Yfirburðir íhaldsseminnar Sigurður Friðleifsson skrifar 31. maí 2021 17:31 Orkusetur hefur í gegnum tíðina unnið að innleiðingu á orkunýtnari lausnum hjá fyrirtækjum og almenningi. Breytingar fara ekki vel í alla og íhaldssemi getur verið ógnarkraftur sem oft á tíðum er erfitt að eiga við. Mesti vandinn í baráttunni við íhaldssemina er oftast sá, að tækni sem fyrir er á markaði, virðist vera hafin yfir gagnrýni á meðan ný tækni þarf að mæta talsverðri tortryggni og andstöðu. Tökum dæmi: Glóperur Þegar betri tækni í formi LED pera var að ryðja sér til rúms, mætti hún gríðarlegri gagnrýni aðallega vegna þess að innkaupakostnaður var hærri. Glóperan, sem fyrir var, þurfti hinsvegar sjaldnast að svara fyrir það að hún var óhagkvæmari lausn, þegar allt var tekið með í dæmið. Glóperan var líka með skelfilega orkunýtni og hafði aðeins brot af þeim endingartíma sem LED pera hefur. Almennur umhverfis- og orkunýtniávinningur af LED perum var svo mikill að Evrópusambandið gafst upp á baráttunni við íhaldssemina og bannaði hreinlega glóperur. Þessi innleiðing sparar nú um 93 TWh sem er tæplega fimm sinnum meira en öll raforkuframleiðsla á Íslandi, sem þó er sú mesta í heiminum á íbúa. Þessi LED innleiðing í Evrópu hefur líka minnkað losun koltvísýrings um 35 milljónir tonna. Það er rúmlega sjö sinnum meira en öll losun á Íslandi sem er á ábyrgð íslenskra stjórnvalda. Samt sem áður sitjum við uppi með jafngóða en jafnframt hagkvæmari lýsingu. Ef við byggjum í ljóslausum heimi og glópera og LED perur væri kynntar til leiks á sama tíma, hvað myndum við velja? Bensín- og dísilbílar Nú er í boði betri tækni fyrir fólksbíla. Til eru rafbílar sem eru sambærilegir við margar, ekki allar, tegundir af bensín- og dísilbílum. Rafbílar hafa eðlilega verið gagnrýndir fyrir að hafa bara drægi upp á 200-500 km og þurfi því að stoppa í hraðhleðslum fyrir allra lengstu ferðirnar. Þar sem olíuknúnir bílar eru hinsvegar tækni sem fyrir er á markaði þá sleppa þeir oft á tíðum við gagnrýni. Engu virðist skipta þó þeir hafi miklu verri orkunýtni, heildarkostnaður yfirleitt dýrari, þurfi olíuskipti, þurfi mun meira viðhald, hafi minni hröðun, losi heilsuspillandi gufur, þurfi sérstakar bensínstöðvar, noti erlent eldsneyti og losi gróðurhúsalofttegundir. Auðvitað er miklu þægilegra að hunsa alla þessa augljósu galla sem hinir annars ágætu bensín- og dísilbílar hafa og einblína einungis á vankanta rafbílsins sem munu reyndar líklega minnka hratt með meiri drægni og fleiri og öflugri hraðhleðslustöðvum. Gaman væri að ímynda sér hvað myndi gerast ef rafbíll og sambærilegur bensínbíll væru kynntir til sögunnar samtímis í ímynduðu bíllausu nútímasamfélagi og yrðu þar með bornir saman á jafnréttisgrundvelli. Skyldu menn velja að gera samninga um framleiðslu á mengandi og ósjálfbæru eldsneyti við aðrar þjóðir, koma sér upp skipaflutningum og geymslum fyrir olíu, smíða bensínstöðvar og grafa niður tanka út um allt og innleiða vélar sem eru tæknilega verri, meira mengandi og óhagkvæmari? Eða myndu menn jafnvel vera svo djarfir að nýta þá hreinu orku sem fyrir er í samfélaginu og nýta lausn sem er tæknilega betri og býður upp á að hægt sé að hlaða í heimahúsum? Ef sambærilegir bensín- og rafbílar væri kynntir til leiks á sama tíma í bíllausum heimi, hvað myndum við velja? Urðun Fyrir tíu árum var tekin í gagnið moltugerðarstöð í Eyjafirði sem tekur við lífrænum úrgangi og breytir honum í hágæða lífrænan áburð með miklum loftslagsávinningi. Þessi eining skapar verðmæti, störf og skýran umhverfisávinning. Þetta hefur gengið vel en auðvitað var þó til staðar íhaldssemi sem gagnrýndi vesen og kostnað við nýtt fyrirkomulag. Gamla fyrirkomulagið var auðvitað gallalaust en það er hin frábæra lausn að keyra allt lífrænt efni á Blönduós og sturta því í holu með tilheyrandi loftslagsáhrifum og án nokkurrar verðmætasköpunar. Ef Helgi Magri væri að nema land í Eyjafirði í dag og þyrfti að velja á milli þessara tveggja úrgangslausna, hvað myndi hann velja? Höfundur er framkvæmdastjóri Orkuseturs. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigurður Ingi Friðleifsson Orkumál Mest lesið Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Skoðun Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Uppbygging hjúkrunarheimila Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal skrifar Skoðun Malað dag eftir dag eftir dag Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Að velja friðinn fram yfir réttlætið Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Sjá meira
Orkusetur hefur í gegnum tíðina unnið að innleiðingu á orkunýtnari lausnum hjá fyrirtækjum og almenningi. Breytingar fara ekki vel í alla og íhaldssemi getur verið ógnarkraftur sem oft á tíðum er erfitt að eiga við. Mesti vandinn í baráttunni við íhaldssemina er oftast sá, að tækni sem fyrir er á markaði, virðist vera hafin yfir gagnrýni á meðan ný tækni þarf að mæta talsverðri tortryggni og andstöðu. Tökum dæmi: Glóperur Þegar betri tækni í formi LED pera var að ryðja sér til rúms, mætti hún gríðarlegri gagnrýni aðallega vegna þess að innkaupakostnaður var hærri. Glóperan, sem fyrir var, þurfti hinsvegar sjaldnast að svara fyrir það að hún var óhagkvæmari lausn, þegar allt var tekið með í dæmið. Glóperan var líka með skelfilega orkunýtni og hafði aðeins brot af þeim endingartíma sem LED pera hefur. Almennur umhverfis- og orkunýtniávinningur af LED perum var svo mikill að Evrópusambandið gafst upp á baráttunni við íhaldssemina og bannaði hreinlega glóperur. Þessi innleiðing sparar nú um 93 TWh sem er tæplega fimm sinnum meira en öll raforkuframleiðsla á Íslandi, sem þó er sú mesta í heiminum á íbúa. Þessi LED innleiðing í Evrópu hefur líka minnkað losun koltvísýrings um 35 milljónir tonna. Það er rúmlega sjö sinnum meira en öll losun á Íslandi sem er á ábyrgð íslenskra stjórnvalda. Samt sem áður sitjum við uppi með jafngóða en jafnframt hagkvæmari lýsingu. Ef við byggjum í ljóslausum heimi og glópera og LED perur væri kynntar til leiks á sama tíma, hvað myndum við velja? Bensín- og dísilbílar Nú er í boði betri tækni fyrir fólksbíla. Til eru rafbílar sem eru sambærilegir við margar, ekki allar, tegundir af bensín- og dísilbílum. Rafbílar hafa eðlilega verið gagnrýndir fyrir að hafa bara drægi upp á 200-500 km og þurfi því að stoppa í hraðhleðslum fyrir allra lengstu ferðirnar. Þar sem olíuknúnir bílar eru hinsvegar tækni sem fyrir er á markaði þá sleppa þeir oft á tíðum við gagnrýni. Engu virðist skipta þó þeir hafi miklu verri orkunýtni, heildarkostnaður yfirleitt dýrari, þurfi olíuskipti, þurfi mun meira viðhald, hafi minni hröðun, losi heilsuspillandi gufur, þurfi sérstakar bensínstöðvar, noti erlent eldsneyti og losi gróðurhúsalofttegundir. Auðvitað er miklu þægilegra að hunsa alla þessa augljósu galla sem hinir annars ágætu bensín- og dísilbílar hafa og einblína einungis á vankanta rafbílsins sem munu reyndar líklega minnka hratt með meiri drægni og fleiri og öflugri hraðhleðslustöðvum. Gaman væri að ímynda sér hvað myndi gerast ef rafbíll og sambærilegur bensínbíll væru kynntir til sögunnar samtímis í ímynduðu bíllausu nútímasamfélagi og yrðu þar með bornir saman á jafnréttisgrundvelli. Skyldu menn velja að gera samninga um framleiðslu á mengandi og ósjálfbæru eldsneyti við aðrar þjóðir, koma sér upp skipaflutningum og geymslum fyrir olíu, smíða bensínstöðvar og grafa niður tanka út um allt og innleiða vélar sem eru tæknilega verri, meira mengandi og óhagkvæmari? Eða myndu menn jafnvel vera svo djarfir að nýta þá hreinu orku sem fyrir er í samfélaginu og nýta lausn sem er tæknilega betri og býður upp á að hægt sé að hlaða í heimahúsum? Ef sambærilegir bensín- og rafbílar væri kynntir til leiks á sama tíma í bíllausum heimi, hvað myndum við velja? Urðun Fyrir tíu árum var tekin í gagnið moltugerðarstöð í Eyjafirði sem tekur við lífrænum úrgangi og breytir honum í hágæða lífrænan áburð með miklum loftslagsávinningi. Þessi eining skapar verðmæti, störf og skýran umhverfisávinning. Þetta hefur gengið vel en auðvitað var þó til staðar íhaldssemi sem gagnrýndi vesen og kostnað við nýtt fyrirkomulag. Gamla fyrirkomulagið var auðvitað gallalaust en það er hin frábæra lausn að keyra allt lífrænt efni á Blönduós og sturta því í holu með tilheyrandi loftslagsáhrifum og án nokkurrar verðmætasköpunar. Ef Helgi Magri væri að nema land í Eyjafirði í dag og þyrfti að velja á milli þessara tveggja úrgangslausna, hvað myndi hann velja? Höfundur er framkvæmdastjóri Orkuseturs.
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar
Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar
Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun