Innlent

„Klám er ekki nei­kvætt fyrir­bæri í eðli sínu“

Auður Ösp Guðmundsdóttir skrifar
BDSM-félagið á Íslandi fagnar frumvarpi um afnám banns við klámi en vara við flokkun sem ýtir undir neikvæðar staðalímyndir.
BDSM-félagið á Íslandi fagnar frumvarpi um afnám banns við klámi en vara við flokkun sem ýtir undir neikvæðar staðalímyndir. Stöð 2/Egill

Meðlimir BDSM-félagsins á Íslandi telja núgildandi lög um klám algjörlega gagnslaus og í raun skaðleg, þar sem þau ýti undir jaðarsetningu kynlífsverkafólks og takmarki möguleika þeirra til þess að afla sér lífsviðurværis á öruggan og löglegan hátt.

Þetta kemur fram í umsögn félagsins um fram frumvarp um breytingu laga er varða bann við klámi á Íslandi.

Sömu lög en breytt viðhorf

Björn Leví Gunnarsson og Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir, þingmenn Pírata lögðu í september síðastliðnum fram frumvarp um breytingu laga er varða bann við klámi á Íslandi. Þingmennirnir vilja að refsiheimild vegna birtingar þess, innflutnings, sölu útbýtingar eða annars konar dreifingar verði felld út.

Í forsögu frumvarpsins segir að íslensk lög um klám hafi staðið að mestu leyti óbreytt í 153 ár á meðan viðhorf til kynlífs, umræða um það, kynhegðun og kynfrelsi hefur allt breyst.

Þá kemur fram að Danir hafi fellt út bann við klámi árið 1969, Svíar séu ekki með bann við því og í Finnlandi er dreifing þess ólögleg einungis ef í því má finna ofbeldi, börn eða dýr. Í Noregi er klám skilgreind sem birting á kynferðislegu efni sem er misbjóðandi og er birting á því eða dreifing refsiverð með sekt eða fangelsi allt að þremur árum. Þá segir að núgildandi bann við dreifingu kláms taki ekki tillit til þeirrar spurningar og sé því úr takti við nútíma viðhorf til kynlífs og kynhegðunar. Bannið sé tímaskekkja sem þarf að fjarlægja úr lögum.

Kvenréttindafélag Íslands birti umsögn í síðasta mánuði þar sem stjórnvöld eru hvött til þess að hafna þessu frumvarpi.

Engin nothæf skilgreining í núgildandi lögum

Í fyrrnefndri umsögn BDSM-félagsins segjast meðlimir fagna því að loksins standi til að afnema lög um bann við birtingu og dreifingu á klámi úr íslenskum lagabálki. Fram kemur að margir af meðlimum félagsins hafi glímt við djúpa sjálfsskömm vegna eigin kennda og langana.

„BDSM-hneigðir eru aldrei ræddar nema á neikvæðan hátt eða í háði og þegar verið er að ræða klám og skaðleg áhrif þess eru kynferðisathafnir okkar gjarnan taldar upp af sem dæmi um svokallað ofbeldisklám. Það fylgir aldrei sögunni að til sé fólk sem hafi virkilega unun af þessum athöfnum og að mögulega sé umrætt myndefni því ekki að sýna ofbeldi, heldur samþykkta skynjunarleiki.“Þá tekur félagið undir þann rökstuðning sem fram kemur í frumvarpinu varðandi nauðsyn þess að fella lögin úr gildi. Bent er á að það hljóti að teljast ótækt að „ætla sér að banna eitthvað mannlegt athæfi án þess að það sé skilmerkilega skilgreint og afmarkað en slík er einmitt raunin í núgildandi lögum, þar sem engin nothæf skilgreining er sett fram.“

BDSM á Íslandi er fræðslu- og hagsmunafélags BDSM-iðkenda.NordicPhotos/Getty

Þá vill BDSM-félagið einnig vara við því að Ísland feti í fótspor og norska löggjafans, sem skilgreinir klám sem „kynferðislegt efni sem er misbjóðandi, sýnir manneskju í niðurlægjandi ljósi eða er ofbeldisfullt“ og gerir birtingu eða dreifingu á slíku efni refsiverða.

Telur félagið að slík áferðarflokkun á kynferðisathöfnum sé algjörlega huglæg og því séþessi skilgreining ónothæf.

„Það hefur sýnt sig að BDSM-klám er oft notað sem dæmi um slíkt „ofbeldisklám” og alveg horft framhjá því hvort að það komi fram að samþykki hafi legið fyrir og öll hlutaðeigandi hafi notið þess sem fram fór. Flokkun af þessu tagi er þvígagnslaus, ýtir undir neikvæðar staðalímyndir um BDSM og er gríðarlega jaðarsetjandi fyrir BDSM-fólk. 

Allt myndefni sem sýnir kynferðislegar athafnir fólks og virðist (samkvæmt huglægu mati þess sem á horfir) vera sett fram í þeim tilgangi að kveikja á eða kynda undir kynferðislegri löngun, getur kallast klám. Við sem samfélag höfum almennt viðurkennt að kynferðislegar langanir séu eðlilegar og að það sé ekki rangt eða á einhvern hátt fyrirlitlegt að stunda kynlíf sér til ánægju.“

Öflug kynfræðsla besta mótefnið

Þá kemur fram í umsögninni að lög sem banna fólki að birta eða dreyfa myndefni af kynlífi, jafnvel eigin kynlífi, hljóta því að vera tímaskekkja.

„Klám er ekki neikvætt fyrirbæri í eðli sínu. Það er ýmist tilraun til að festa kynlíf á filmu eða myndgera einhverja kynlífsóra fólks, óra sem geta verið eins misjafnir og við erum mörg. Klám sem er framleitt í þeim tilgangi að vera gróðavænleg söluvara er oftast mikið til skáldskapur og fantasía en ekki raunsönn endurspeglun á raunveruleikanum. Núgildandi lög voru samin á þeim tíma þar sem klámefni var prentað á pappír og var ætlað að ná yfir dreifingu á slíku efni. 

Þá bendir félagið á að í nútímasamfélagi geti hver sem er nálgast klámefni á einfaldan hátt og því sé sjaldnast dreift í pappírsformi. 

„Þessi lög hafa því afar takmarkað gildi ef nýta ætti þau til að takast á við dreifingu kláms á netinu, sem væri auk þess slagur við vindmyllur. Slíkt er illmögulegt nema með því að takmarka verulega allt aðgengi að veraldarvefnum, sem væri þá um leið óásættanleg aðför að upplýsingafrelsi.“




Fleiri fréttir

Sjá meira


×