Heilbrigðiskerfið logar og er að hrynja: Þú áttir betra skilið Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar 6. nóvember 2024 07:01 Móðir mín hefði getað átt allavega ein jól í viðbót með mér og fjölskyldunni en hún komst ekki að hjá læknum fyrr en það var of seint. Krabbameinið hafði dreifst það mikið og verkirnir komnir yfir tíu. Hún gat ekki einu sinni farið í aðgerð. Krabbameinið var farið að sjást á húðinni. Þetta ljóta illgresi sem svo margir glíma við í dag. En ef við snúum okkur að heilbrigðiskerfinu í heild. Í dag ríkir neyðarástand á geðdeildum á Íslandi og öllum öðrum deildum heilbrigðiskerfisins. Það eru lítil sem engin pláss fyrir fólk á geðdeildum og stundum er fólki á öðrum deildum spítala komið fyrir á göngum spítalans tímabundið vegna plássleysis sem er óafsakanlegt. Þetta hef ég séð sjálfur. Fólk sem er andlega veikt er beinlínis vísað frá geðdeildum aftur og aftur sem endar oft því miður mjög sorglega fyrir einstaklinga og fjölskyldur með sjálfsvígum eða harðri baráttu heima fyrir þar sem geðsjúkómurinn versnar bara og versnar. Og fjölskyldan sjálf fer í hlutverk geðlækna og hjúkrunarkvenna. Við höfum öll séð sjálfsmorðin á geðdeildunum sjálfum í fréttum. Ástandið er hrikalegt og óþarfi að skafa af því. Ímyndið ykkur þá sjálfsmorðin utan geðdeilda. Einnig eru dæmi um þegar kemur að greiningu á ADHD á börnum og fullorðnum að það þurfi að bíða í ár eða lengur eftir ADHD greiningu. Það er sagt að við getum ekki skilið hlutina nema að ganga í gegnum þá sjálf. Og það er alveg rétt. Þar af leiðandi getur enginn læknir skilið fíknisjúkdóm eða geðsjúkdóm nema á yfirborðinu, nema hann hafi sjálfur þá sjúkdóma. Þeir geta skilið eitthvað út frá lestri bóka í háskóla og samskipta sinna við sjúklinga sína í gegnum ævina en aldrei nægilega mikið né djúpt til að skilja sálarkvöl og raunverulegt hugarástand manneskjunnar. Það eru miklir fordómar hjá læknum gegn fólki með geðsjúkdóma og fíknisjúkdóm og þeir virðast eiga auðvelt með að vísa þessu fólki frá. Það er eins og þeir reyni ekki einu sinni lengur að skilja þegar manneskjan kallar á hjálp né sér maður einhverja samúð hjá þeim. Þeir skilja bara hlutina á yfirborðinu og í raun reyna þeir ekki neitt. Kannski hafa þeir bara gefist upp út af því hvernig heilbrigðiskerfið er orðið. Það er skortur á bæði fólki og plássi á öllum stöðum. Þetta er mjög sorglegt og kalt ástand. En sem betur fer eru til læknar sem eru andstæðan við þessa lækna og við getum verið þakklát fyrir þá þótt þeir séu fáir. Og þá er ég að mestu að tala um heimilislækna sem reyna að meðhöndla ástand sjúklingsins vegna þess að enginn annar sérfræðingur getur hjálpað honum. Tilvísunum heimilislækna til sérfræðinga er einfaldlega vísað frá í alltof mörgum tilvikum. Ég hef séð lækna koma hræðilega fram við fíkla og fólk með geðsjúkdóma. Það er svo sorglegt að sjá með sumt fólk þegar það fær vald yfir öðrum á sama hvaða vettvangi það er hvernig það misnotar vald sitt út frá sínum eigin viðhorfum eða einfaldlega vonsku. Eða af einhverjum öðrum ástæðum. Þið vitið öll hvað ég er að meina og hafið líklega lent í svona aðstæðum sjálf einhverntímann í lífinu. Kannski hegða þeir sér svona vegna álags, þreytu og uppgjafar í stað narsisisma. En það afsakar samt ekki andlegt ofbeldi gegn minnihlutahópum og þetta þarf að skoða vel og laga sem fyrst. Ég vildi bara aðeins koma inn á þetta til að vekja athygli á þessu því allt of margir láta lífið vegna þess hvernig heilbrigðiskerfið okkar er. Allavega einn á viku samkvæmt upplýsingum frá Ísland.is og fer hækkandi. Hversu oft hafa alþingismenn sagt að þeir ætli að laga heilbrigðiskerfið? Það vantar lækna, hjúkrunarkonur og fleiri pláss fyrir sjúklinga. Læknar og hjúkrunarkonur eiga betur skilið og eiga ekki að leggja á sig tvöfalt eða þrefalt vinnu álag vegna aðgerðarleysi stjórnvalda. Það þarf gjörsamlega að taka til í heilbrigðiskerfinu á þann hátt að við verðum að horfa á það sem það er með raunverulegum augum. Heilbrigðiskerfið er einfaldlega rústir miðað við hvernig það gæti verið. Eins og ég sagði í upphafi að þá hefði móðir mín getað átt allavega ein jól í viðbót með mér og fjölskyldunni en hún komst ekki að hjá læknum fyrr en það var of seint. Krabbameinið hafði dreifst það mikið og verkirnir komnir yfir tíu. Hún gat ekki farið einu sinni í aðgerð. Krabbameinið var farið að sjást á húðinni. Þetta ljóta illgresi sem svo margir glíma við. Hvað eigum við að gera? Er þetta ekki velferðarríki? Eða er það bara hugmynd? Fölsk ímynd af þjóðfélaginu? Stjórnleysi? Ég spyr. Ég kenni ekki læknum né hjúkrunarkonum um neitt af þessu svo það sé algjörlega skýrt. Ég kenni stjórnvöldum um þetta alfarið. Þeir eiga sökina. Ekki góða fólkið sem hlúir að okkur dauðþreytt alla daga vegna álags. Vegna aukavakta því það vantar fólk. Svo endar það náttúrulega með því að þetta góða fólk gefst bara upp og hlutirnir halda áfram að versna. Ég skil þau bara mæta vel. Ekki gæti ég hugsað mér að vinna svona til lengdar. Bara alls ekki. Nú er að koma að kosningum. Ætlum við að kjósa sömu flokkana aftur sem hafa viðhaldið þessari stöðu sem árum skiptir? Þetta eru bara hugleiðingar mínar um staðreyndir þegar kemur að heilbrigðiskerfinu á Íslandi. Hvað ætlar þú að kjósa? Hefur þú hugleitt það vel og skynsamlega? Er ekki komin tími á breytingar? Það verða varla breytingar með því að kjósa það sama aftur og aftur. Ég persónulega hef trú á Flokki fólksins. Ég hef trú á Ingu Sæland. Ég vildi óska að Íslendingar gæfu þeim atkvæði sitt og leyfðu þeim að sína hvað í þeim býr. Heilbrigðiskerfið er bara mjög alvarlegt vandamál sem hefur staðið yfir of lengi. Ég hef þá trú að ef Flokkur fólksins fær mjög góða kosningu þá geta þeir breytt hlutunum og snúið þeim til hins betra og það tiltölulega fljótt vegna krafts og vilja fólksins í flokknum til að vinna fyrir þig. Til að vinna fyrir okkur. Ekki hafa hinir flokkarnir gert það. Endilega gefðu Flokki fólksins eitt kjörtímabil til að sýna þér og sanna hvað í þeim býr. Við þurfum ekki að vera föst í sama vítahringnum aftur og aftur. Við getum losnað úr myrkrinu og byggt upp betra samfélag með betri ákvörðunartökum og lausnum af rétta fólkinu. Gefum Flokki fólksins tækifæri til að breyta samfélaginu á Íslandi. Við höfum ekkert að tapa. Allt að vinna. ALLT. Þessi grein er skrifuð í minningu móður minnar sem átti betra skilið bæði frá heilbrigðiskerfinu og stjórnvöldum. Höfundur er eilífðarstúdent. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Skoðun Gegn hernaði hvers konar Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Hvers vegna sífellt fleiri sækjast eftir einveru Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þriggja stiga þögn Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Nú þarf að gyrða sig í brók Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Lesblindir og stuðningur í skólum Snævar Ívarsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir skrifar Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans skrifar Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson skrifar Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen skrifar Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson skrifar Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Sjá meira
Móðir mín hefði getað átt allavega ein jól í viðbót með mér og fjölskyldunni en hún komst ekki að hjá læknum fyrr en það var of seint. Krabbameinið hafði dreifst það mikið og verkirnir komnir yfir tíu. Hún gat ekki einu sinni farið í aðgerð. Krabbameinið var farið að sjást á húðinni. Þetta ljóta illgresi sem svo margir glíma við í dag. En ef við snúum okkur að heilbrigðiskerfinu í heild. Í dag ríkir neyðarástand á geðdeildum á Íslandi og öllum öðrum deildum heilbrigðiskerfisins. Það eru lítil sem engin pláss fyrir fólk á geðdeildum og stundum er fólki á öðrum deildum spítala komið fyrir á göngum spítalans tímabundið vegna plássleysis sem er óafsakanlegt. Þetta hef ég séð sjálfur. Fólk sem er andlega veikt er beinlínis vísað frá geðdeildum aftur og aftur sem endar oft því miður mjög sorglega fyrir einstaklinga og fjölskyldur með sjálfsvígum eða harðri baráttu heima fyrir þar sem geðsjúkómurinn versnar bara og versnar. Og fjölskyldan sjálf fer í hlutverk geðlækna og hjúkrunarkvenna. Við höfum öll séð sjálfsmorðin á geðdeildunum sjálfum í fréttum. Ástandið er hrikalegt og óþarfi að skafa af því. Ímyndið ykkur þá sjálfsmorðin utan geðdeilda. Einnig eru dæmi um þegar kemur að greiningu á ADHD á börnum og fullorðnum að það þurfi að bíða í ár eða lengur eftir ADHD greiningu. Það er sagt að við getum ekki skilið hlutina nema að ganga í gegnum þá sjálf. Og það er alveg rétt. Þar af leiðandi getur enginn læknir skilið fíknisjúkdóm eða geðsjúkdóm nema á yfirborðinu, nema hann hafi sjálfur þá sjúkdóma. Þeir geta skilið eitthvað út frá lestri bóka í háskóla og samskipta sinna við sjúklinga sína í gegnum ævina en aldrei nægilega mikið né djúpt til að skilja sálarkvöl og raunverulegt hugarástand manneskjunnar. Það eru miklir fordómar hjá læknum gegn fólki með geðsjúkdóma og fíknisjúkdóm og þeir virðast eiga auðvelt með að vísa þessu fólki frá. Það er eins og þeir reyni ekki einu sinni lengur að skilja þegar manneskjan kallar á hjálp né sér maður einhverja samúð hjá þeim. Þeir skilja bara hlutina á yfirborðinu og í raun reyna þeir ekki neitt. Kannski hafa þeir bara gefist upp út af því hvernig heilbrigðiskerfið er orðið. Það er skortur á bæði fólki og plássi á öllum stöðum. Þetta er mjög sorglegt og kalt ástand. En sem betur fer eru til læknar sem eru andstæðan við þessa lækna og við getum verið þakklát fyrir þá þótt þeir séu fáir. Og þá er ég að mestu að tala um heimilislækna sem reyna að meðhöndla ástand sjúklingsins vegna þess að enginn annar sérfræðingur getur hjálpað honum. Tilvísunum heimilislækna til sérfræðinga er einfaldlega vísað frá í alltof mörgum tilvikum. Ég hef séð lækna koma hræðilega fram við fíkla og fólk með geðsjúkdóma. Það er svo sorglegt að sjá með sumt fólk þegar það fær vald yfir öðrum á sama hvaða vettvangi það er hvernig það misnotar vald sitt út frá sínum eigin viðhorfum eða einfaldlega vonsku. Eða af einhverjum öðrum ástæðum. Þið vitið öll hvað ég er að meina og hafið líklega lent í svona aðstæðum sjálf einhverntímann í lífinu. Kannski hegða þeir sér svona vegna álags, þreytu og uppgjafar í stað narsisisma. En það afsakar samt ekki andlegt ofbeldi gegn minnihlutahópum og þetta þarf að skoða vel og laga sem fyrst. Ég vildi bara aðeins koma inn á þetta til að vekja athygli á þessu því allt of margir láta lífið vegna þess hvernig heilbrigðiskerfið okkar er. Allavega einn á viku samkvæmt upplýsingum frá Ísland.is og fer hækkandi. Hversu oft hafa alþingismenn sagt að þeir ætli að laga heilbrigðiskerfið? Það vantar lækna, hjúkrunarkonur og fleiri pláss fyrir sjúklinga. Læknar og hjúkrunarkonur eiga betur skilið og eiga ekki að leggja á sig tvöfalt eða þrefalt vinnu álag vegna aðgerðarleysi stjórnvalda. Það þarf gjörsamlega að taka til í heilbrigðiskerfinu á þann hátt að við verðum að horfa á það sem það er með raunverulegum augum. Heilbrigðiskerfið er einfaldlega rústir miðað við hvernig það gæti verið. Eins og ég sagði í upphafi að þá hefði móðir mín getað átt allavega ein jól í viðbót með mér og fjölskyldunni en hún komst ekki að hjá læknum fyrr en það var of seint. Krabbameinið hafði dreifst það mikið og verkirnir komnir yfir tíu. Hún gat ekki farið einu sinni í aðgerð. Krabbameinið var farið að sjást á húðinni. Þetta ljóta illgresi sem svo margir glíma við. Hvað eigum við að gera? Er þetta ekki velferðarríki? Eða er það bara hugmynd? Fölsk ímynd af þjóðfélaginu? Stjórnleysi? Ég spyr. Ég kenni ekki læknum né hjúkrunarkonum um neitt af þessu svo það sé algjörlega skýrt. Ég kenni stjórnvöldum um þetta alfarið. Þeir eiga sökina. Ekki góða fólkið sem hlúir að okkur dauðþreytt alla daga vegna álags. Vegna aukavakta því það vantar fólk. Svo endar það náttúrulega með því að þetta góða fólk gefst bara upp og hlutirnir halda áfram að versna. Ég skil þau bara mæta vel. Ekki gæti ég hugsað mér að vinna svona til lengdar. Bara alls ekki. Nú er að koma að kosningum. Ætlum við að kjósa sömu flokkana aftur sem hafa viðhaldið þessari stöðu sem árum skiptir? Þetta eru bara hugleiðingar mínar um staðreyndir þegar kemur að heilbrigðiskerfinu á Íslandi. Hvað ætlar þú að kjósa? Hefur þú hugleitt það vel og skynsamlega? Er ekki komin tími á breytingar? Það verða varla breytingar með því að kjósa það sama aftur og aftur. Ég persónulega hef trú á Flokki fólksins. Ég hef trú á Ingu Sæland. Ég vildi óska að Íslendingar gæfu þeim atkvæði sitt og leyfðu þeim að sína hvað í þeim býr. Heilbrigðiskerfið er bara mjög alvarlegt vandamál sem hefur staðið yfir of lengi. Ég hef þá trú að ef Flokkur fólksins fær mjög góða kosningu þá geta þeir breytt hlutunum og snúið þeim til hins betra og það tiltölulega fljótt vegna krafts og vilja fólksins í flokknum til að vinna fyrir þig. Til að vinna fyrir okkur. Ekki hafa hinir flokkarnir gert það. Endilega gefðu Flokki fólksins eitt kjörtímabil til að sýna þér og sanna hvað í þeim býr. Við þurfum ekki að vera föst í sama vítahringnum aftur og aftur. Við getum losnað úr myrkrinu og byggt upp betra samfélag með betri ákvörðunartökum og lausnum af rétta fólkinu. Gefum Flokki fólksins tækifæri til að breyta samfélaginu á Íslandi. Við höfum ekkert að tapa. Allt að vinna. ALLT. Þessi grein er skrifuð í minningu móður minnar sem átti betra skilið bæði frá heilbrigðiskerfinu og stjórnvöldum. Höfundur er eilífðarstúdent.
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun
Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar – fallegt orðalag en brotakennd framkvæmd Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun