Innlent

Seðlabankinn slær varnagla vegna aukinnar áhættu

Heimir Már Pétursson skrifar
Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri kynnti í dag  enn eina aðgerð bankans sem ætlað er að slá á neyslu og auka viðspyrnu bankakerfisins komi til áfalla.
Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri kynnti í dag enn eina aðgerð bankans sem ætlað er að slá á neyslu og auka viðspyrnu bankakerfisins komi til áfalla. Stöð 2/Ívar

Seðlabankinn gerði viðskiptabönkunum í dag að leggja meira fé til hliðar vegna vaxandi áhættu að undanförnu með því að auka framlög þeirra í sveiflujöfnunarsjóð. Bankarnir, heimilin og fyrirtækin standi þó almennt vel og vanskil sjaldan verið minni.

Staðan í íslenskum efnahagsmálum er á vissan hátt þversagnakennt. Á sama tíma og allt er á blússandi uppsiglingu og skortur á vinnuafli vegna mikillar fjölgunar erlendra ferðamanna eftir hrun ferðaþjónustunnar í covid faraldrinum og auknum útflutningsverðmætum almennt, hringja viðvörunarbjöllur.

Á súlunum sést fjöldi ferðamanna á Íslandi eftir mánuðum frá 2018 til 2022. Gula línan sýnir fjölda gistinátta erlendra ferðamanna og sú græna fjölda gistinátta innlendra ferðamanna. Grafík/Sara

Verðbólga er þrálát ekki bara hér á Íslandi, heldur einnig á helstu viðskiptasvæðum landsins í Bandaríkjunum, á Evrusvæðinu og í Bretlandi. Seðlabankinn hefur vegna þessa hækkað meginvexti sína ellefu sinnum í röð frá árinu 2021 og eru þeir nú komnir í 6,5 prósent. Seðlabankar annarra ríkja hafa sömuleiðis hækkað sína vexti eins og sjá má í Bandaríkjunum, hjá Englandsbanka og Seðlabanka Evrópu.

Hér sjá meginvextir Seðlabanka Íslands, Bandaríkjanna, Bretlands og Evrópu í febrúar í fyrra og febr´æuar í ár.Grafík/Sara

Í fyrra jók Seðlabankinn eiginfjárkröfu vegna íbúðarkaupa. Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri greindi frá því í dag að bankinn bætti nú við enn einu úrræðinu með hækkun sveiflujöfnunarauka bankanna úr 2 prósentum í 2,5 prósent.

„Sem bæði ætti að hægja á bankakerfinu að lána út og einnig ættu þeir að búa í haginn ef það verður hörð lending í efnahagslífinu eftir ár eða tvö. Sveifluaukinn hefur aldrei verið hærri. Núna er hann í 2,5 prósentum sem bætist við eiginfjárkröfu bankanna. Þannig að það er líka ákveðin áminning til þeirra um að eiga nægilegt eigiðfé,“ segir Ásgeir.

Ásgeir Jónsson segir nauðsynlegt að hægja á allri eyðslu og neyslu í þjóðfélaginu.Stöð 2/Ívar

Engu að síður telur fjármálastöðugleikanefnd íslenska fjármálakerfið standa traustum fótum. Aftur á móti fari fjármálaskilyrði heimila og fyrirtækja versnandi vegna mikillar verðbólgu og hærri vaxta. Þeir hafi verið hækkaðir til að draga úr neyslu sem meðal annars hafi sýnt sig í því að spenna hafi minnkað undanfarið á húsnæðismarkaði.

Engu að síður gerir Seðlabankinn ráð fyrir fjölgun nýrra íbúða á þessu ári og næsta miðað við árið í fyrra. Allar miða aðgerðir Seðlabankans að því að draga úr neyslu.

Svo ég tali nú kannski bara og noti líkingarmál sem þú hefur notað, að það fækki tásumyndum frá Tenerife?

„Almennt séð erum við að vona það. Það sem gerðist að nokkru leyti er að fólk neyddist til að spara þau tvö ár sem faraldurinn var og hefur núna pening til að eyða. Við álítum reyndar að neyslan, að það sé að draga úr henni, þetta sé að ná hámarki. Á þessum tíma, miðað við hvað það er mikil þensla í efnahagskerfinu, viljum við að allir hægi á sér,“ sagði Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri eftir kynningu á fyrsta riti Fjármálastöðugleika á þessu ári.


Tengdar fréttir

Bönkunum gert að spara meira fyrir mögulegum áföllum

Seðlabankinn ákvað í dag að hækka framlög viðskiptabankanna í sveiflujöfnunarauka upp í 2,5 prósent og hefur hlutfallið aldrei verið hærra. Þótt fjármálakerfið standi traustum fótum að mati bankans fari fjármálaskilyrði heimila og fyrirtækja versnandi í þrálátri verðbólgu.

Seðla­bankinn hækkar eigin­fjár­kröfu á bankanna vegna aukinnar á­hættu

Þrátt fyrir að fjármálakerfið hér á landi „standi traustum fótum“ þá hefur fjármálastöðugleikanefnd Seðlabanka Íslands ákveðið að setja hærri eiginfjárkröfu á bankanna til að auka enn frekar viðnámsþrótt þeirra vegna innlendrar þenslu og aukinnar áhættu á erlendum mörkuðum. Þá hafa fjármálaskilyrði heimila farið versnandi og útlit er fyrir að verðbólga verði „þrálát og greiðslubyrði lána þyngist.“

Telja fjár­mála­kerfið hér standa traustum fótum

Fjármálastöðugleikanefnd Seðlabankans telur að innlent fjármálakerf standi traustum fótum. Þó hafa fjármálaskilyrði heimila og fyrirtækja farið versnandi vegna mikillar verðbólgu og hærri vaxta. Útlit er fyrir að verðbólga verði þrálát.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×