Milljarðar frá fólkinu í landinu Halla Þorvaldsdóttir skrifar 11. október 2023 12:30 Nýverið birti fjármálaráðuneytið frétt um að almenningur hefði styrkt almannaheillafélög um 6,6 milljarða króna á síðasta ári. Þetta eru afar áhugaverðar upplýsingar sem nú eru í fyrsta sinn aðgengilegar, í kjölfar lagabreytinga sem gerðar voru árið 2021. Með breytingunni er fólki umbunað með skattaafslætti fyrir að styrkja almannaheillafélög. Í henni felst viðurkenning Alþingis á gildi styrkja almennings fyrir samfélagið allt og upplýsingarnar sýna með óyggjandi hætti trú almennings á gott starf almannaheillafélaga. Til að einstaklingar fái skattaafslátt vegna styrkja sinna þurfa félögin sem njóta styrkjanna að vera skráð í almannaheillaskrá Skattsins en í henni geta aðeins verið félög sem eru óhagnaðardrifin og hafa samfélagsleg markmið að leiðarljósi. Skilgreiningin er breið og nær yfir flest sjúklingasamtök, mannúðar- og líknarstarfsemi, björgunarsveitir og rannsóknasjóði, svo eitthvað sé nefnt. Almannaheillafélög senda Skattinum árlega upplýsingar um framlög fólks. Út frá þeim fæst góð vísbending um heildarframlag almennings til félaganna. Fjármálaráðuneytinu reiknast til að á síðasta ári hafi styrkir almennings numið 6,6 milljörðum króna. Við höfum lengi vitað að almenningur fjármagnar með styrkjum sínum mikilvæga starfsemi í landinu en með þessum nýju fréttum er ljóst hversu magnaður þessi stuðningur er. Mögulega hugsa margir eins og eldri karlmaður sem stendur mér nærri: „Maður er svo þakklátur fyrir að geta stutt þessi samtök og félög, frekar en að þurfa að nýta þjónustu þeirra.“ Þær raddir heyrast stundum að betur færi á að hið opinbera sinnti því starfi sem almannaheillafélögin standa fyrir og stundum á það við. Hitt er annað mál að með styrkjum til félaganna hefur fólk tækifæri til styrkja þann málstað sem stendur hjarta þess næst. Það tækifæri nýtir fólk sér og er þakklátt fyrir. Samkvæmt frétt fjármálaráðuneytisins fengu 96.000 einstaklingar skattaafslátt vegna styrkja á síðasta ári, sem jafngildir um þriðjungi allra íbúa landsins, 18 ára og eldri. Þegar betur er að gáð er þetta einungis brot af styrkjum landsmanna, því skattaafsláttur fæst bara vegna beinna fjárframlaga. Inni í 6,6 milljörðunum eru því engar Bleikar slaufur, engir Álfar, engir Neyðarkallar, engin armbönd eða Mottumarssokkar, engir flugeldar, minningarkort eða happdrættismiðar, svo fátt eitt sé talið. Ég veit ekki frekar en aðrir hver heildarupphæð stuðnings almennings við félög sem vinna samfélaginu til heilla er, en get vel ímyndað mér að hún sé allavega tvöföld sú upphæð sem kom fram í frétt ráðuneytisins. Krabbameinsfélagið hefur notið stuðnings og styrkja almennings allt frá upphafi, eða í rúm 70 ár, og því ljóst að skuldbinding félagsins við fólkið í landinu er mikil. Félagið sinnir öllu starfi sínu án opinberra styrkja og almenningur á því hlutdeild í öllu starfi félagsins, hvort sem það snýr að forvörnum gegn krabbameinum, ókeypis ráðgjöf og stuðningi fagfólks, þjálfun sjálfboðaliða, rannsóknum, hagsmunagæslu, stuðningi við starf aðildarfélaga um allt land eða að koma á margs konar nýrri þjónustu. Styrkir rúmlega 20.000 Velunnara, mánaðarlegra styrktaraðila félagsins, auk annarra stuðningsaðila, m.a. í Bleiku slaufunni sem nú er í hámarki, mikil ráðdeild í rekstri og fyrirhyggjusemi gerir að verkum að félagið stendur vel fjárhagslega. Félagið hefur getað byggt upp varasjóð sem gerir því kleift að geta haldið starfsemi áfram þó brestur verði í fjáröflunum, til dæmis vegna þrenginga í samfélaginu, og félagið hefur líka burði til að leggja stórum verkefnum lið sem geta skipt sköpum fyrir sjúklinga, aðstandendur og starfsfólk. Skemmst er að minnast þess að vorið 2021 bauð félagið heilbrigðisyfirvöldum að kosta að einum þriðja byggingu nýrrar dagdeildar blóð- og krabbameinslækninga á Landspítala, gegn því að strax yrði hafist handa. Önnur saga er að ríkið þáði ekki það liðsinni og staðreyndin er því miður sú að nú, rúmum tveimur árum seinna, fréttist ekkert af ákvörðunum um hvar þjóðarsjúkrahúsið ætlar að þjónusta sívaxandi fjölda fólks sem tekst á við eitt stærsta verkefni lífs síns í krabbameinsmeðferð. Þeir fjármunir sem félagið ætlaði í verkefnið eru hins vegar enn til og verða ávaxtaðir þar til bestu not finnast. Mér vitanlega hefur ekki verið reynt að leggja mat á heildargildi eða virði starfsemi almannaheillafélaga. Það er hins vegar verkefni sem væri vert að reyna að ná utan um og ég er sannfærð um að stærðargráðan kæmi á óvart. Starf félaganna er ótrúlega mikilvægt og fjölbreytt og er oftast unnið af þeim drifkrafti og dugnaði sem einkennir fólk sem vinnur af mikilli hugsjón fyrir mikilvægan málstað. Félögin gegna stóru hlutverki í að færa dýrmæta reynslu og þekkingu frá systurfélögum erlendis til landsins og hafa oftast mikinn sveigjanleika í starfi sínu. Ég leyfi mér að fullyrða að árangur af starfi þeirra sé gríðarlegur. Um leið og félögin njóta stuðnings og styrkja er ábyrgð þeirra mikil. Að starfa alfarið fyrir söfnunarfé setur miklar kröfur á félögin sem njóta styrkjanna, hvort sem það lýtur að því að sinna góðu starfi eða upplýsingagjöf, bæði um starfið sjálft, árangurinn og meðferð fjár. Einn af hverjum þremur Íslendingum getur búist við því að fá krabbamein á lífsleiðinni og hinir eru flestir í stöðu aðstandenda, sumir oft. Málstaðurinn stendur okkur öllum nærri og við viljum hafa áhrif til góðs, okkur öllum til heilla. Við hjá Krabbameinsfélaginu erum eilíflega þakklátt þeim mikla stuðningi sem félagið nýtur. Ef hugurinn hefur ekki þegar ratað þangað hvet ég þig til að hlusta á Rúnar heitinn Júlíusson þar sem hann syngur Það þarf fólk eins og þig fyrir fólk eins og mig. Þetta er nefnilega ekki svo flókið. Saman erum við sterkari. Samstaða og stuðningur okkar getur flutt fjöll og breytt öllu fyrir þau sem á þurfa að halda, m.a. þau sem glíma við krabbamein. Krabbameinsfélagið þakkar ómetanlegan stuðning undanfarin 70 ár. Höfundur er framkvæmdastjóri Krabbameinsfélagsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Halla Þorvaldsdóttir Heilbrigðismál Mest lesið Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson Skoðun Skoðun Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Yfir hverju er verið að brosa? Árni Kristjánsson skrifar Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Sjá meira
Nýverið birti fjármálaráðuneytið frétt um að almenningur hefði styrkt almannaheillafélög um 6,6 milljarða króna á síðasta ári. Þetta eru afar áhugaverðar upplýsingar sem nú eru í fyrsta sinn aðgengilegar, í kjölfar lagabreytinga sem gerðar voru árið 2021. Með breytingunni er fólki umbunað með skattaafslætti fyrir að styrkja almannaheillafélög. Í henni felst viðurkenning Alþingis á gildi styrkja almennings fyrir samfélagið allt og upplýsingarnar sýna með óyggjandi hætti trú almennings á gott starf almannaheillafélaga. Til að einstaklingar fái skattaafslátt vegna styrkja sinna þurfa félögin sem njóta styrkjanna að vera skráð í almannaheillaskrá Skattsins en í henni geta aðeins verið félög sem eru óhagnaðardrifin og hafa samfélagsleg markmið að leiðarljósi. Skilgreiningin er breið og nær yfir flest sjúklingasamtök, mannúðar- og líknarstarfsemi, björgunarsveitir og rannsóknasjóði, svo eitthvað sé nefnt. Almannaheillafélög senda Skattinum árlega upplýsingar um framlög fólks. Út frá þeim fæst góð vísbending um heildarframlag almennings til félaganna. Fjármálaráðuneytinu reiknast til að á síðasta ári hafi styrkir almennings numið 6,6 milljörðum króna. Við höfum lengi vitað að almenningur fjármagnar með styrkjum sínum mikilvæga starfsemi í landinu en með þessum nýju fréttum er ljóst hversu magnaður þessi stuðningur er. Mögulega hugsa margir eins og eldri karlmaður sem stendur mér nærri: „Maður er svo þakklátur fyrir að geta stutt þessi samtök og félög, frekar en að þurfa að nýta þjónustu þeirra.“ Þær raddir heyrast stundum að betur færi á að hið opinbera sinnti því starfi sem almannaheillafélögin standa fyrir og stundum á það við. Hitt er annað mál að með styrkjum til félaganna hefur fólk tækifæri til styrkja þann málstað sem stendur hjarta þess næst. Það tækifæri nýtir fólk sér og er þakklátt fyrir. Samkvæmt frétt fjármálaráðuneytisins fengu 96.000 einstaklingar skattaafslátt vegna styrkja á síðasta ári, sem jafngildir um þriðjungi allra íbúa landsins, 18 ára og eldri. Þegar betur er að gáð er þetta einungis brot af styrkjum landsmanna, því skattaafsláttur fæst bara vegna beinna fjárframlaga. Inni í 6,6 milljörðunum eru því engar Bleikar slaufur, engir Álfar, engir Neyðarkallar, engin armbönd eða Mottumarssokkar, engir flugeldar, minningarkort eða happdrættismiðar, svo fátt eitt sé talið. Ég veit ekki frekar en aðrir hver heildarupphæð stuðnings almennings við félög sem vinna samfélaginu til heilla er, en get vel ímyndað mér að hún sé allavega tvöföld sú upphæð sem kom fram í frétt ráðuneytisins. Krabbameinsfélagið hefur notið stuðnings og styrkja almennings allt frá upphafi, eða í rúm 70 ár, og því ljóst að skuldbinding félagsins við fólkið í landinu er mikil. Félagið sinnir öllu starfi sínu án opinberra styrkja og almenningur á því hlutdeild í öllu starfi félagsins, hvort sem það snýr að forvörnum gegn krabbameinum, ókeypis ráðgjöf og stuðningi fagfólks, þjálfun sjálfboðaliða, rannsóknum, hagsmunagæslu, stuðningi við starf aðildarfélaga um allt land eða að koma á margs konar nýrri þjónustu. Styrkir rúmlega 20.000 Velunnara, mánaðarlegra styrktaraðila félagsins, auk annarra stuðningsaðila, m.a. í Bleiku slaufunni sem nú er í hámarki, mikil ráðdeild í rekstri og fyrirhyggjusemi gerir að verkum að félagið stendur vel fjárhagslega. Félagið hefur getað byggt upp varasjóð sem gerir því kleift að geta haldið starfsemi áfram þó brestur verði í fjáröflunum, til dæmis vegna þrenginga í samfélaginu, og félagið hefur líka burði til að leggja stórum verkefnum lið sem geta skipt sköpum fyrir sjúklinga, aðstandendur og starfsfólk. Skemmst er að minnast þess að vorið 2021 bauð félagið heilbrigðisyfirvöldum að kosta að einum þriðja byggingu nýrrar dagdeildar blóð- og krabbameinslækninga á Landspítala, gegn því að strax yrði hafist handa. Önnur saga er að ríkið þáði ekki það liðsinni og staðreyndin er því miður sú að nú, rúmum tveimur árum seinna, fréttist ekkert af ákvörðunum um hvar þjóðarsjúkrahúsið ætlar að þjónusta sívaxandi fjölda fólks sem tekst á við eitt stærsta verkefni lífs síns í krabbameinsmeðferð. Þeir fjármunir sem félagið ætlaði í verkefnið eru hins vegar enn til og verða ávaxtaðir þar til bestu not finnast. Mér vitanlega hefur ekki verið reynt að leggja mat á heildargildi eða virði starfsemi almannaheillafélaga. Það er hins vegar verkefni sem væri vert að reyna að ná utan um og ég er sannfærð um að stærðargráðan kæmi á óvart. Starf félaganna er ótrúlega mikilvægt og fjölbreytt og er oftast unnið af þeim drifkrafti og dugnaði sem einkennir fólk sem vinnur af mikilli hugsjón fyrir mikilvægan málstað. Félögin gegna stóru hlutverki í að færa dýrmæta reynslu og þekkingu frá systurfélögum erlendis til landsins og hafa oftast mikinn sveigjanleika í starfi sínu. Ég leyfi mér að fullyrða að árangur af starfi þeirra sé gríðarlegur. Um leið og félögin njóta stuðnings og styrkja er ábyrgð þeirra mikil. Að starfa alfarið fyrir söfnunarfé setur miklar kröfur á félögin sem njóta styrkjanna, hvort sem það lýtur að því að sinna góðu starfi eða upplýsingagjöf, bæði um starfið sjálft, árangurinn og meðferð fjár. Einn af hverjum þremur Íslendingum getur búist við því að fá krabbamein á lífsleiðinni og hinir eru flestir í stöðu aðstandenda, sumir oft. Málstaðurinn stendur okkur öllum nærri og við viljum hafa áhrif til góðs, okkur öllum til heilla. Við hjá Krabbameinsfélaginu erum eilíflega þakklátt þeim mikla stuðningi sem félagið nýtur. Ef hugurinn hefur ekki þegar ratað þangað hvet ég þig til að hlusta á Rúnar heitinn Júlíusson þar sem hann syngur Það þarf fólk eins og þig fyrir fólk eins og mig. Þetta er nefnilega ekki svo flókið. Saman erum við sterkari. Samstaða og stuðningur okkar getur flutt fjöll og breytt öllu fyrir þau sem á þurfa að halda, m.a. þau sem glíma við krabbamein. Krabbameinsfélagið þakkar ómetanlegan stuðning undanfarin 70 ár. Höfundur er framkvæmdastjóri Krabbameinsfélagsins.
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun