Formenn flokka segja af sér Svanborg Sigmarsdóttir skrifar 9. febrúar 2005 00:01 Þau tíðindi bárust frá Danaveldi í gær að formenn fjögurra stjórnmálaflokka hygðust segja af sér, þar sem útkoma þessara flokka í nýafstöðnum kosningum væri óviðunandi. Tveir flokkana, Jafnaðarmenn og Sósíalíski þjóðarflokkurinn, töpuðu þingmönnum, en hinir tveir, Miðdemókratar og Minnihlutaflokkurinn, náðu ekki manni inn. Miðdemókratar höfðu áður reynt að komast yfir tveggja prósenta markið sem nauðsynlegt er til að ná inn þingmanni á danska þingið, Folketinget. Í stað þess að bæta við sig þeim 0,2 prósentustigum sem þeir þurftu, misstu þeir 0,8 prósentustig. Þetta var fyrsta tilraun Minnihlutaflokksins, sem fékk ekki nema 0,3 prósents fylgi. Í kjölfarið tilkynntu Mimi Jakobsen, formaður Miðdemókrata, og Rune Engelbreth Larsen, formaður Minnihlutaflokksins, að þau hygðust segja af sér formennsku. Niðurstöður kosninganna fyrir þessa tvo flokka voru í samræmi við þær skoðanakannanir sem höfðu birst, svo gott sem daglega, þannig að þetta kom engum á óvart. Varaformaður Miðdemókrata sagði í gær að flokkurinn myndi líklega ekki bjóða fram í næstu kosningum. Það kom meira á óvart að Sósíalíski þjóðarflokkurinn skyldi ekki halda sínum hlut, 12 þingmönnum. Lengi vel virtist sem þeir myndu jafnvel bæta við sig manni, en glutruðu því svo niður á endasprettinum. Þrátt fyrir að niðurstaðan væri einungis 0,4 prósentustigum lakari en í kosningunum 2001 og flokkurinn fengi 6 prósent atkvæða tapaði hann einum manni. Þegar Holger K. Nielsen, formaður Sósíalíska þjóðarflokksins, tilkynnti um afsögn sína sagði hann að útkoman hefði ekki verið hræðileg, en hins vegar væri rétt af honum að segja af sér. Þá gæfist nýjum formanni gott ráðrúm til að styrkja sig í flokknum fyrir næstu kosningar. Varaformaðurinn Trine Bendix sagði strax að það þyrfti að gerbreyta öllum flokknum. Sérstaklega þyrfti að hafa í huga hvað væri hægt að gera til að fá yngra fólk og konur í foringjahóp flokksins og segir hún að gjarnan vildi hún sjá unga konu í formannsstólnum. Hún passar við eigin lýsingu, er aðeins 36 ára, en neitar því alfarið að hún hafi með þessu verið að bjóða sig fram í formanninn. Það er enginn augljós erfðarprins, eða prinsessa, sem bíður á hliðarlínunni. Nielsen vill ekki nefna eftirmann sinn og segir að fyrrum formaður, Gert Petersen, hafi heldur ekki gert slíkt fyrir 14 árum þegar Nielsen tók við formannsembættinu. Það hafi reynst flokknum vel. Í Jafnaðarmannaflokknum er reiknað með mjög harðri baráttu um formannssætið eftir að Mogens Lykketoft sagði af sér, meira að segja áður en endanlegar tölur voru birtar á kosningakvöldinu, þann 8. febrúar. Flokkurinn fékk 25,9 prósenta fylgi og 47 þingmenn, missti 3,2 prósentustig frá síðustu kosningum og 5 þingmenn. Jafnaðarmannaflokkurinn er því sá flokkur sem tapaði mestu fylgi í þessum kosningum, sem var áfall fyrir hann og formanninn. Stjórnmálaskýrendur í Danmörku eru strax farnir að vara við því að stórátök séu í aðsigi innan flokksins í komandi formannskosningu. Rætur átakanna er að finna í formannskjörinu 1992, þegar Poul Nyrup Rasmussen bauð sig fram til formanns gegn þáverandi formanni, Svend Auken. Með loforði um að koma flokknum aftur til valda eftir áratug í stjórnarandstöðu sigraði Poul Nyrup, en það var í fyrsta sinn í sögu flokksins sem sitjandi formaður var felldur í formannskjöri. Poul Nyrup varð forsætisráðherra 1993 og kom jafnaðarmönnum í ríkisstjórn, allt þar til kosningarnar töpuðust 2001 og hann sagði af sér. En með formannskjörinu 1992 er hann sagður hafa klofið flokkinn í tvennt og að sá klofningur sé ekki að saumast saman. Lykketoft er sagður hafa staðið utan við þær deilur, en með því að hann segir nú af sér, eru deilurnar sagðar magnast upp aftur. Mörg nöfn hafa þegar verið nefnd sem væntanlegir arftakar Lykketoft. Á öðrum vængnum eru tveir fyrrum dómsmálaráðherrar, Frank Jensen og Pia Gjellerup. Á hinum vængnum er fyrrum varnarmálaráðherra, Jan Troejborg, og fyrrum sjávarútvegsráðherra, Henrik Dam Kristensen. Jensen lýsti því yfir strax á þriðjudagskvöldið að hann vildi gjarnan taka við flokknum, ef það yrði ekki til þess að hann myndi klofna endanlega. Margir vilja þó líta til yngri kynslóðar jafnaðarmanna, sem gæti náðst sátt um af báðum hliðum. Af þeim eru nefnd Mette Frederiksen, Jeppe Kofoed, Morten Boedskov og Henrik Sass Larsen. Sú fyrstnefnda varð hlutskörpust í skoðanakönnun sem DR gerði á heimasíðu sinni um hver ætti að taka við formennsku í flokknum, en hún segist ekki hafa áhuga. Varaformaðurinn Lotte Bundsgaard hefur þegar tilkynnt að hún hafi ekki áhuga á embættinu. Varaformenn tveggja þessara flokka sem nú eru án formanns hafa því lýst yfir að þeir sækist ekki eftir formannsembættinu. Óvíst er hvort hinir tveir flokkarnir þurfi formann, það er ef þeir verða lagðir niður. Það myndi væntanlega sæta tíðindum hér á landi ef varaformenn stjórnmálaflokkanna myndu ekki sækjast eftir því að verða formenn. Talað er um Geir H. Haarde sem líklegastan formann Sjálfstæðisflokksins, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir sækist nú eftir formannsembætti Samfylkingar, Guðni Ágústsson hefur haft orð á því að hann væri ekki afhuga embætti formanns Framsóknarflokksins og Magnús Þór Hafsteinsson þykir hafa metnað í formann Frjálslynda flokksins. Ekki þykir heldur ólíklegt að Ögmundur Jónasson gæti hugsað sér að setjast í stól Steingríms J. Sigfússonar, ef Steingrímur stæði óvænt upp.Svanborg Sigmarsdóttir - svanborg@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Í brennidepli Svanborg Sigmarsdóttir Mest lesið Sjö staðreyndir í útlendingamálum Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Sjálfstæðisstefnan og frelsið Helgi Áss Grétarsson Skoðun Sumarorlofið fór í baráttuna fyrir barni - er það sanngjarnt? Sigríður Auðunsdóttir Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon Skoðun Skoðun Skoðun Sumarorlofið fór í baráttuna fyrir barni - er það sanngjarnt? Sigríður Auðunsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisstefnan og frelsið Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Sjö staðreyndir í útlendingamálum Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Sjá meira
Þau tíðindi bárust frá Danaveldi í gær að formenn fjögurra stjórnmálaflokka hygðust segja af sér, þar sem útkoma þessara flokka í nýafstöðnum kosningum væri óviðunandi. Tveir flokkana, Jafnaðarmenn og Sósíalíski þjóðarflokkurinn, töpuðu þingmönnum, en hinir tveir, Miðdemókratar og Minnihlutaflokkurinn, náðu ekki manni inn. Miðdemókratar höfðu áður reynt að komast yfir tveggja prósenta markið sem nauðsynlegt er til að ná inn þingmanni á danska þingið, Folketinget. Í stað þess að bæta við sig þeim 0,2 prósentustigum sem þeir þurftu, misstu þeir 0,8 prósentustig. Þetta var fyrsta tilraun Minnihlutaflokksins, sem fékk ekki nema 0,3 prósents fylgi. Í kjölfarið tilkynntu Mimi Jakobsen, formaður Miðdemókrata, og Rune Engelbreth Larsen, formaður Minnihlutaflokksins, að þau hygðust segja af sér formennsku. Niðurstöður kosninganna fyrir þessa tvo flokka voru í samræmi við þær skoðanakannanir sem höfðu birst, svo gott sem daglega, þannig að þetta kom engum á óvart. Varaformaður Miðdemókrata sagði í gær að flokkurinn myndi líklega ekki bjóða fram í næstu kosningum. Það kom meira á óvart að Sósíalíski þjóðarflokkurinn skyldi ekki halda sínum hlut, 12 þingmönnum. Lengi vel virtist sem þeir myndu jafnvel bæta við sig manni, en glutruðu því svo niður á endasprettinum. Þrátt fyrir að niðurstaðan væri einungis 0,4 prósentustigum lakari en í kosningunum 2001 og flokkurinn fengi 6 prósent atkvæða tapaði hann einum manni. Þegar Holger K. Nielsen, formaður Sósíalíska þjóðarflokksins, tilkynnti um afsögn sína sagði hann að útkoman hefði ekki verið hræðileg, en hins vegar væri rétt af honum að segja af sér. Þá gæfist nýjum formanni gott ráðrúm til að styrkja sig í flokknum fyrir næstu kosningar. Varaformaðurinn Trine Bendix sagði strax að það þyrfti að gerbreyta öllum flokknum. Sérstaklega þyrfti að hafa í huga hvað væri hægt að gera til að fá yngra fólk og konur í foringjahóp flokksins og segir hún að gjarnan vildi hún sjá unga konu í formannsstólnum. Hún passar við eigin lýsingu, er aðeins 36 ára, en neitar því alfarið að hún hafi með þessu verið að bjóða sig fram í formanninn. Það er enginn augljós erfðarprins, eða prinsessa, sem bíður á hliðarlínunni. Nielsen vill ekki nefna eftirmann sinn og segir að fyrrum formaður, Gert Petersen, hafi heldur ekki gert slíkt fyrir 14 árum þegar Nielsen tók við formannsembættinu. Það hafi reynst flokknum vel. Í Jafnaðarmannaflokknum er reiknað með mjög harðri baráttu um formannssætið eftir að Mogens Lykketoft sagði af sér, meira að segja áður en endanlegar tölur voru birtar á kosningakvöldinu, þann 8. febrúar. Flokkurinn fékk 25,9 prósenta fylgi og 47 þingmenn, missti 3,2 prósentustig frá síðustu kosningum og 5 þingmenn. Jafnaðarmannaflokkurinn er því sá flokkur sem tapaði mestu fylgi í þessum kosningum, sem var áfall fyrir hann og formanninn. Stjórnmálaskýrendur í Danmörku eru strax farnir að vara við því að stórátök séu í aðsigi innan flokksins í komandi formannskosningu. Rætur átakanna er að finna í formannskjörinu 1992, þegar Poul Nyrup Rasmussen bauð sig fram til formanns gegn þáverandi formanni, Svend Auken. Með loforði um að koma flokknum aftur til valda eftir áratug í stjórnarandstöðu sigraði Poul Nyrup, en það var í fyrsta sinn í sögu flokksins sem sitjandi formaður var felldur í formannskjöri. Poul Nyrup varð forsætisráðherra 1993 og kom jafnaðarmönnum í ríkisstjórn, allt þar til kosningarnar töpuðust 2001 og hann sagði af sér. En með formannskjörinu 1992 er hann sagður hafa klofið flokkinn í tvennt og að sá klofningur sé ekki að saumast saman. Lykketoft er sagður hafa staðið utan við þær deilur, en með því að hann segir nú af sér, eru deilurnar sagðar magnast upp aftur. Mörg nöfn hafa þegar verið nefnd sem væntanlegir arftakar Lykketoft. Á öðrum vængnum eru tveir fyrrum dómsmálaráðherrar, Frank Jensen og Pia Gjellerup. Á hinum vængnum er fyrrum varnarmálaráðherra, Jan Troejborg, og fyrrum sjávarútvegsráðherra, Henrik Dam Kristensen. Jensen lýsti því yfir strax á þriðjudagskvöldið að hann vildi gjarnan taka við flokknum, ef það yrði ekki til þess að hann myndi klofna endanlega. Margir vilja þó líta til yngri kynslóðar jafnaðarmanna, sem gæti náðst sátt um af báðum hliðum. Af þeim eru nefnd Mette Frederiksen, Jeppe Kofoed, Morten Boedskov og Henrik Sass Larsen. Sú fyrstnefnda varð hlutskörpust í skoðanakönnun sem DR gerði á heimasíðu sinni um hver ætti að taka við formennsku í flokknum, en hún segist ekki hafa áhuga. Varaformaðurinn Lotte Bundsgaard hefur þegar tilkynnt að hún hafi ekki áhuga á embættinu. Varaformenn tveggja þessara flokka sem nú eru án formanns hafa því lýst yfir að þeir sækist ekki eftir formannsembættinu. Óvíst er hvort hinir tveir flokkarnir þurfi formann, það er ef þeir verða lagðir niður. Það myndi væntanlega sæta tíðindum hér á landi ef varaformenn stjórnmálaflokkanna myndu ekki sækjast eftir því að verða formenn. Talað er um Geir H. Haarde sem líklegastan formann Sjálfstæðisflokksins, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir sækist nú eftir formannsembætti Samfylkingar, Guðni Ágústsson hefur haft orð á því að hann væri ekki afhuga embætti formanns Framsóknarflokksins og Magnús Þór Hafsteinsson þykir hafa metnað í formann Frjálslynda flokksins. Ekki þykir heldur ólíklegt að Ögmundur Jónasson gæti hugsað sér að setjast í stól Steingríms J. Sigfússonar, ef Steingrímur stæði óvænt upp.Svanborg Sigmarsdóttir - svanborg@frettabladid.is
Skoðun Sumarorlofið fór í baráttuna fyrir barni - er það sanngjarnt? Sigríður Auðunsdóttir skrifar
Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar