Innlent

Halda and­litinu í skólanum en hrynja niður heima

Margrét Helga Erlingsdóttir skrifar
Verkefnastjóri hjá Einhverfusamtökunum segir yfirvöld verða að taka betur utan um einhverf börn. 
Verkefnastjóri hjá Einhverfusamtökunum segir yfirvöld verða að taka betur utan um einhverf börn.  Vísir/samsett

Skólaforðun einhverfra barna er kerfislægt vandamál í skólum en það liggur ekki hjá fjölskyldum barnanna. Þetta segir verkefnastjóri hjá Einhverfusamtökunum sem bendir á að opin rými líkt og hefðbundnar skólastofur séu „skynrænt helvíti“ fyrir einhverfa og heilsuspillandi fyrir umrædd börn. Örvænting þeirra sem séu föst í þessum aðstæðum sé algjör.

Í kvöldfréttum Stöðvar 2 í gær var rætt við einstæða móður einhverfrar stúlku sem missti heilsu sína vegna álagsins sem felst í því að berjast við kerfið sem stúlkan þrífst illa í. 

Guðlaug Svala Steinunnar Kristjánsdóttir verkefnastjóri hjá Einhverfusamtökunum segir þetta mál eitt af fjölmörgum sem samtökin fá inn á borð til sín. Horfa verði á málið heildstætt því vandinn sé kerfislægur.

„Þegar maður er með taugakerfi sem á afskaplega erfitt með áreitið sem er í svona rýmum, þá er maður ekki að fara að venjast því þá verður maður úttaugaður og þessi börn eru komin í kulnun, það getur gerst niður í tíu ára aldur og þau eru í raun og veru veik, þau eru lasin og það þarf að hjálpa þeim. Það er ekki mat á góðum árangri að mæla mætingu krakkans í skólann - það getur ekki verið það - það verður að vera líðanin og hvernig þér gengur að innbyrða námsefni. Ekki það hvort þú sért staddur á þessum stað klukkan þetta.“

Guðlaug Svala þekkir mýmörg dæmi þess að fólk sé með áfallastreitutöskun eftir skólagönguna.

„Okkur ber skylda til að vernda heilsu þeirra því þetta er beinlínis heilsuspillandi umhverfi og það er gríðarlega alvarlegt heilsufarsmál að vera komin í einhverfukulnun í grunnskóla, svo ekki sé nú minnst á hvernig foreldrarnir hafa það, líkt og í fréttinni ykkar í gær. Þetta heyrum við bara mjög oft. Foreldrarnir eru komnir að þrotum og það getur nú ekki verið gott fyrir þjóðarbúið.“

Fræðsluskyldan nái yfir meira en GPS hnit

Formaður Kennarasambands Íslands ræddi á dögunum við RÚV þar sem hann lýsti áhyggjum af því að foreldrar færu of oft með börn sín í frí úr skóla. Guðlaugu finnst þessi áhersla skjóta skökku við. „Á sama tíma sitja þessi [einhverfu] börn heima hjá sér og geta ekki verið í skólanum. Þetta fer ekki alveg saman þarna, eitthvað í þessu dæmi. Það sem ég vil benda á er að fræðsluskylda samfélagsins á ekki að snúast um að koma einstaklingunum inn í ákveðið hús á ákveðnu GPS hniti, það á að snúast um að veita þeim þjónustu þar sem þau eru stödd, bæði andlega og líkamlega.“

Hrynja þegar heim er komið

Hún kallar eftir skynvænni nálgun á skólum, þar séu mörg einhverf börn sem setji upp grímu til að lifa af, eða það sem kallað er að „maska“.

„Þau sýna oft ekki örvæntinguna sína í skólanum vegna þess að þá eru þau að halda andlitinu en svo koma þau heim til sín og hrynja niður. Þannig er þetta oft. Við lýsum því þannig að við höfum verið í skólanum að harka af okkur. Ég hef ekki hitt fullorðinn einhverfan einstakling sem hefur ekki lent í einelti á sinni skólagöngu. Við erum í áfalli á þessum tíma.“

Skólakerfið verði að mæta einhverfum börnum.

„Þeir foreldrar sem lenda mestum vandræðum, það eru oft þeir sem eru sjálfir skynsegin og skilja barnið vel og eru að reyna að vernda þau gegn þessu áreiti og þau neita að taka þátt í því að pína barnið til að fara í skólann af því þau muna bara eftir því hvernig þetta var og þeim líður eins og þau séu að galla barnið sitt inn í geislavirkt umhverfi og þá fer svolítið kerfið upp á afturlappirnar og segir sko, þetta foreldri er ekki hæft og hér þurfum við að stíga inn og taka fram fyrir hendurnar á þeim. Þannig að örvæntingin hjá börnum og foreldrum er algjör í svona aðstæðum.“

Vill skynvæna skóla

Guðlaug segir að allir verði að taka höndum saman og að hún viti fullvel að innan skólans sé gott starfsfólk að reyna sitt besta. Stjórnvöld verði að stíga inn og gefa þeim tæki og tól til að koma til móts við börnin. Hún tekur sem dæmi að víða séu skólar hnetulausir til að vernda börn með hnetuofnæmi. Í skólum sé ekki verið að vernda krakka sem þola ekki skynrænt áreiti.

„Enginn segir „við erum skynvænn skóli“ til að passa upp á heilsu þessara barna en það er skilti sem ég vil fara að sjá hanga uppi í anddyri skólanna. Við erum skynvænn skóli.“


Tengdar fréttir

Segir „ómanneskjulegt“ álag á foreldrum einhverfra barna

Einstæð móðir einhverfrar stúlku brann út og þurfti að segja upp vinnunni til þess að geta annast dóttur sína. Hún segir stjórnvöld verða að gera betur fyrir einhverf börn og foreldra þeirra, álagið sé í raun ómanneskjulegt.

„Stimplaður óþekkur“ sökum vanþekkingar skólastjórnenda

Móðir drengs með ódæmigerða einhverfu segir son sinn ekki njóta skilnings í skólanum sökum vanþekkingar skólastjórnenda. Hún furðar sig á því að hann hafi ekki fengið pláss á sérdeild, þar fengi hann meiri skilning.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×