Hvar vilt þú búa? Pétur Óli Þorvaldsson skrifar 10. mars 2021 16:00 Að alast upp í litlu sjávarþorpi veitti mér ómetanlega lífsánægju. Þó var samtal milli unglingana í þorpinu svo oft þannig að allt það sem ég elskaði við þorpið mitt var sett í sorglegt ljós. Við töluðum um að festast ekki fyrir vestan. Eina leiðin til að eiga heillavænlega framtíð væri að fara suður í nám og finna vinnu í bænum. Þessi ímynd af því að festast fyrir vestan var það versta sem krakkarnir gátu ímyndað sér. Þetta kom út frá kaffistofuspjalli fullorðna fólksins, þar var rætt um fyrirtæki sem fóru á hausinn, verðlausar eignir og stjórnvöld sem voru alveg sama. Ég skildi þetta ekki, af hverju væri svona slæmt að festast í paradís eins og Súgandafirði. Þetta var þá stafað út fyrir mig. Ef að ég kaupi eign á Suðureyri mun ég setja mig í skuld fyrir hús sem verður verðlaust eftir nokkur ár. Þá mun ég hvort sem er þurfa að flytja suður nema núna með húsnæðis lán sem að ég get ekki borgað. Flest í byggðarlaginu töluðu með þeim hætti að þorpið yrði ekki til staðar eftir 20 ár, ekki út af því að fólk vildi ekki búa þar eða að þorpið væri ekki að skapa verðmæti heldur út af ákvörðunum stjórnvalda. Nú í dag er annars konar andrúmsloft í byggðarlaginu. Vonarneisti hefur kviknað og íbúar líta bjartari augum á framtíðina. Þó að ytri aðstæður hafi lítið breyst þá hefur seigla íbúa orðið til þess að ýmis konar verkefnum hefur verið hrint í framkvæmd. Sum verkefnin hafa hlotið nýsköpunarstyrki, sem sannarlega hafa komið frá stjórnvöldum, en hin raunverulega vinna og hugmyndaauðgi hefur verið borin uppi af heimamönnum. Ég vil að byggðastefna hins opinbera felist ekki í miðstýrðri uppbyggingu eftir geðþóttaákvörðunum ráðherra hvers tíma heldur vil ég færa völdin meira til íbúanna og veita þeim þau verkfæri sem þarf til að byggja upp sín eigin samfélög á þann hátt sem þeim hentar. Hið opinbera ætti að styðja við viðleitni íbúa landsbyggðanna með því að auglýsa öll störf, sem ekki krefjast ákveðinnar starfsstöðvar á vegum hins opinbera án staðsetningar. Lengi hefur verið talað um að færa opinber störf út á land og er það gömul saga og ný að stjórnmálafólk lofi að færa eina eða aðra ríkisstofnun í sitt kjördæmi og jafnvel sinn heimabæ, hljóti þau brautargengi í kosningum en þessi nálgun er bæði ósjálfbær og óhentug. Störf án staðsetningar leysa þennan vanda því með þeim hætti fær fólk að ákveða bæði búsetu sína og starf sjálft. Unnið hefur verið að því að koma upp fjarvinnustöðvum hér og þar um landið og tel ég mikilvægt að slíkar vinnustöðvar verði settar upp í öllum sveitarfélögum þar sem starfsmenn úr hinum ýmsu fyrirtækjum og stofnunum geta komið saman og unnið. Þannig styrkjast byggðakjarnarnir og starfsfólk án staðsetningar nýtur félagsskapar við aðra. Þetta snýst um aukið frelsi fólks til að velja sér búsetu án þess að það skerði atvinnumöguleika viðkomandi. Hjá Byggðastofnun er starfrækt verkefnið Brothættar byggðir. Kjarni verkefnisins er að uppbygging byggðarlaganna er fyrst og fremst á færi íbúanna. Haldin eru íbúaþing þar sem íbúar byggðarlagsins koma með hugmyndir, þær eru ræddar og síðan forgangsraðað af íbúum. Þarna á mikil valddreifing sér stað og er Byggðarstofnun til fyrirmyndar. Hinsvegar ætti að bjóða upp á þessa þjónustu áður en að byggðir verða brothættar, það er erfitt að snúa við langvarandi neikvæðri byggðarþróun og sérstaklega þegar fáir íbúar eru eftir til að takast á við það verkefni. Ég trúi því að með valdeflandi verkfærum eins og Byggðastofnun býður upp á væri hægt að stuðla að blómlegri byggð á öllu landinu. Fyrir því vil ég gjarnan beita mér á vettvangi stjórnmála og sækist því eftir stuðningi þeirra sem deila þessari trú minni. Hins vegar eru þetta aðeins nokkur af þeim lausnum sem að munu skila okkur sterkari byggð, þetta mun ekki henta fyrir allar byggðri, allt fólk út um allt land. Það mun þurfa fjölbreyttar lausnir og ég er ekki með þær allar. Þess vegna verður svo mikilvægt að fá ykkur inn í samtalið, að fá þig inn í samtalið. Stjórnvöld eiga að styðja við þessar lausnir en það eru íbúar sem leiða okkur áfram. Höfundur er Súgfirðingur og sækist eftir oddvitasæti á lista Pírata í Norðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Píratar Byggðamál Norðvesturkjördæmi Alþingiskosningar 2021 Mest lesið Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Skoðun Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Uppbygging hjúkrunarheimila Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal skrifar Skoðun Malað dag eftir dag eftir dag Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Að velja friðinn fram yfir réttlætið Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Sjá meira
Að alast upp í litlu sjávarþorpi veitti mér ómetanlega lífsánægju. Þó var samtal milli unglingana í þorpinu svo oft þannig að allt það sem ég elskaði við þorpið mitt var sett í sorglegt ljós. Við töluðum um að festast ekki fyrir vestan. Eina leiðin til að eiga heillavænlega framtíð væri að fara suður í nám og finna vinnu í bænum. Þessi ímynd af því að festast fyrir vestan var það versta sem krakkarnir gátu ímyndað sér. Þetta kom út frá kaffistofuspjalli fullorðna fólksins, þar var rætt um fyrirtæki sem fóru á hausinn, verðlausar eignir og stjórnvöld sem voru alveg sama. Ég skildi þetta ekki, af hverju væri svona slæmt að festast í paradís eins og Súgandafirði. Þetta var þá stafað út fyrir mig. Ef að ég kaupi eign á Suðureyri mun ég setja mig í skuld fyrir hús sem verður verðlaust eftir nokkur ár. Þá mun ég hvort sem er þurfa að flytja suður nema núna með húsnæðis lán sem að ég get ekki borgað. Flest í byggðarlaginu töluðu með þeim hætti að þorpið yrði ekki til staðar eftir 20 ár, ekki út af því að fólk vildi ekki búa þar eða að þorpið væri ekki að skapa verðmæti heldur út af ákvörðunum stjórnvalda. Nú í dag er annars konar andrúmsloft í byggðarlaginu. Vonarneisti hefur kviknað og íbúar líta bjartari augum á framtíðina. Þó að ytri aðstæður hafi lítið breyst þá hefur seigla íbúa orðið til þess að ýmis konar verkefnum hefur verið hrint í framkvæmd. Sum verkefnin hafa hlotið nýsköpunarstyrki, sem sannarlega hafa komið frá stjórnvöldum, en hin raunverulega vinna og hugmyndaauðgi hefur verið borin uppi af heimamönnum. Ég vil að byggðastefna hins opinbera felist ekki í miðstýrðri uppbyggingu eftir geðþóttaákvörðunum ráðherra hvers tíma heldur vil ég færa völdin meira til íbúanna og veita þeim þau verkfæri sem þarf til að byggja upp sín eigin samfélög á þann hátt sem þeim hentar. Hið opinbera ætti að styðja við viðleitni íbúa landsbyggðanna með því að auglýsa öll störf, sem ekki krefjast ákveðinnar starfsstöðvar á vegum hins opinbera án staðsetningar. Lengi hefur verið talað um að færa opinber störf út á land og er það gömul saga og ný að stjórnmálafólk lofi að færa eina eða aðra ríkisstofnun í sitt kjördæmi og jafnvel sinn heimabæ, hljóti þau brautargengi í kosningum en þessi nálgun er bæði ósjálfbær og óhentug. Störf án staðsetningar leysa þennan vanda því með þeim hætti fær fólk að ákveða bæði búsetu sína og starf sjálft. Unnið hefur verið að því að koma upp fjarvinnustöðvum hér og þar um landið og tel ég mikilvægt að slíkar vinnustöðvar verði settar upp í öllum sveitarfélögum þar sem starfsmenn úr hinum ýmsu fyrirtækjum og stofnunum geta komið saman og unnið. Þannig styrkjast byggðakjarnarnir og starfsfólk án staðsetningar nýtur félagsskapar við aðra. Þetta snýst um aukið frelsi fólks til að velja sér búsetu án þess að það skerði atvinnumöguleika viðkomandi. Hjá Byggðastofnun er starfrækt verkefnið Brothættar byggðir. Kjarni verkefnisins er að uppbygging byggðarlaganna er fyrst og fremst á færi íbúanna. Haldin eru íbúaþing þar sem íbúar byggðarlagsins koma með hugmyndir, þær eru ræddar og síðan forgangsraðað af íbúum. Þarna á mikil valddreifing sér stað og er Byggðarstofnun til fyrirmyndar. Hinsvegar ætti að bjóða upp á þessa þjónustu áður en að byggðir verða brothættar, það er erfitt að snúa við langvarandi neikvæðri byggðarþróun og sérstaklega þegar fáir íbúar eru eftir til að takast á við það verkefni. Ég trúi því að með valdeflandi verkfærum eins og Byggðastofnun býður upp á væri hægt að stuðla að blómlegri byggð á öllu landinu. Fyrir því vil ég gjarnan beita mér á vettvangi stjórnmála og sækist því eftir stuðningi þeirra sem deila þessari trú minni. Hins vegar eru þetta aðeins nokkur af þeim lausnum sem að munu skila okkur sterkari byggð, þetta mun ekki henta fyrir allar byggðri, allt fólk út um allt land. Það mun þurfa fjölbreyttar lausnir og ég er ekki með þær allar. Þess vegna verður svo mikilvægt að fá ykkur inn í samtalið, að fá þig inn í samtalið. Stjórnvöld eiga að styðja við þessar lausnir en það eru íbúar sem leiða okkur áfram. Höfundur er Súgfirðingur og sækist eftir oddvitasæti á lista Pírata í Norðvesturkjördæmi.
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar
Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar
Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun