Verum okkur ekki til skammar í þessum málaflokki, heldur tökum á vandanum af alvöru Davíð Bergmann skrifar 5. desember 2023 22:00 Í silfrinu í gær kallaði fangelsismálastjóri eftir nýrri nálgun í málefnum ungra afbrotamanna, hér á landi. Í ljósi þeirra kolsvörtu skýrslu ríkisendurskoðunar sem er um fangelsismál hér á landi, er ekki annað hægt en að reka fingur ofan í lyklaborðið og koma eftirfarandi á framfæri. Það er ekki þannig að það hafi ekki verið reynt að vekja stjórnvöld frá værum blundi varðandi stöðu ungar afbrotamanna hér á landi í gegnum áratugina, eins og það að senda erindi á velferðarnefnd þingsins til að vekja máls á stöðu mála. Það verður líka að segjast eins og er að það er ansi lýjandi að standa upp á kassa og öskra sig hásan upp í tómt hjómið, að við verðum að koma með nýja nálgun í þessum málaflokki. Það eru örugglega 15-20 ár síðan að ég átti fund ásamt öðrum manni sem er með gífurlega reynslu á þessu sviði með dómsmálaráðherra. Á þeim fundi lýstum við áhyggjum okkar um stöðu ungra afbrotamanna. Viðkomandi ráðherra sem var þá er Björn Bjarnason boðaði til ráðstefnu á Hótel Sögu í kjölfarið, þar sem sérstaklega var boðið lögmönnum og dómurum til að ræða hvernig við ættu að nálgast unga afbrotamenn. Hvað komu margir lögmenn og dómarar, stutta svarið er enginn. Skildi skýrsla ríkisendurskoðunar og sér í lagi hver staða ungra afbrotamanna er í dag breyta einhverju núna. Getur verið að við séum í alvörunni að vakna eða ætlum við vakna við þann vonda draum eftir 10 ár að staðan verði hér eins og á hinum Norðurlöndunum? Nú þegar hefur harkan aukist og beitingu vopna samsvara því margfaldast. Eða verður þetta en ein skýrslan sem er gerð sem fær umfjöllun fjölmiðla í tvo daga og svo gleymt. Það þarf engum lögum að breyta, við getum hafist handa strax þetta rúmast allt innan 57.gr almennra hegningarlaga. 57. gr.[Ákveða má í dómi, að fresta skuli með skilyrðum um tiltekinn tíma:a. Ákvörðun um refsingu.b. Fullnustu refsingar.Skilorðstími má ekki vera skemmri en 1 ár og ekki lengri en 5 ár. Að jafnaði skal ákveða hann 2–3 ár. Upphaf skilorðstíma skal ákveðið í dómi hverju sinni.Frestun skal vera bundin því skilyrði, að aðili gerist ekki sekur um nýtt brot á skilorðstímanum, sbr. 60. gr. Frestun má einnig binda skilyrðum, eftir því sem hér segir:1. Að aðili sæti á skilorðstímanum umsjón einstakra manna, félags eða stofnunar. Aðili skal jafnan sæta slíkri umsjón, ef honum eru sett skilyrði samkvæmt 2.–5. tölul. hér á eftir.2. Að aðili hlíti fyrirmælum umsjónarmanns um dvalarstaði, menntun, vinnu, umgengni við aðra menn og notkun tómstunda.3. Að aðili neyti ekki á skilorðstímanum áfengis né deyfilyfja.4. Að aðili gangist undir dvöl á hæli tiltekinn tíma, ef nauðsyn þykir til bera, allt að 18 mánuðum, er venja þarf hann af notkun áfengis eða deyfilyfja, en ella allt að 1 ári.5. Að aðili gangist undir að þola takmarkanir á umráðum yfir tekjum sínum eða öðru, er fjárhag hans varðar.6. Að aðili greiði eftir getu fébætur fyrir tjón, sem hann hefur valdið með broti sínu.1)Dómari skal kynna dómfellda rækilega skilyrðin og gera honum ljósar afleiðingar skilorðsrofa. [Hafi dómfelldi ekki verið viðstaddur uppsögu héraðsdóms getur dómari falið lögreglu að kynna honum skilyrði og afleiðingar skilorðsrofa um leið og dómur er birtur.]2)]3)1)L. 101/1976, 8. gr. 2)L. 39/2000, 3. gr. 3)L. 22/1955, 4. gr.[57. gr. a.[Í dómi er heimilt að ákveða að allt að 3 mánuðir fangelsisrefsingar verði óskilorðsbundnir, en aðrir hlutar skilorðsbundnir.]1)Dæma má fésekt í tengslum við skilorðsdóm, þótt fésekt liggi ekki við broti, sem dæmt er út af.]2) Hins vegar þarf að skapast hefð í dóma framkvæmt til að innleiða þessi ákvæði ekki bara í orði heldur í verki líka. Hér hafa fallið dómar með svona ákvæðum í en það hefur ekki verið hægt að koma þeim í framkvæmt einfaldlega vegna þess að það hefur skort fjármagn og aðstöðu til að gera það. Það þarf ekki að finna upp hjólið í þessu fyrirmyndin er til víða um heim og það er meira segja til íslensk hugmyndafræði að svona vinnu sem hefur verið prufuð með góðum árangri. Verum okkur ekki til skammar í þessum málaflokki, heldur tökum á vandanum af alvöru. Höfundur er starfsmaður Fjölsmiðjunnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fangelsismál Davíð Bergmann Mest lesið Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal Skoðun Skoðun Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Sjá meira
Í silfrinu í gær kallaði fangelsismálastjóri eftir nýrri nálgun í málefnum ungra afbrotamanna, hér á landi. Í ljósi þeirra kolsvörtu skýrslu ríkisendurskoðunar sem er um fangelsismál hér á landi, er ekki annað hægt en að reka fingur ofan í lyklaborðið og koma eftirfarandi á framfæri. Það er ekki þannig að það hafi ekki verið reynt að vekja stjórnvöld frá værum blundi varðandi stöðu ungar afbrotamanna hér á landi í gegnum áratugina, eins og það að senda erindi á velferðarnefnd þingsins til að vekja máls á stöðu mála. Það verður líka að segjast eins og er að það er ansi lýjandi að standa upp á kassa og öskra sig hásan upp í tómt hjómið, að við verðum að koma með nýja nálgun í þessum málaflokki. Það eru örugglega 15-20 ár síðan að ég átti fund ásamt öðrum manni sem er með gífurlega reynslu á þessu sviði með dómsmálaráðherra. Á þeim fundi lýstum við áhyggjum okkar um stöðu ungra afbrotamanna. Viðkomandi ráðherra sem var þá er Björn Bjarnason boðaði til ráðstefnu á Hótel Sögu í kjölfarið, þar sem sérstaklega var boðið lögmönnum og dómurum til að ræða hvernig við ættu að nálgast unga afbrotamenn. Hvað komu margir lögmenn og dómarar, stutta svarið er enginn. Skildi skýrsla ríkisendurskoðunar og sér í lagi hver staða ungra afbrotamanna er í dag breyta einhverju núna. Getur verið að við séum í alvörunni að vakna eða ætlum við vakna við þann vonda draum eftir 10 ár að staðan verði hér eins og á hinum Norðurlöndunum? Nú þegar hefur harkan aukist og beitingu vopna samsvara því margfaldast. Eða verður þetta en ein skýrslan sem er gerð sem fær umfjöllun fjölmiðla í tvo daga og svo gleymt. Það þarf engum lögum að breyta, við getum hafist handa strax þetta rúmast allt innan 57.gr almennra hegningarlaga. 57. gr.[Ákveða má í dómi, að fresta skuli með skilyrðum um tiltekinn tíma:a. Ákvörðun um refsingu.b. Fullnustu refsingar.Skilorðstími má ekki vera skemmri en 1 ár og ekki lengri en 5 ár. Að jafnaði skal ákveða hann 2–3 ár. Upphaf skilorðstíma skal ákveðið í dómi hverju sinni.Frestun skal vera bundin því skilyrði, að aðili gerist ekki sekur um nýtt brot á skilorðstímanum, sbr. 60. gr. Frestun má einnig binda skilyrðum, eftir því sem hér segir:1. Að aðili sæti á skilorðstímanum umsjón einstakra manna, félags eða stofnunar. Aðili skal jafnan sæta slíkri umsjón, ef honum eru sett skilyrði samkvæmt 2.–5. tölul. hér á eftir.2. Að aðili hlíti fyrirmælum umsjónarmanns um dvalarstaði, menntun, vinnu, umgengni við aðra menn og notkun tómstunda.3. Að aðili neyti ekki á skilorðstímanum áfengis né deyfilyfja.4. Að aðili gangist undir dvöl á hæli tiltekinn tíma, ef nauðsyn þykir til bera, allt að 18 mánuðum, er venja þarf hann af notkun áfengis eða deyfilyfja, en ella allt að 1 ári.5. Að aðili gangist undir að þola takmarkanir á umráðum yfir tekjum sínum eða öðru, er fjárhag hans varðar.6. Að aðili greiði eftir getu fébætur fyrir tjón, sem hann hefur valdið með broti sínu.1)Dómari skal kynna dómfellda rækilega skilyrðin og gera honum ljósar afleiðingar skilorðsrofa. [Hafi dómfelldi ekki verið viðstaddur uppsögu héraðsdóms getur dómari falið lögreglu að kynna honum skilyrði og afleiðingar skilorðsrofa um leið og dómur er birtur.]2)]3)1)L. 101/1976, 8. gr. 2)L. 39/2000, 3. gr. 3)L. 22/1955, 4. gr.[57. gr. a.[Í dómi er heimilt að ákveða að allt að 3 mánuðir fangelsisrefsingar verði óskilorðsbundnir, en aðrir hlutar skilorðsbundnir.]1)Dæma má fésekt í tengslum við skilorðsdóm, þótt fésekt liggi ekki við broti, sem dæmt er út af.]2) Hins vegar þarf að skapast hefð í dóma framkvæmt til að innleiða þessi ákvæði ekki bara í orði heldur í verki líka. Hér hafa fallið dómar með svona ákvæðum í en það hefur ekki verið hægt að koma þeim í framkvæmt einfaldlega vegna þess að það hefur skort fjármagn og aðstöðu til að gera það. Það þarf ekki að finna upp hjólið í þessu fyrirmyndin er til víða um heim og það er meira segja til íslensk hugmyndafræði að svona vinnu sem hefur verið prufuð með góðum árangri. Verum okkur ekki til skammar í þessum málaflokki, heldur tökum á vandanum af alvöru. Höfundur er starfsmaður Fjölsmiðjunnar.
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun