Álagning byggingaverktaka allt að eitt hundrað prósent Árni Sæberg skrifar 30. apríl 2023 19:17 Vilhjálmur Hilmarsson er hagfræðingur BHM. Bandalag háskólamanna Hagfræðingur Bandalags háskólamanna segir álagningu á nýbyggingar vera sífellt hækkandi og komna í sögulegar hæðir, heil eitt hundrað prósent. Það orsakist helst af miklum þrýstingi á fasteignamarkaði og ætti ekki að koma á óvart. Hagfræðingur hjá greiningardeild Arion banka segist leyfa sér að efast um að hátt fasteignarverð skýrist af því að byggingaverktakar hafi skyndilega ákveðið að hækka álagningu. Þeir Vilhjálmur Hilmarsson, hagfræðingur BHM, og Konráð Guðjónsson, hagfræðingur hjá greiningardeild Arion banka, ræddu fasteignamarkaðinn á Sprengisandi í morgun. Vilhjámur vísaði þar til nýlegrar úttektar BHM á fasteignamarkaðnum þar sem meðalálagning á nýbyggingar var metin um eitt hundrað prósent. Þrátt fyrir að það eigi ekki að koma neinum á óvart hafi það mikil áhrif á fasteignaverð, meðal annars vegna fákeppnisálagningar. „Álagning er flókið fyrirbæri, en hún er alltaf að hækka,“ segir hann. Konráð segir eftirspurnarþrýsting frekar hafa áhrif á hækkandi fasteignaverð en álagning. „Ég leyfi mér að efast stórlega um það að skýringin sé það að byggingaverktakar hafi allt í einu ákveðið að auka álagningu sína. Þetta gerist náttúrulega í samspili við það að það er rosalega mikill eftirspurnarþrýstingur. Svo gleymist, að mér finnst, alltaf í þessari umræðu um hvað er búið að vera gerast, að við erum búin að standa í fólksfjölgun sem við sem þjóð höfum ekki staðið áður í. Og ef þú skoðar alþjóðlegt samhengi þá er þetta fólksfjölgun sem sést hvergi í raun og veru í þróuðum ríkjum, að okkur sé að fjölga um tvö til þrjú prósent á ári í nokkur ár í röð,“ segir hann. Konráð Guðjónsson er hagfræðingur hjá greiningardeild Arion banka. Hann tekur senn tímabundið við starfi aðalhagfræðings bankans.Vísir/Vilhelm Hærri álagning geti verið jákvæð Konráð segir eðlilegt að álagning á byggingamarkaði sé tímabundið hærri við slíkar aðstæður og eru nú á markaði. Það geti jafnvel jafnvel verið af hinu góða, enda sé þá meiri hvati til að keyra af stað og ráðast í byggingarverkefni. „Allavega miðað við það sem maður heyrir frá byggingaverktökum núna, að þeir séu aðeins að halda að sér höndum. Þeir eru svolítið hræddir við þessa þróun sem er búin að vera á markaðnum núna, að það taki lengri tíma selja, að verðið sé kannski eitthvað að gefa eftir eða staðna. Á meðan það eru enn þá hellings kostnaðarhækkanir, laun hafa verið að hækka, fjármagnskostnaðurinn er að hækka,“ segir hann. Kaupmáttur almennings hafi snarlega minnkað Vilhjálmur tekur að nokkru leiti undir með Konráði og segir fólksfjölgun þá sem nú er vera sögulega, í fyrra hafi fólki til að mynda fjölgað um tíu þúsund manns. „Það verður mikil eftirspurn eftir húsnæði til framtíðar og ég get ekki ímyndað mér annað en að greinin verði mjög arðbær til framtíðar ef þetta heldur áfram. Svo er náttúrulega annað mál með heildarsamhengið og hvaða áhrif þetta hefur á hagkerfið, þessi mikla fólksfjölgun. En þetta sem við sýndum er markaðsverð, álagning er markaðsverð. Þannig að það hefur einhver séð hag sinn í að kaupa á þessari álagningu en það breytir því ekki að hún er sögulega há og miklu hærri heldur en við sáum fyrra hámark árið 2007,“ segir hann. Þá hafi einnig áhrif að nýbyggingar séu í auknum mæli byggðar á þéttingarreitum þar sem byggingarkostnaður er hærri og eftirspurn einkennist af fólki með hærri kaupgetu. Allt þetta leiðir til þess að kaupmáttur almennings gagnvart húsnæði hefur snarlega minnkað. Samtal þeirra Vilhjálms, Konráðs og Kristjáns Kristjánssonar á Sprengisandi má heyra í heild sinni í spilaranum hér að neðan: Fasteignamarkaður Efnahagsmál Sprengisandur Byggingariðnaður Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Matvöruverslun og íbúðir steinsnar frá Keflavíkurflugvelli Viðskipti innlent Krökkunum finnst hálf hallærislegt að mamman kunni Friends þættina utan að Atvinnulíf Dýrmætustu og sjaldgæfustu Mustang bílar landsins á afmælissýningu Mustang Samstarf Þarf að greiða kortareikninginn og meira til í málskostnað Neytendur Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Viðskipti innlent Krónísk óstundvísi: Skýringar og góð ráð Atvinnulíf Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Viðskipti innlent Tekjur Apple drógust saman enn eina ferðina Viðskipti erlent Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viðskipti innlent Stofnandi Binance dæmdur fyrir peningaþvætti Viðskipti erlent Fleiri fréttir Matvöruverslun og íbúðir steinsnar frá Keflavíkurflugvelli Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Spá því að stýrivextir haldist óbreyttir Bein útsending: Ársfundur SFS – Best í heimi? Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Grindvíkingar borgi allt að þriðjungi hærri leigu en aðrir Guðný og Sigurður Helgi til SI Tekur við stöðu sviðsstjóra Netöryggismiðstöðvar Íslands Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Sjö vilja taka við af Gunnari Hagnaður Landsbankans nam 7,2 milljörðum á fyrstu þremur mánuðum ársins Frumkvöðlar koma saman í Kolaportinu Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Bein útsending: Stærri styrktækifæri í mannvirkjaiðnaði Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Hagnaður Arion dróst saman um tvo milljarða Hefja úthlutun lóða í Vatnsendahvarfi Ráðherra bað um tíu milljarða króna í viðbót í arð Bein útsending: Eftirfylgni við Stöðugleikasamninginn Landa stórum sölusamningi Reginn afturkallar samrunatilkynningu við Eik Vextir verði ekki lækkaðir fyrr en í haust Hafa tryggt útgáfu íslenska tölvuleiksins Island of Winds Verðbólgan úr sex prósentum í ár í 3,5 prósent árið 2026 Vilja gera tilraunir með orkuframleiðslu í geimnum á Íslandi Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Fjármálastjóri Play segir upp Sjá meira
Þeir Vilhjálmur Hilmarsson, hagfræðingur BHM, og Konráð Guðjónsson, hagfræðingur hjá greiningardeild Arion banka, ræddu fasteignamarkaðinn á Sprengisandi í morgun. Vilhjámur vísaði þar til nýlegrar úttektar BHM á fasteignamarkaðnum þar sem meðalálagning á nýbyggingar var metin um eitt hundrað prósent. Þrátt fyrir að það eigi ekki að koma neinum á óvart hafi það mikil áhrif á fasteignaverð, meðal annars vegna fákeppnisálagningar. „Álagning er flókið fyrirbæri, en hún er alltaf að hækka,“ segir hann. Konráð segir eftirspurnarþrýsting frekar hafa áhrif á hækkandi fasteignaverð en álagning. „Ég leyfi mér að efast stórlega um það að skýringin sé það að byggingaverktakar hafi allt í einu ákveðið að auka álagningu sína. Þetta gerist náttúrulega í samspili við það að það er rosalega mikill eftirspurnarþrýstingur. Svo gleymist, að mér finnst, alltaf í þessari umræðu um hvað er búið að vera gerast, að við erum búin að standa í fólksfjölgun sem við sem þjóð höfum ekki staðið áður í. Og ef þú skoðar alþjóðlegt samhengi þá er þetta fólksfjölgun sem sést hvergi í raun og veru í þróuðum ríkjum, að okkur sé að fjölga um tvö til þrjú prósent á ári í nokkur ár í röð,“ segir hann. Konráð Guðjónsson er hagfræðingur hjá greiningardeild Arion banka. Hann tekur senn tímabundið við starfi aðalhagfræðings bankans.Vísir/Vilhelm Hærri álagning geti verið jákvæð Konráð segir eðlilegt að álagning á byggingamarkaði sé tímabundið hærri við slíkar aðstæður og eru nú á markaði. Það geti jafnvel jafnvel verið af hinu góða, enda sé þá meiri hvati til að keyra af stað og ráðast í byggingarverkefni. „Allavega miðað við það sem maður heyrir frá byggingaverktökum núna, að þeir séu aðeins að halda að sér höndum. Þeir eru svolítið hræddir við þessa þróun sem er búin að vera á markaðnum núna, að það taki lengri tíma selja, að verðið sé kannski eitthvað að gefa eftir eða staðna. Á meðan það eru enn þá hellings kostnaðarhækkanir, laun hafa verið að hækka, fjármagnskostnaðurinn er að hækka,“ segir hann. Kaupmáttur almennings hafi snarlega minnkað Vilhjálmur tekur að nokkru leiti undir með Konráði og segir fólksfjölgun þá sem nú er vera sögulega, í fyrra hafi fólki til að mynda fjölgað um tíu þúsund manns. „Það verður mikil eftirspurn eftir húsnæði til framtíðar og ég get ekki ímyndað mér annað en að greinin verði mjög arðbær til framtíðar ef þetta heldur áfram. Svo er náttúrulega annað mál með heildarsamhengið og hvaða áhrif þetta hefur á hagkerfið, þessi mikla fólksfjölgun. En þetta sem við sýndum er markaðsverð, álagning er markaðsverð. Þannig að það hefur einhver séð hag sinn í að kaupa á þessari álagningu en það breytir því ekki að hún er sögulega há og miklu hærri heldur en við sáum fyrra hámark árið 2007,“ segir hann. Þá hafi einnig áhrif að nýbyggingar séu í auknum mæli byggðar á þéttingarreitum þar sem byggingarkostnaður er hærri og eftirspurn einkennist af fólki með hærri kaupgetu. Allt þetta leiðir til þess að kaupmáttur almennings gagnvart húsnæði hefur snarlega minnkað. Samtal þeirra Vilhjálms, Konráðs og Kristjáns Kristjánssonar á Sprengisandi má heyra í heild sinni í spilaranum hér að neðan:
Fasteignamarkaður Efnahagsmál Sprengisandur Byggingariðnaður Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Matvöruverslun og íbúðir steinsnar frá Keflavíkurflugvelli Viðskipti innlent Krökkunum finnst hálf hallærislegt að mamman kunni Friends þættina utan að Atvinnulíf Dýrmætustu og sjaldgæfustu Mustang bílar landsins á afmælissýningu Mustang Samstarf Þarf að greiða kortareikninginn og meira til í málskostnað Neytendur Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Viðskipti innlent Krónísk óstundvísi: Skýringar og góð ráð Atvinnulíf Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Viðskipti innlent Tekjur Apple drógust saman enn eina ferðina Viðskipti erlent Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viðskipti innlent Stofnandi Binance dæmdur fyrir peningaþvætti Viðskipti erlent Fleiri fréttir Matvöruverslun og íbúðir steinsnar frá Keflavíkurflugvelli Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Spá því að stýrivextir haldist óbreyttir Bein útsending: Ársfundur SFS – Best í heimi? Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Grindvíkingar borgi allt að þriðjungi hærri leigu en aðrir Guðný og Sigurður Helgi til SI Tekur við stöðu sviðsstjóra Netöryggismiðstöðvar Íslands Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Sjö vilja taka við af Gunnari Hagnaður Landsbankans nam 7,2 milljörðum á fyrstu þremur mánuðum ársins Frumkvöðlar koma saman í Kolaportinu Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Bein útsending: Stærri styrktækifæri í mannvirkjaiðnaði Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Hagnaður Arion dróst saman um tvo milljarða Hefja úthlutun lóða í Vatnsendahvarfi Ráðherra bað um tíu milljarða króna í viðbót í arð Bein útsending: Eftirfylgni við Stöðugleikasamninginn Landa stórum sölusamningi Reginn afturkallar samrunatilkynningu við Eik Vextir verði ekki lækkaðir fyrr en í haust Hafa tryggt útgáfu íslenska tölvuleiksins Island of Winds Verðbólgan úr sex prósentum í ár í 3,5 prósent árið 2026 Vilja gera tilraunir með orkuframleiðslu í geimnum á Íslandi Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Fjármálastjóri Play segir upp Sjá meira