Misgengi í mannheimum Ingólfur Sverrisson skrifar 21. mars 2024 21:00 Enn er höggvið í sama knérunn. Fyrir ári síðan virtist eins og umræðan á Íslandi væri farin að beinast að því að íslenska krónan sé hugsanlega einn helsti skaðvaldur í efnahagslífi þjóðarinnar. Bólaði jafnvel á efasemdum um að minnsti gjaldmiðill í veröldinni sé brúklegur fyrir þjóð sem gerir kröfur um sambærileg lífskjör og nágrannaþjóðirnar búa við. Vegna smæðar sinnar og umkomuleysis hoppar örkrónan og skoppar eins og korktappi á opnu úthafi alþjóðlegrar samkeppni. Í því ölduróti er hún með öllu ófær að tryggja traust rekstrarumhverfi fyrir skuldug íslensk heimili og þau fyriræki í landinu sem ekki eru þegar búin að forða sér í skjól stærri gjaldmiðla eins og fjölmörg þeirra hafa þegar gert. Nú hafa flest stéttarfélög á almenna vinnumarkaðnum gengið frá kjarasamningum til fjögurra ára og vonuðust til að Seðlabankinn sýndi lit á móti og lækkaði vexti hið snarasta. Því miður treysti hann sér ekki til þess og mun halda áfram að þrautpína skuldsett heimili, sem aðallega eru í eigu unga fólksins, ásamt þeim fyrirtækjum sem eru föst í íslenska krónuhagkerfinu og okurvöxtum sem því fylgir. Við sem erum skuldlaus sleppum að mestu við þennan refsivönd ásamt þeim 250 fyrirtækjum sem færa allt sitt í evrum eða dollurum og geta nýtt sér mun hagstæðari lánskjör til reksturs og vaxta. Af þessum sökum búa í raun tvær þjóðir í þessu landi við mjög ólíkar aðstæður í fjárhagslegu tilliti. Ef Seðlabankinn hefði nú sýnt lit á móti og lækkað vexti – þó ekki væri nema lítið eitt - hefði kannski gefist svigrúm til að ræða af alvöru kosti þess að hverfa frá örmyntinni og taka upp stærri gjaldmiðil eins og til dæmis evruna. Ekki er langt síðan að virtir verkalýðsleiðtogar ræddu nauðsyn þess að skoða þessa hluti alvarlega enda sýndist þeim að ein meginástæða verðbólgunnar hér á landi sé gjaldmiðillinn okkar smái sem aðdáendur hans líkja ýmist við töfratæki eða aðeins hitamæli sem engin áhrif hefur á framvindu efnahagsmála. Eina sem gildi sé að stjórna efnahagsmálunum rétt og skynsamlega. Því miður hefur ekkert heyrst frá verkalýðsleiðtogunum um þennan vandræðagjaldmiðil undanfarið. Enn síður frá samtökum atvinnurekenda sem banna í raun alla umræðu um trúartáknið eina innan þeirra raða enda þótt ekkert þeirra fyrirtækja sem færa allt sitt í evrum eða dollurum í dag vilji komast undir íslensku krónuna aftur. Skiljanlega. Bankastjóri hallar sér værðarlega aftur í sæti sínu og segir gustuk að gefa krónunni enn eitt tækifærið enda mun hún tryggja að íslensku bankarnir haldi tryggilega einokunarstöðu sinni og græði áfram á tá og fingri. Þá þurfi ekki að óttast að erlendir bankar hafi áhuga á að hefja starfsemi hér á landi og bjóða upp á eðlilega samkeppni. Nei, áfram með einokunina og þá farsælu lausn að senda reikninginn fyrir verðbólgunni og háum vöxtum áfram til unga fólksins sem er að koma yfir sig þaki og ennfremur til efnilegra sprotafyrirtækja sem enn eru læst inni í krónuhagkerfinu. Á meðan getum við hin skuldlausu haldið áfram óáreitt að velja á milli margra álitlegra kosta sem birtast í auglýsingum um ferðalög erlendis og nú fylla alla fjölmiðla. Einnig eru fyrirtæki, sem nýta sér evru eða dollara áfram í færum að fá hagstæð lán til reksturs og fjárfestinga. Eftir sem áður fá margir andlegar innantökur af því að horfa upp á slíkt misgengi í þjóðfélagi sem vill kenna sig við jöfnuð og velferð. En þrátt fyrir allt ætti núverandi staða að blása þeim byr í brjóst sem vilja breyta þessu ólánsástandi til betri vegar. En þá verður fólk að hafa kjark til að tala um íslensku krónuna – minnsta gjaldmiðil í heimi. Hvort er hún töfratæki, bara hitamælir eða skaðvaldur í íslensku efnahagslífi? Engin ástæða til að forðast þá umræðu fyrir hræðslu sakir. Höfundur er eftirlaunaþegi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kjaramál Seðlabankinn Íslenska krónan Ingólfur Sverrisson Mest lesið Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson Skoðun Á að takmarka samfélagsmiðlanotkun barna? María Rut Kristinsdóttir Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson Skoðun Drifkraftur bata – Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn Sigríður Ásta Hauksdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eflum geðheilsu alla daga Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Getur fólk með gigt látið drauma sína rætast? Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Drifkraftur bata – Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Lordinn lýgur! Andrés Pétursson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að þykjast með líf barnanna okkar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson skrifar Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Varasjóður eða hefðbundið styrkjakerfi? Birgitta Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Geðheilsa á tímum óvissu og áskorana María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir skrifar Skoðun Villta vestur ólöglegra veðmálaauglýsinga á Íslandi Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson skrifar Skoðun Að gera ráð fyrir frelsi Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að þekkja sín takmörk Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Gervigreind og dómgreind Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Fjárfesting í réttindum barna bætir fjárhag sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Á að takmarka samfélagsmiðlanotkun barna? María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson skrifar Skoðun Hvað er í gangi? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Hjálpum fólki að eignast börn Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hvetjandi refsing Reykjavíkurborgar Halla Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Enn er höggvið í sama knérunn. Fyrir ári síðan virtist eins og umræðan á Íslandi væri farin að beinast að því að íslenska krónan sé hugsanlega einn helsti skaðvaldur í efnahagslífi þjóðarinnar. Bólaði jafnvel á efasemdum um að minnsti gjaldmiðill í veröldinni sé brúklegur fyrir þjóð sem gerir kröfur um sambærileg lífskjör og nágrannaþjóðirnar búa við. Vegna smæðar sinnar og umkomuleysis hoppar örkrónan og skoppar eins og korktappi á opnu úthafi alþjóðlegrar samkeppni. Í því ölduróti er hún með öllu ófær að tryggja traust rekstrarumhverfi fyrir skuldug íslensk heimili og þau fyriræki í landinu sem ekki eru þegar búin að forða sér í skjól stærri gjaldmiðla eins og fjölmörg þeirra hafa þegar gert. Nú hafa flest stéttarfélög á almenna vinnumarkaðnum gengið frá kjarasamningum til fjögurra ára og vonuðust til að Seðlabankinn sýndi lit á móti og lækkaði vexti hið snarasta. Því miður treysti hann sér ekki til þess og mun halda áfram að þrautpína skuldsett heimili, sem aðallega eru í eigu unga fólksins, ásamt þeim fyrirtækjum sem eru föst í íslenska krónuhagkerfinu og okurvöxtum sem því fylgir. Við sem erum skuldlaus sleppum að mestu við þennan refsivönd ásamt þeim 250 fyrirtækjum sem færa allt sitt í evrum eða dollurum og geta nýtt sér mun hagstæðari lánskjör til reksturs og vaxta. Af þessum sökum búa í raun tvær þjóðir í þessu landi við mjög ólíkar aðstæður í fjárhagslegu tilliti. Ef Seðlabankinn hefði nú sýnt lit á móti og lækkað vexti – þó ekki væri nema lítið eitt - hefði kannski gefist svigrúm til að ræða af alvöru kosti þess að hverfa frá örmyntinni og taka upp stærri gjaldmiðil eins og til dæmis evruna. Ekki er langt síðan að virtir verkalýðsleiðtogar ræddu nauðsyn þess að skoða þessa hluti alvarlega enda sýndist þeim að ein meginástæða verðbólgunnar hér á landi sé gjaldmiðillinn okkar smái sem aðdáendur hans líkja ýmist við töfratæki eða aðeins hitamæli sem engin áhrif hefur á framvindu efnahagsmála. Eina sem gildi sé að stjórna efnahagsmálunum rétt og skynsamlega. Því miður hefur ekkert heyrst frá verkalýðsleiðtogunum um þennan vandræðagjaldmiðil undanfarið. Enn síður frá samtökum atvinnurekenda sem banna í raun alla umræðu um trúartáknið eina innan þeirra raða enda þótt ekkert þeirra fyrirtækja sem færa allt sitt í evrum eða dollurum í dag vilji komast undir íslensku krónuna aftur. Skiljanlega. Bankastjóri hallar sér værðarlega aftur í sæti sínu og segir gustuk að gefa krónunni enn eitt tækifærið enda mun hún tryggja að íslensku bankarnir haldi tryggilega einokunarstöðu sinni og græði áfram á tá og fingri. Þá þurfi ekki að óttast að erlendir bankar hafi áhuga á að hefja starfsemi hér á landi og bjóða upp á eðlilega samkeppni. Nei, áfram með einokunina og þá farsælu lausn að senda reikninginn fyrir verðbólgunni og háum vöxtum áfram til unga fólksins sem er að koma yfir sig þaki og ennfremur til efnilegra sprotafyrirtækja sem enn eru læst inni í krónuhagkerfinu. Á meðan getum við hin skuldlausu haldið áfram óáreitt að velja á milli margra álitlegra kosta sem birtast í auglýsingum um ferðalög erlendis og nú fylla alla fjölmiðla. Einnig eru fyrirtæki, sem nýta sér evru eða dollara áfram í færum að fá hagstæð lán til reksturs og fjárfestinga. Eftir sem áður fá margir andlegar innantökur af því að horfa upp á slíkt misgengi í þjóðfélagi sem vill kenna sig við jöfnuð og velferð. En þrátt fyrir allt ætti núverandi staða að blása þeim byr í brjóst sem vilja breyta þessu ólánsástandi til betri vegar. En þá verður fólk að hafa kjark til að tala um íslensku krónuna – minnsta gjaldmiðil í heimi. Hvort er hún töfratæki, bara hitamælir eða skaðvaldur í íslensku efnahagslífi? Engin ástæða til að forðast þá umræðu fyrir hræðslu sakir. Höfundur er eftirlaunaþegi.
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar
Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar
Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar
Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun