Skiljum við hvað er í húfi? Viktor Vigfússon skrifar 28. febrúar 2023 10:00 Árið er 2023 og getum við ekki öll verið sammála um að þrátt fyrir að ýmislegt megi bæta í íslensku samfélagi þá standa okkar grunngildi og þjóðfélagsskipan traustum fótum? Frelsi einstaklinga, sjálfsákvörðunarréttur okkar sem þjóðar og virðing fyrir landhelgi. Er þetta ekki allt komið til að vera? Við tökum þátt í samstarfi og gerum samninga við aðrar þjóðir og bandalög. Lögsaga okkar er virt og við vinnum með öðrum þjóðum að því að bæta heiminn og lífsskilyrði. Eru lýðræði, frelsi og landamæri ekki í raun orðin náttúrulögmál? A.m.k. í Evrópu? Getum við ekki treyst því að þorra þeirra fjármuna sem við leggjum í sameiginlega sjóði verði ávallt varið í heilbrigðis- og menntamál, innviði og annað sem bætir samfélag okkar? Að við getum þannig haldið áfram að einbeita okkur að þróun skilvirks og réttláts samfélags? Fyrir réttu ári hófst blóðug innrás stærsta lands Evrópu og jarðar, Rússlands, í næst stærsta land Evrópu, Úkraínu (stærst þeirra landa sem eru alfarið innan Evrópu). Í raun hófst innrásin árið 2014 þegar Rússar innlimuðu Krímskaga. Innrásin er svívirðilegt brot á alþjóðasamningum þar sem Rússar réðust inn í sjálfstætt lýðræðisríki og Rússlandi stóð engin ógn af Úkraínu. Íbúar Úkraínu hafa nú í heilt ár varið tilverurétt og framtíð sína af eindæma hugrekki með aðstoð Bandaríkjanna, flestra Evrópuþjóða og fleiri landa. En hvers vegna veitum við Úkraínu aðstoð? Vonandi sjáum við öll mannúðina í því að hjálpa íbúum Úkraínu að verja ekki bara þau grunngildi sem við höfum gengið að vísum, heldur líf sitt og framtíð. Þótt það eitt og sér ætti að duga til að standa þétt að baki Úkraínu og gera enn betur þegar kemur að hernaðarlegri og efnahagslegri aðstoð, þá er meira í húfi. Þróun Evrópu og heimsins í átt að aukinni velmegun, samvinnu og öryggi er nefnilega ekki náttúrulögmál. Lýðræði er dýrmætt og brothætt. Það kemur ekki af sjálfu sér eins og vorið, heldur er málstaður sem þarf að verja. Við höfum séð leikreglum lýðræðis ögrað í Bandaríkjunum og uppgang einræðisafla innan Evrópu. Fyrir rúmu ári síðan voru margir sérfræðingar á því að ef Rússar létu verða af innrás í Úkraínu myndi Zelensky flýja og landið fljótt falla Rússum í skaut. Ef slíkt hefði gerst, hver væri þá trú okkar á styrk lýðræðis? Værum við þá kannski í dag að horfa á vaxandi styrk einræðisríkja og útbreiðslu þeirrar kúgunar sem þau einkennir? Við eigum varnarbaráttu Úkraínu mikið að þakka. Það var eitt sinn sem sjóðir ríkja voru fyrst og fremst nýttir til hernaðarútgjalda, ýmist við varnir eða landvinninga. Þrátt fyrir allt tal um vopnakapphlaup og vopnaiðnað, þá er staðreyndin sú að þróunin frá seinni heimstyrjöld og þau grunngildi sem sátt hefur náðst um í heiminum hafa fram að þessu leitt til síminnkandi vægis hernaðar í þjóðarútgjöldum. Sátt um leikreglur og gagnkvæm virðing þjóða fyrir landamærum hefur gert okkur kleift að nýta auðlindir til uppbyggingar og samhjálpar í stað stríðsreksturs og eyðileggingar. Ljóst má vera að Evrópa hefur gerst of værukær þegar kemur að varnarmálum og væntanlega mun hin svívirðilega innrás Rússa leiða til aukinnar hlutdeildar varnarmála í útgjöldum ríkja um langan tíma. Það sem hins vegar er í húfi er hvort takist að verja þau grunngildi og þá meginskipan heimsmála sem hefur ríkt frá lokum heimstyrjaldanna. Á því grundvallast geta jarðarbúa til að vinna saman að framförum í friðsælum heimi. Þess vegna má Rússland ekki komast upp með að eyða Úkraínu. Þess vegna verður Úkraína að vinna sigur og endurheimta landsvæði sín. Þess vegna verða Rússar að horfast í augu við þá eyðileggingu, ólýsandi illsku og glæpi gegn mannkyni sem Pútín og hans samverkamenn hafa gerst sekir um. Skiljum við öll hvað er í húfi? Ekki bara fyrir börn Úkraínu, heldur líka fyrir okkar börn og Ísland. Eða getur verið að við séum líka værukær? Kannski ættum við að opna betur augun og átta okkur á að við getum gert meira, hvort sem er með orðum eða athöfnum. Þegar eitthvað bjátar á erum við yfirleitt fljót að beina spjótum okkar að stjórnmálamönnum og kalla eftir aðgerðum. Stundum gleymum við hins vegar að líta í eigin barm og skoða hvað við sjálf, hvert og eitt okkar, getum gert. Látum við sem höfum svigrúm, fé af hendi rakna til varna Úkraínu og neyðaraðstoðar, mætum við á eða efnum til samstöðufunda, látum við rödd okkar heyrast þannig að eftir sé tekið? Íslensk stjórnvöld hafa lagt sitt af mörkum í stuðningi við Úkraínu og tekið skýra afstöðu. Samstaða stjórnvalda í Evrópu hefur verið þétt og ekki síst leidd af sterkum kvenleiðtogum, eins og forsætisráðherrum Finnlands og Eistlands og forseta framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins. Forsætis- og utanríkisráðherra Íslands hafa sömuleiðis báðar talað tæpitungulaust og sýnt stuðning við Úkraínu í verki. Það er vel og vonandi að þær aðrir leiðtogar fái skynjað með óyggjandi hætti stuðning íslensku þjóðarinnar við frelsun Úkraínu. Nýtum það frelsi sem við njótum og látum öll rödd okkar hljóma til stuðnings Úkraínu. Mætum á samstöðufundi, tjáum okkur á samfélagsmiðlum og öðrum fjölmiðlum, flöggum litum Úkraínu, styðjum við flóttamenn, styðjum við varnarsveitir Úkraínu sem berjast fyrir lífi og frelsi fjölskyldna sinna, sem berjast fyrir frjálsum heimi. Skiljum við hvað er í húfi? Höfundur er framkvæmdastjóri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Innrás Rússa í Úkraínu Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Geirfuglar Sigríðar Hagalín Þór Saari Skoðun 10 sekir menn gangi lausir Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Láttu ekki plata þig! Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun Bókahilla er ekki bókasafn Unnar Geir Unnarsson Skoðun Þingmenn opnið augun og finnið kjarkinn Jón Hjaltason Skoðun Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir Skoðun Um flug geirfuglsins Sigríður Hagalín Björnsdóttir Skoðun „Drekkum í dag og iðrumst á morgun!“ Valgerður Rúnarsdóttir Skoðun Hvað er að frétta í lífi án frétta? Skúli Bragi Geirdal Skoðun Skoðun Skoðun Aukin lífsgæði - fimm leiðir að bættri vellíðan Bryndís Hrönn B. Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Síðasta hálmstrá Vinstri grænna í höndum Bjarkeyjar Olsen Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Vara við meiriháttar skorti á kopar eftir 2025 Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Þingmenn opnið augun og finnið kjarkinn Jón Hjaltason skrifar Skoðun Láttu ekki plata þig! Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Bókahilla er ekki bókasafn Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun 10 sekir menn gangi lausir Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hvað er að frétta í lífi án frétta? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Geirfuglar Sigríðar Hagalín Þór Saari skrifar Skoðun Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Fjarheilbrigðisþjónusta Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Kæri útskriftarárgangur 2024, grunnskólans í Stykkishólmi Rannveig Ernudóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing Hagsmunasamtaka brotaþola og Öfga Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir,Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Sniglaráðherrann Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Fulltrúi fólksins kjörinn forseti - enn á ný Andrés Jónsson skrifar Skoðun Velmegun Íslands er háð alþjóðaöryggi Smári McCarthy skrifar Skoðun Ekkert svar..... Ingunn Ósk Sturludóttir skrifar Skoðun Endurskoðun á hjálpartækjahugtakinu Telma Sigtryggsdóttir skrifar Skoðun Stóru fjölmiðlarnir töpuðu kosningunum Sverrir Björnsson skrifar Skoðun Milljarðar fyrir verri viðskiptakjör Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „Drekkum í dag og iðrumst á morgun!“ Valgerður Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Fyrirbærið Wolt - Að taka allan gróðann en enga ábyrgð Halldór Oddsson,Saga Kjartansdóttir skrifar Skoðun Skuggasund Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Verndun hvala á alþjóðlegum degi hafsins Micah Garen skrifar Skoðun Misþyrming íslenskunnar í boði gervigreinds flugfélags: „Icelandair endurræsir afþreyingu, keppnisskyrði flugbjúgukeppnissins og eventýralega þvælu“ María Helga Guðmundsdóttir. skrifar Skoðun Um flug geirfuglsins Sigríður Hagalín Björnsdóttir skrifar Skoðun Munurinn á meðgöngu- og fæðingarsjúkdómum Jóhann Óli Eiðsson skrifar Skoðun Hinn augum ósýnilegi skaði Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Breytingar á lögum um útlendinga – neikvæð áhrif á réttindi og vernd barna á flótta Eva Bjarnadóttir,Sigurður Árnason skrifar Sjá meira
Árið er 2023 og getum við ekki öll verið sammála um að þrátt fyrir að ýmislegt megi bæta í íslensku samfélagi þá standa okkar grunngildi og þjóðfélagsskipan traustum fótum? Frelsi einstaklinga, sjálfsákvörðunarréttur okkar sem þjóðar og virðing fyrir landhelgi. Er þetta ekki allt komið til að vera? Við tökum þátt í samstarfi og gerum samninga við aðrar þjóðir og bandalög. Lögsaga okkar er virt og við vinnum með öðrum þjóðum að því að bæta heiminn og lífsskilyrði. Eru lýðræði, frelsi og landamæri ekki í raun orðin náttúrulögmál? A.m.k. í Evrópu? Getum við ekki treyst því að þorra þeirra fjármuna sem við leggjum í sameiginlega sjóði verði ávallt varið í heilbrigðis- og menntamál, innviði og annað sem bætir samfélag okkar? Að við getum þannig haldið áfram að einbeita okkur að þróun skilvirks og réttláts samfélags? Fyrir réttu ári hófst blóðug innrás stærsta lands Evrópu og jarðar, Rússlands, í næst stærsta land Evrópu, Úkraínu (stærst þeirra landa sem eru alfarið innan Evrópu). Í raun hófst innrásin árið 2014 þegar Rússar innlimuðu Krímskaga. Innrásin er svívirðilegt brot á alþjóðasamningum þar sem Rússar réðust inn í sjálfstætt lýðræðisríki og Rússlandi stóð engin ógn af Úkraínu. Íbúar Úkraínu hafa nú í heilt ár varið tilverurétt og framtíð sína af eindæma hugrekki með aðstoð Bandaríkjanna, flestra Evrópuþjóða og fleiri landa. En hvers vegna veitum við Úkraínu aðstoð? Vonandi sjáum við öll mannúðina í því að hjálpa íbúum Úkraínu að verja ekki bara þau grunngildi sem við höfum gengið að vísum, heldur líf sitt og framtíð. Þótt það eitt og sér ætti að duga til að standa þétt að baki Úkraínu og gera enn betur þegar kemur að hernaðarlegri og efnahagslegri aðstoð, þá er meira í húfi. Þróun Evrópu og heimsins í átt að aukinni velmegun, samvinnu og öryggi er nefnilega ekki náttúrulögmál. Lýðræði er dýrmætt og brothætt. Það kemur ekki af sjálfu sér eins og vorið, heldur er málstaður sem þarf að verja. Við höfum séð leikreglum lýðræðis ögrað í Bandaríkjunum og uppgang einræðisafla innan Evrópu. Fyrir rúmu ári síðan voru margir sérfræðingar á því að ef Rússar létu verða af innrás í Úkraínu myndi Zelensky flýja og landið fljótt falla Rússum í skaut. Ef slíkt hefði gerst, hver væri þá trú okkar á styrk lýðræðis? Værum við þá kannski í dag að horfa á vaxandi styrk einræðisríkja og útbreiðslu þeirrar kúgunar sem þau einkennir? Við eigum varnarbaráttu Úkraínu mikið að þakka. Það var eitt sinn sem sjóðir ríkja voru fyrst og fremst nýttir til hernaðarútgjalda, ýmist við varnir eða landvinninga. Þrátt fyrir allt tal um vopnakapphlaup og vopnaiðnað, þá er staðreyndin sú að þróunin frá seinni heimstyrjöld og þau grunngildi sem sátt hefur náðst um í heiminum hafa fram að þessu leitt til síminnkandi vægis hernaðar í þjóðarútgjöldum. Sátt um leikreglur og gagnkvæm virðing þjóða fyrir landamærum hefur gert okkur kleift að nýta auðlindir til uppbyggingar og samhjálpar í stað stríðsreksturs og eyðileggingar. Ljóst má vera að Evrópa hefur gerst of værukær þegar kemur að varnarmálum og væntanlega mun hin svívirðilega innrás Rússa leiða til aukinnar hlutdeildar varnarmála í útgjöldum ríkja um langan tíma. Það sem hins vegar er í húfi er hvort takist að verja þau grunngildi og þá meginskipan heimsmála sem hefur ríkt frá lokum heimstyrjaldanna. Á því grundvallast geta jarðarbúa til að vinna saman að framförum í friðsælum heimi. Þess vegna má Rússland ekki komast upp með að eyða Úkraínu. Þess vegna verður Úkraína að vinna sigur og endurheimta landsvæði sín. Þess vegna verða Rússar að horfast í augu við þá eyðileggingu, ólýsandi illsku og glæpi gegn mannkyni sem Pútín og hans samverkamenn hafa gerst sekir um. Skiljum við öll hvað er í húfi? Ekki bara fyrir börn Úkraínu, heldur líka fyrir okkar börn og Ísland. Eða getur verið að við séum líka værukær? Kannski ættum við að opna betur augun og átta okkur á að við getum gert meira, hvort sem er með orðum eða athöfnum. Þegar eitthvað bjátar á erum við yfirleitt fljót að beina spjótum okkar að stjórnmálamönnum og kalla eftir aðgerðum. Stundum gleymum við hins vegar að líta í eigin barm og skoða hvað við sjálf, hvert og eitt okkar, getum gert. Látum við sem höfum svigrúm, fé af hendi rakna til varna Úkraínu og neyðaraðstoðar, mætum við á eða efnum til samstöðufunda, látum við rödd okkar heyrast þannig að eftir sé tekið? Íslensk stjórnvöld hafa lagt sitt af mörkum í stuðningi við Úkraínu og tekið skýra afstöðu. Samstaða stjórnvalda í Evrópu hefur verið þétt og ekki síst leidd af sterkum kvenleiðtogum, eins og forsætisráðherrum Finnlands og Eistlands og forseta framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins. Forsætis- og utanríkisráðherra Íslands hafa sömuleiðis báðar talað tæpitungulaust og sýnt stuðning við Úkraínu í verki. Það er vel og vonandi að þær aðrir leiðtogar fái skynjað með óyggjandi hætti stuðning íslensku þjóðarinnar við frelsun Úkraínu. Nýtum það frelsi sem við njótum og látum öll rödd okkar hljóma til stuðnings Úkraínu. Mætum á samstöðufundi, tjáum okkur á samfélagsmiðlum og öðrum fjölmiðlum, flöggum litum Úkraínu, styðjum við flóttamenn, styðjum við varnarsveitir Úkraínu sem berjast fyrir lífi og frelsi fjölskyldna sinna, sem berjast fyrir frjálsum heimi. Skiljum við hvað er í húfi? Höfundur er framkvæmdastjóri.
Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun
Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir Skoðun
Skoðun Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar
Skoðun Yfirlýsing Hagsmunasamtaka brotaþola og Öfga Tanja M. Ísfjörð Magnúsdóttir,Ólöf Tara Harðardóttir,Hulda Hrund Guðrúnar Sigmundsdóttir,Guðný S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Fyrirbærið Wolt - Að taka allan gróðann en enga ábyrgð Halldór Oddsson,Saga Kjartansdóttir skrifar
Skoðun Misþyrming íslenskunnar í boði gervigreinds flugfélags: „Icelandair endurræsir afþreyingu, keppnisskyrði flugbjúgukeppnissins og eventýralega þvælu“ María Helga Guðmundsdóttir. skrifar
Skoðun Breytingar á lögum um útlendinga – neikvæð áhrif á réttindi og vernd barna á flótta Eva Bjarnadóttir,Sigurður Árnason skrifar
Lokun pósthúsa – ferli sem vonandi á sér enga hliðstæðu Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun
Pólitísk sjálfsmörk í Laugardalnum – aðför að skólastarfi Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir Skoðun