Óvæntar staðreyndir um ást og vellíðan Ingrid Kuhlman skrifar 14. febrúar 2023 07:32 Valentínusardagurinn er runninn upp á ný, dagur sem er helgaður ástinni og sveipaður rósrauðum ljóma. Þrátt fyrir það sem kortafyrirtæki, súkkulaðiframleiðendur og blómasalar telja okkur trú um, snýst það að elska um meira en að gefa blóm, konfekt eða Valentínusarkort. Það að finna, deila og gefa ást getur haft djúpstæð áhrif á líkamlega heilsu okkar, efnafræði heilans og almenna vellíðan. Hér fyrir neðan er listi yfir óvæntar staðreyndir um tengslin milli ástar og vellíðanar. Að finnast maður elskaður í daglegu lífi getur bætt andlega líðan Við höldum oft að langtímasambönd séu eina leiðin til að upplifa raunverulega ást. Rannsóknir Pennsylvania State háskólans benda hins vegar til þess að hversdagsleg augnablik ástar og nándar geti líka veitt okkur fyllingu og haft jákvæð áhrif á almenna vellíðan. Samkvæmt Zita Oravecz, lektor í þróunarsálfræði og fjölskyldufræðum við ofangreindan háskóla, er upplifuð hverdagsleg ást miklu víðtækari en rómantísk ást. Hversdagsleg ást snýst um lítil en þó mikilvæg augnablik umhyggju og tengsla sem við upplifum á hverjum degi. Ástin breytist og það sama á við um efnin í heilanum Rómantísk sambönd fara yfirleitt í gegnum nokkur stig. Að sögn Richard Schwartz, dósents í geðlækningum við Harvard Medical School, er fyrsta árið í rómantísku sambandi frábrugðið árunum þar á eftir. Upphafsstigið einkennist af auknu serótóníni og því að vera heltekinn af annarri manneskju. Þessar tilfinningar minnka smám saman með tímanum. Síðara stigið einkennist af aukinni framleiðslu oxýtósíns, sem er taugaboðefnis sem styrkir tengsl og tengist rólegri og langvarandi ást. Forvitni er lykillinn að því að halda ástinni á lífi Eftir fyrsta stigið breytist neistinn sem einkenndi fyrstu daga sambandsins verulega. Auðveld leið til að tendra eldinn er að halda í forvitnina um makann. Schwartz segir að það sem haldi ástinni á lífi sé að viðurkenna að maður þekki makann ekki fullkomlega og vera áfram forvitinn. Að efla áhugann á makanum getur hjálpað til við að auka nánd og halda loganum logandi. Unsplash Ástin getur verið náttúrulegt verkjalyf Rannsókn fræðimanna við Stanford háskólann bendir til þess að ástríðufull ást geti haft veruleg áhrif á hvernig við upplifum sársauka. Það að horfa á myndir af manneskjunni sem við elskum getur verið verkjastillandi. Sjálfsást er góð fyrir höfuðið og hjartað Í öllu þessu tali um ást er auðvelt að horfa fram hjá mikilvægi þess að elska okkur sjálf. Mikilvægur hluti af sjálfsást er að sýna okkur sjálfum skilning, mildi og umhyggju, t.d. þegar við gerum mistök. Góðvild í eigin garð getur hjálpað okkur við að byggja upp sjálfsálit og seiglu, en að sögn fræðimanna við háskólann í Pittsburgh getur hún líka bætt heilbrigði hjarta og æða. Í rannsókn þeirra á 195 konum á miðjum aldri kom í ljós að þær konur sem skoruðu hærra á sjálfsvinsemdarkvarða voru með minni þrengsli í æðunum og þynnri hálsslagæðaveggi samanborið við þær sem skoruðu lægra á kvarðanum. Svo virðist sem smá sjálfsást getur verndað hjarta okkar. Samband foreldranna getur haft víðtæk áhrif á framtíð okkar Samband foreldra okkar er oft fyrsta sambandið sem við verðum vitni að og það getur mótað sýn okkar og væntingar til framtíðarmaka. Rannsókn frá 2020 við háskólann í Michigan og McGill háskólann bendir til þess að áhrif sambands foreldra okkar sé víðtækt, m.a. þegar kemur að lengd menntunar og tímasetningu eigin hjónabands. Þeir sem áttu foreldra sem voru í traustu og ástríku samband höfðu tilhneigingu til að vera lengur í skóla og giftast síðar á ævinni. Að breyta hugsunum sínum getur breytt tilfinningum til makans Hugsanir okkar eru öflugar, þær geta mótað hvernig við lítum á okkur sjálf, heiminn í kringum okkur og makann. Samkvæmt rannsókn Sandra Langeslag, Ph.D. og lektors í atferlistaugavísindum við háskólann í Missouri, St. Louis, geta jákvæðar hugsanir í garð makans aukið tilfinningar um ást á meðan neikvæðar hugsanir draga úr ást og nánd. Þú gætir viljað drekka í þig sól til að kveikja á rómantíkinni Þegar við hugsum um að skapa rómantískt andrúmsloft hafa hugsanir okkar tilhneigingu til að einblína á notalega kvöldstemmningu. En rannsókn við Tel Aviv háskólann í Ísrael bendir til þess að dagsljós sé besti kosturinn fyrir rómantíkina. Útsetning fyrir útfjólublárri geislun frá sólarljósi eykur rómantíska ástríðu með því að valda losun testósteróns. Það er því hugsanlega betra að fresta kvöldmatardeiti og fara út að ganga á daginn í staðinn. Fögnum degi elskenda, eða eins og Bubbi segir, „Það er gott að elska.“ Höfundur er með meistaragráðu í hagnýtri jákvæðri sálfræði frá Buckinghamshire New University. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ingrid Kuhlman Valentínusardagurinn Ástin og lífið Mest lesið Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson Skoðun Skoðun Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Valentínusardagurinn er runninn upp á ný, dagur sem er helgaður ástinni og sveipaður rósrauðum ljóma. Þrátt fyrir það sem kortafyrirtæki, súkkulaðiframleiðendur og blómasalar telja okkur trú um, snýst það að elska um meira en að gefa blóm, konfekt eða Valentínusarkort. Það að finna, deila og gefa ást getur haft djúpstæð áhrif á líkamlega heilsu okkar, efnafræði heilans og almenna vellíðan. Hér fyrir neðan er listi yfir óvæntar staðreyndir um tengslin milli ástar og vellíðanar. Að finnast maður elskaður í daglegu lífi getur bætt andlega líðan Við höldum oft að langtímasambönd séu eina leiðin til að upplifa raunverulega ást. Rannsóknir Pennsylvania State háskólans benda hins vegar til þess að hversdagsleg augnablik ástar og nándar geti líka veitt okkur fyllingu og haft jákvæð áhrif á almenna vellíðan. Samkvæmt Zita Oravecz, lektor í þróunarsálfræði og fjölskyldufræðum við ofangreindan háskóla, er upplifuð hverdagsleg ást miklu víðtækari en rómantísk ást. Hversdagsleg ást snýst um lítil en þó mikilvæg augnablik umhyggju og tengsla sem við upplifum á hverjum degi. Ástin breytist og það sama á við um efnin í heilanum Rómantísk sambönd fara yfirleitt í gegnum nokkur stig. Að sögn Richard Schwartz, dósents í geðlækningum við Harvard Medical School, er fyrsta árið í rómantísku sambandi frábrugðið árunum þar á eftir. Upphafsstigið einkennist af auknu serótóníni og því að vera heltekinn af annarri manneskju. Þessar tilfinningar minnka smám saman með tímanum. Síðara stigið einkennist af aukinni framleiðslu oxýtósíns, sem er taugaboðefnis sem styrkir tengsl og tengist rólegri og langvarandi ást. Forvitni er lykillinn að því að halda ástinni á lífi Eftir fyrsta stigið breytist neistinn sem einkenndi fyrstu daga sambandsins verulega. Auðveld leið til að tendra eldinn er að halda í forvitnina um makann. Schwartz segir að það sem haldi ástinni á lífi sé að viðurkenna að maður þekki makann ekki fullkomlega og vera áfram forvitinn. Að efla áhugann á makanum getur hjálpað til við að auka nánd og halda loganum logandi. Unsplash Ástin getur verið náttúrulegt verkjalyf Rannsókn fræðimanna við Stanford háskólann bendir til þess að ástríðufull ást geti haft veruleg áhrif á hvernig við upplifum sársauka. Það að horfa á myndir af manneskjunni sem við elskum getur verið verkjastillandi. Sjálfsást er góð fyrir höfuðið og hjartað Í öllu þessu tali um ást er auðvelt að horfa fram hjá mikilvægi þess að elska okkur sjálf. Mikilvægur hluti af sjálfsást er að sýna okkur sjálfum skilning, mildi og umhyggju, t.d. þegar við gerum mistök. Góðvild í eigin garð getur hjálpað okkur við að byggja upp sjálfsálit og seiglu, en að sögn fræðimanna við háskólann í Pittsburgh getur hún líka bætt heilbrigði hjarta og æða. Í rannsókn þeirra á 195 konum á miðjum aldri kom í ljós að þær konur sem skoruðu hærra á sjálfsvinsemdarkvarða voru með minni þrengsli í æðunum og þynnri hálsslagæðaveggi samanborið við þær sem skoruðu lægra á kvarðanum. Svo virðist sem smá sjálfsást getur verndað hjarta okkar. Samband foreldranna getur haft víðtæk áhrif á framtíð okkar Samband foreldra okkar er oft fyrsta sambandið sem við verðum vitni að og það getur mótað sýn okkar og væntingar til framtíðarmaka. Rannsókn frá 2020 við háskólann í Michigan og McGill háskólann bendir til þess að áhrif sambands foreldra okkar sé víðtækt, m.a. þegar kemur að lengd menntunar og tímasetningu eigin hjónabands. Þeir sem áttu foreldra sem voru í traustu og ástríku samband höfðu tilhneigingu til að vera lengur í skóla og giftast síðar á ævinni. Að breyta hugsunum sínum getur breytt tilfinningum til makans Hugsanir okkar eru öflugar, þær geta mótað hvernig við lítum á okkur sjálf, heiminn í kringum okkur og makann. Samkvæmt rannsókn Sandra Langeslag, Ph.D. og lektors í atferlistaugavísindum við háskólann í Missouri, St. Louis, geta jákvæðar hugsanir í garð makans aukið tilfinningar um ást á meðan neikvæðar hugsanir draga úr ást og nánd. Þú gætir viljað drekka í þig sól til að kveikja á rómantíkinni Þegar við hugsum um að skapa rómantískt andrúmsloft hafa hugsanir okkar tilhneigingu til að einblína á notalega kvöldstemmningu. En rannsókn við Tel Aviv háskólann í Ísrael bendir til þess að dagsljós sé besti kosturinn fyrir rómantíkina. Útsetning fyrir útfjólublárri geislun frá sólarljósi eykur rómantíska ástríðu með því að valda losun testósteróns. Það er því hugsanlega betra að fresta kvöldmatardeiti og fara út að ganga á daginn í staðinn. Fögnum degi elskenda, eða eins og Bubbi segir, „Það er gott að elska.“ Höfundur er með meistaragráðu í hagnýtri jákvæðri sálfræði frá Buckinghamshire New University.
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun