5 ráð áður en þú byrjar að fjárfesta Björn Berg Gunnarsson skrifar 24. ágúst 2021 08:01 Svo virðist sem fjárfestingar séu í tísku þessa dagana. Í það minnsta hefur umræða og þátttaka meðal almennings á verðbréfamarkaði loks tekið við sér eftir langan dvala og hefur lægra vaxtastig og góð ávöxtun undanfarinna ára væntanlega sitt að segja um aukinn áhuga. Því stíga eflaust margir fjárfestar nú sín fyrstu skref inn á þennan áhugaverða markað og þá borgar sig að undirbúa sig vel. Hér eru fimm einföld ráð sem gott er að hafa í huga þegar hafist er handa. Ráð 1 – Mundu að ekkert varir að eilífu Ein algengustu mistök fjárfesta er að elta ávöxtun. Rýnt er í ávöxtunartölur og yfirlit og fjárfest í því sem gefið hefur góða raun að undanförnu. Reiknað er með að slík ávöxtun vari að eilífu en verðbréfamarkaðir eru flóknari en svo. Það er erfiðara að rýna í framtíðina en fortíðina en við komumst ekki hjá því við fjárfestingar. Byggjum fjárfestingarákvarðanir okkar því á væntingum um framtíðarávöxtun og forðumst að líta um of á reynslusögur annarra. Ráð 2 – Varastu það sem hljómar of gott til að vera satt Fjárfestingaheimurinn er aldeilis ekki laus við auglýsingar um kraftaverkalausnir. Temdu þér heilbrigða tortryggni og spurðu þig til dæmis hvers vegna einhver ætti að selja þér fjárfestingu sem augljóslega skilar mun meiri ávöxtun en í boði er annars staðar eða hvernig hægt sé að verja milljónum í auglýsingar fyrir það sem sagt er ókeypis þjónusta. Hvað hangir á spýtunni? Ráð 3 – Nýttu þér þann fróðleik sem í boði er Það segir sig sjálft að við ættum ekki að fjárfesta í neinu sem við skiljum ekki. Sem betur fer er aðgengi að upplýsingum þó sífellt að verða betra. Auk þess sem tiltölulega fljótlegt er að læra grundvallaratriði fjárfestinga í bókum og á vefnum bjóða bankarnir ráðgjöf og upplýsingar án endurgjalds. Sérfræðiþekking er dýrmæt og aðstoð þeirra sem hafa hana getur reynst afar hjálpleg byrjendum. Ráð 4 – Ekki haga þér eins og spákaupmaður ef þú ert ekki spákaupmaður Með nokkurri einföldum gætum við skipt fjárfestum í tvo flokka. Annars vegar spákaupmenn, sem fyrst og fremst ætla sér að hagnast á sveiflum verðbréfa og hins vegar hina almennu fjárfesta, sem fremur leggja áherslu á eignasamsetningu sem skila mun góðri ávöxtun til lengri tíma litið. Því miður ber oft á því að almennir fjárfestar fari fljótlega að haga sér eins og spákaupmenn. Þó svo ætlunin hafi verið að gefa fjárfestingunni þann tíma sem hún þarf fara skammtímasveiflur að stýra ákvörðunum. Oft verður þetta til þess að fjárfestar fara að eltast við hreyfingar á mörkuðum með tilheyrandi kostnaði og oft tapi. Taktu ákvörðun um hvort þú sért spákaupmaður eða almennur fjárfestir og haltu þig við hana, í það minnsta um sinn. Ráð 5 – Mundu að öryggi er verðmætt Þú færð enga vexti á peninga sem þú tapar. Mundu að öll fjárfesting gengur út á jafnvægi öryggis og væntrar ávöxtunar. Almennt má segja að það krefjist meiri áhættutöku að freista þess að ná fram aukinni ávöxtun og minni áhættu fylgi síðri ávöxtun, en það er þó ekki algilt. Hér eru þrjú dæmi um það sem dregið getur úr áhættu, án þess að hafa endilega áhrif á ávöxtunina: Tími – Lengri fjárfestingartími dregur úr áhrifum viðskiptakostnaðar og skammtímasveiflna Eignadreifing – Með því að dreifa fjárfestingum getur þú dregið úr hættunni á meiriháttar áfalli vegna falls eins eignaflokks Reglulegur sparnaður – Með því að bæta reglulega við fjárfestinguna dregur þú úr áhrifum sveiflna og óheppilegra tímasetninga Fjárfestingar í verðbréfum þykja víðast hvar sjálfsagður þáttur í sparnaði einstaklinga. Þær geta ávaxtað fé okkar vel, frætt okkur um eðli fjármálamarkaða og jafnvel verið skemmtilegar. Skemmtilegast er þó auðvitað þegar vel gengur. Rétt eins og í flestu öðru sem við tökum okkur fyrir hendur er gagnlegt að undirbúa sig vel og gefa sér þann tíma sem þarf í slíkan undirbúning. Höfundur er deildarstjóri Greiningar og fræðslu Íslandsbanka. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björn Berg Gunnarsson Fjármál heimilisins Kauphöllin Mest lesið Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson Skoðun Skoðun Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Svo virðist sem fjárfestingar séu í tísku þessa dagana. Í það minnsta hefur umræða og þátttaka meðal almennings á verðbréfamarkaði loks tekið við sér eftir langan dvala og hefur lægra vaxtastig og góð ávöxtun undanfarinna ára væntanlega sitt að segja um aukinn áhuga. Því stíga eflaust margir fjárfestar nú sín fyrstu skref inn á þennan áhugaverða markað og þá borgar sig að undirbúa sig vel. Hér eru fimm einföld ráð sem gott er að hafa í huga þegar hafist er handa. Ráð 1 – Mundu að ekkert varir að eilífu Ein algengustu mistök fjárfesta er að elta ávöxtun. Rýnt er í ávöxtunartölur og yfirlit og fjárfest í því sem gefið hefur góða raun að undanförnu. Reiknað er með að slík ávöxtun vari að eilífu en verðbréfamarkaðir eru flóknari en svo. Það er erfiðara að rýna í framtíðina en fortíðina en við komumst ekki hjá því við fjárfestingar. Byggjum fjárfestingarákvarðanir okkar því á væntingum um framtíðarávöxtun og forðumst að líta um of á reynslusögur annarra. Ráð 2 – Varastu það sem hljómar of gott til að vera satt Fjárfestingaheimurinn er aldeilis ekki laus við auglýsingar um kraftaverkalausnir. Temdu þér heilbrigða tortryggni og spurðu þig til dæmis hvers vegna einhver ætti að selja þér fjárfestingu sem augljóslega skilar mun meiri ávöxtun en í boði er annars staðar eða hvernig hægt sé að verja milljónum í auglýsingar fyrir það sem sagt er ókeypis þjónusta. Hvað hangir á spýtunni? Ráð 3 – Nýttu þér þann fróðleik sem í boði er Það segir sig sjálft að við ættum ekki að fjárfesta í neinu sem við skiljum ekki. Sem betur fer er aðgengi að upplýsingum þó sífellt að verða betra. Auk þess sem tiltölulega fljótlegt er að læra grundvallaratriði fjárfestinga í bókum og á vefnum bjóða bankarnir ráðgjöf og upplýsingar án endurgjalds. Sérfræðiþekking er dýrmæt og aðstoð þeirra sem hafa hana getur reynst afar hjálpleg byrjendum. Ráð 4 – Ekki haga þér eins og spákaupmaður ef þú ert ekki spákaupmaður Með nokkurri einföldum gætum við skipt fjárfestum í tvo flokka. Annars vegar spákaupmenn, sem fyrst og fremst ætla sér að hagnast á sveiflum verðbréfa og hins vegar hina almennu fjárfesta, sem fremur leggja áherslu á eignasamsetningu sem skila mun góðri ávöxtun til lengri tíma litið. Því miður ber oft á því að almennir fjárfestar fari fljótlega að haga sér eins og spákaupmenn. Þó svo ætlunin hafi verið að gefa fjárfestingunni þann tíma sem hún þarf fara skammtímasveiflur að stýra ákvörðunum. Oft verður þetta til þess að fjárfestar fara að eltast við hreyfingar á mörkuðum með tilheyrandi kostnaði og oft tapi. Taktu ákvörðun um hvort þú sért spákaupmaður eða almennur fjárfestir og haltu þig við hana, í það minnsta um sinn. Ráð 5 – Mundu að öryggi er verðmætt Þú færð enga vexti á peninga sem þú tapar. Mundu að öll fjárfesting gengur út á jafnvægi öryggis og væntrar ávöxtunar. Almennt má segja að það krefjist meiri áhættutöku að freista þess að ná fram aukinni ávöxtun og minni áhættu fylgi síðri ávöxtun, en það er þó ekki algilt. Hér eru þrjú dæmi um það sem dregið getur úr áhættu, án þess að hafa endilega áhrif á ávöxtunina: Tími – Lengri fjárfestingartími dregur úr áhrifum viðskiptakostnaðar og skammtímasveiflna Eignadreifing – Með því að dreifa fjárfestingum getur þú dregið úr hættunni á meiriháttar áfalli vegna falls eins eignaflokks Reglulegur sparnaður – Með því að bæta reglulega við fjárfestinguna dregur þú úr áhrifum sveiflna og óheppilegra tímasetninga Fjárfestingar í verðbréfum þykja víðast hvar sjálfsagður þáttur í sparnaði einstaklinga. Þær geta ávaxtað fé okkar vel, frætt okkur um eðli fjármálamarkaða og jafnvel verið skemmtilegar. Skemmtilegast er þó auðvitað þegar vel gengur. Rétt eins og í flestu öðru sem við tökum okkur fyrir hendur er gagnlegt að undirbúa sig vel og gefa sér þann tíma sem þarf í slíkan undirbúning. Höfundur er deildarstjóri Greiningar og fræðslu Íslandsbanka.
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun