Kópavogur - Að virða og varðveita eigin sögu Svanhildur Bogadóttir skrifar 29. september 2024 11:02 Ég vil með þessum orðum minnast Héraðsskjalasafns Kópavogs sem bæjarstjórn Kópavogs ákvað að leggja niður á fundi sínum 25. apríl 2023 með sex atkvæðum meirihlutans gegn fimm atkvæðum minnihlutans. Nú um mánaðarmótin mun síðasti héraðsskjalavörðurinn í Kópavogi láta af störfum. Um leið leggst af virk söfnun á skjölum og heimildum um sögu bæjarins og óvissa er með afgreiðslu úr skjölum safnsins. Ég ólst upp í Kópavogi frá fjögurra ára aldri. Á æskuárum mínum þurfti ég eins og aðrir Kópavogsbúar að þola háðsglósur Reykvíkinga þar sem rætt var um holur í götum, hversu erfitt væri að rata aftur úr bænum og ekki síður að þetta væri menningarlaus svefnbær. Að vissu leyti var þetta rétt, því bær í uppbyggingu hafði ekki við að lagfæra holurnar og það var rétt að þeir sem fluttust í Kópavog fóru helst ekki sjálfviljugir úr bænum. Það var hins vegar ekki satt að bærinn væri menningarlaus. Þegar ég ólst upp voru í bænum öflugt leikfélag, tónlistarskóli, námsflokkar, bókasafn, skógrækt, kórar, lúðrasveitir og íþróttafélög, þar á meðal Breiðablik, svo eitthvað sé nefnt. Þá var einnig öflugt atvinnulíf, þar á meðal frystihús, útgerð, lakkrísverkmiðja og bílaverkstæði. Þá var töluverður landbúnaður í bænum, kindur, skógrækt og kartöflurækt. Ég man eftir fæðingarheimili á Hlíðarvegi, skólunum, braggabyggð uppi á Hálsi sem vék svo fyrir háhýsum og allri uppbyggingunni. Kópavogur byggðist upp hratt og er í dag stærsta sveitarfélag landsins á eftir höfuðborginni. Um leið og bærinn stækkaði og íbúum fjölgaði, efldist stjórnsýslan. Komið var upp fleiri stofnunum og deildum hjá bænum. Það var ánægjulegt að fylgjast með Kópavogsbæ koma upp skjalasafni fyrir bæjarskrifstofurnar með skipulagðri skjalavörslu en það var ekki fyrr en síðar sem Héraðsskjalasafni Kópavogs var komið á fót eða árið 2000 . Það má segja að í gegnum safnið og Sögufélag Kópavogs hafi Kópavogsbúar eignast sína sögu. Með þeim hefur komið upp söguvitund í bænum, um að bærinn og bæjarbúar eigi sér sína sögu. Sögu sem þurfti að varðveita. Þetta er sagan sem opinberu skjölin segja, svo sem um skipulagsmálin, skólakerfið, fátækra- og barnaverndarmálin, gatnagerð og svo mætti lengi telja. Starfsmenn á Héraðsskjalasafninu hafa lagt sig fram við að fara út í stofnanir bæjarins og safna eldri skjölum, skrá þau og gera aðgengileg til notkunar fyrir bæjarbúa og aðra. Þessu verkefni er þó aldrei lokið. Þá hafa starfsmenn safnsins verið drífandi í að safna einkaskjalasöfnum, svo sem frá félagasamtökum, fyrirtækjum og einstaklingum. Breiðablik á til að mynda stórt safn hjá héraðsskjalasafninu. Smátt og smátt hefur skapast traust bæjarbúa til safnsins og þeir kom benda á hvar skjöl kunni að vera að finna eða koma sjálfir með skjöl sín eða aðila sem þeir tengjast. Það hefur verið ævintýralegt að fylgjast með uppbyggingu Héraðsskjalasafns Kópavogs og starfsemi Sögufélags Kópavogs á undanförnum árum. Ég hef dáðst að því hvernig þau virkja bæjarbúa í kynningum á sögunni. Haldnar hafa verið vel sóttar sögugöngur um bæinn, málþing um efni, sem hafa einnig höfðað til minnar kynslóðar, svo sem um skiptistöðina og pönktímann. Safnið hefur gefið út fjölda áhugaverðra smárita um sögu Kópavogs í samstarfi við Sögufélagið, til dæmis það síðasta um sögu Sundlaugar Kópavogs. Þá eru ótaldir myndagreiningarfundir sem hafa verið haldnir í safninu. Ég hef verið stödd á safninu á nokkrum þeirra og hef séð hvað það er mikilvægt að varðveita ekki eingöngu ljósmyndirnar heldur fá fólk til að segja frá því sem er á þeim. Í stuttu máli má segja að það hafi orðið vitundarvakning á því að varðveita sögu Kópavogs, Kópavogsbúa, atvinnulífs og félagasamtaka. Þótt Kópavogur sé ungt sveitarfélag, á hann sér fjölbreytta sögu sem er brýnt að glatist ekki. Það er þannig að sagan varðveitist ekki af sjálfu sér, heldur þarf að leggja alúð í að hafa upp á því sem hefur gildi. Sögufélagið og Héraðsskjalasafnið hafa verið með allar klær úti að hafa upp á skjölum og ljósmyndum sem tengjast sögu bæjarins og fá þau til varðveislu. Skjölin hafa strax verið skráð og gerð aðgengileg og er mikið um það að bæjarbúar og fræðimenn komi á lesstofu safnsins Bæjarstjórn Kópavogs hefur nú lagt héraðsskjalasafnið niður og sagt upp héraðsskjalaverðinum, sem lætur af störfum 1. október. Aðrir starfsmenn hafa einnig látið af störfum hjá safninu. Skjölin verða þó áfram á þar fram til ársloka 2025. Safnið er nú ekki lengur til og óljóst hver er til þess bær að afgreiða úr skjölum þess lögum samkvæmt. Þeir Kópavogsbúar sem ég hef rætt við, skilja einfaldlega ekki hver sé ástæðan fyrir niðurlagningu héraðsskjalasafnsins og að senda skjölin úr bænum á Þjóðskjalasafn. Ég vil þakka Sögufélagi Kópavogs, Hrafni Sveinbjarnarsyni héraðsskjalaverði og öðrum starfsmönnum Héraðsskjalasafns Kópavogs fyrir samstarfið og fyrir sitt frábært starf í gegnum árin, við að draga sögu Kópavogsbæjar fram í dagsljósið og safna heimildum um hana. Að eiga sér sögu er það sem gerir bæ að menningarbæ. Bær sem sendir skjölin í burtu er ekki menningarbær. Höfundur er uppalin í Kópavogi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kópavogur Mest lesið Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Ég vil með þessum orðum minnast Héraðsskjalasafns Kópavogs sem bæjarstjórn Kópavogs ákvað að leggja niður á fundi sínum 25. apríl 2023 með sex atkvæðum meirihlutans gegn fimm atkvæðum minnihlutans. Nú um mánaðarmótin mun síðasti héraðsskjalavörðurinn í Kópavogi láta af störfum. Um leið leggst af virk söfnun á skjölum og heimildum um sögu bæjarins og óvissa er með afgreiðslu úr skjölum safnsins. Ég ólst upp í Kópavogi frá fjögurra ára aldri. Á æskuárum mínum þurfti ég eins og aðrir Kópavogsbúar að þola háðsglósur Reykvíkinga þar sem rætt var um holur í götum, hversu erfitt væri að rata aftur úr bænum og ekki síður að þetta væri menningarlaus svefnbær. Að vissu leyti var þetta rétt, því bær í uppbyggingu hafði ekki við að lagfæra holurnar og það var rétt að þeir sem fluttust í Kópavog fóru helst ekki sjálfviljugir úr bænum. Það var hins vegar ekki satt að bærinn væri menningarlaus. Þegar ég ólst upp voru í bænum öflugt leikfélag, tónlistarskóli, námsflokkar, bókasafn, skógrækt, kórar, lúðrasveitir og íþróttafélög, þar á meðal Breiðablik, svo eitthvað sé nefnt. Þá var einnig öflugt atvinnulíf, þar á meðal frystihús, útgerð, lakkrísverkmiðja og bílaverkstæði. Þá var töluverður landbúnaður í bænum, kindur, skógrækt og kartöflurækt. Ég man eftir fæðingarheimili á Hlíðarvegi, skólunum, braggabyggð uppi á Hálsi sem vék svo fyrir háhýsum og allri uppbyggingunni. Kópavogur byggðist upp hratt og er í dag stærsta sveitarfélag landsins á eftir höfuðborginni. Um leið og bærinn stækkaði og íbúum fjölgaði, efldist stjórnsýslan. Komið var upp fleiri stofnunum og deildum hjá bænum. Það var ánægjulegt að fylgjast með Kópavogsbæ koma upp skjalasafni fyrir bæjarskrifstofurnar með skipulagðri skjalavörslu en það var ekki fyrr en síðar sem Héraðsskjalasafni Kópavogs var komið á fót eða árið 2000 . Það má segja að í gegnum safnið og Sögufélag Kópavogs hafi Kópavogsbúar eignast sína sögu. Með þeim hefur komið upp söguvitund í bænum, um að bærinn og bæjarbúar eigi sér sína sögu. Sögu sem þurfti að varðveita. Þetta er sagan sem opinberu skjölin segja, svo sem um skipulagsmálin, skólakerfið, fátækra- og barnaverndarmálin, gatnagerð og svo mætti lengi telja. Starfsmenn á Héraðsskjalasafninu hafa lagt sig fram við að fara út í stofnanir bæjarins og safna eldri skjölum, skrá þau og gera aðgengileg til notkunar fyrir bæjarbúa og aðra. Þessu verkefni er þó aldrei lokið. Þá hafa starfsmenn safnsins verið drífandi í að safna einkaskjalasöfnum, svo sem frá félagasamtökum, fyrirtækjum og einstaklingum. Breiðablik á til að mynda stórt safn hjá héraðsskjalasafninu. Smátt og smátt hefur skapast traust bæjarbúa til safnsins og þeir kom benda á hvar skjöl kunni að vera að finna eða koma sjálfir með skjöl sín eða aðila sem þeir tengjast. Það hefur verið ævintýralegt að fylgjast með uppbyggingu Héraðsskjalasafns Kópavogs og starfsemi Sögufélags Kópavogs á undanförnum árum. Ég hef dáðst að því hvernig þau virkja bæjarbúa í kynningum á sögunni. Haldnar hafa verið vel sóttar sögugöngur um bæinn, málþing um efni, sem hafa einnig höfðað til minnar kynslóðar, svo sem um skiptistöðina og pönktímann. Safnið hefur gefið út fjölda áhugaverðra smárita um sögu Kópavogs í samstarfi við Sögufélagið, til dæmis það síðasta um sögu Sundlaugar Kópavogs. Þá eru ótaldir myndagreiningarfundir sem hafa verið haldnir í safninu. Ég hef verið stödd á safninu á nokkrum þeirra og hef séð hvað það er mikilvægt að varðveita ekki eingöngu ljósmyndirnar heldur fá fólk til að segja frá því sem er á þeim. Í stuttu máli má segja að það hafi orðið vitundarvakning á því að varðveita sögu Kópavogs, Kópavogsbúa, atvinnulífs og félagasamtaka. Þótt Kópavogur sé ungt sveitarfélag, á hann sér fjölbreytta sögu sem er brýnt að glatist ekki. Það er þannig að sagan varðveitist ekki af sjálfu sér, heldur þarf að leggja alúð í að hafa upp á því sem hefur gildi. Sögufélagið og Héraðsskjalasafnið hafa verið með allar klær úti að hafa upp á skjölum og ljósmyndum sem tengjast sögu bæjarins og fá þau til varðveislu. Skjölin hafa strax verið skráð og gerð aðgengileg og er mikið um það að bæjarbúar og fræðimenn komi á lesstofu safnsins Bæjarstjórn Kópavogs hefur nú lagt héraðsskjalasafnið niður og sagt upp héraðsskjalaverðinum, sem lætur af störfum 1. október. Aðrir starfsmenn hafa einnig látið af störfum hjá safninu. Skjölin verða þó áfram á þar fram til ársloka 2025. Safnið er nú ekki lengur til og óljóst hver er til þess bær að afgreiða úr skjölum þess lögum samkvæmt. Þeir Kópavogsbúar sem ég hef rætt við, skilja einfaldlega ekki hver sé ástæðan fyrir niðurlagningu héraðsskjalasafnsins og að senda skjölin úr bænum á Þjóðskjalasafn. Ég vil þakka Sögufélagi Kópavogs, Hrafni Sveinbjarnarsyni héraðsskjalaverði og öðrum starfsmönnum Héraðsskjalasafns Kópavogs fyrir samstarfið og fyrir sitt frábært starf í gegnum árin, við að draga sögu Kópavogsbæjar fram í dagsljósið og safna heimildum um hana. Að eiga sér sögu er það sem gerir bæ að menningarbæ. Bær sem sendir skjölin í burtu er ekki menningarbær. Höfundur er uppalin í Kópavogi.
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun