Fíflalegar forvarnir Jón Kaldal skrifar 13. febrúar 2010 06:00 Skólastjórnendur í Tækniskólanum höfðu á fimmtudag frumkvæði að sérlega einkennilegri aðgerð. Lokuðu þeir á tólfta hundrað nemendur inni í um 45 mínútur og fengu á svæðið hóp lögreglumanna og tollvarða með hunda til að leita vímuefna í skólanum. Spurður hvort rökstuddur grunur um meðferð vímuefna hefði verið að baki þessu framtaki, sagði Baldur Gíslason, skólameistari Tækniskólans, að svo hefði alls ekki verið. Að sögn Baldurs er það skoðun stjórnenda skólans að leitin hafi haft „ákveðið forvarnagildi". Nú eru forvarnir svo sannarlega veigamesti þátturinn í baráttunni gegn vímuefnum, en að óska eftir rassíu lögreglu með fíkniefnaleitarhunda ber vitnisburð um furðulega afstöðu til þess mikilvæga starfs. Nemendur í Tækniskólanum vita örugglega að neysla og meðferð vímuefna er bönnuð í og við skólann. Ekki á að þurfa innilokun og leit með hundum til þess að koma þeim skilaboðum á framfæri. Skilaboðin, sem leit Baldurs skólameistara skilur hins vegar eftir sig, eru að þeir nemendur sem mögulega hafa staðið í einhverri tilraunastarfsemi með vímuefni eiga ekki að mæta í skólann, því þar eiga þeir á hættu að vera gripnir. Nú hefði maður talið að fátt væri mikilvægara fyrir villuráfandi krakka en að halda þeim í skóla með öllum tiltækum ráðum fremur en að hrekja þá á brott, en stjórnendur Tækniskólans virðast ekki deila því sjónarmiði. Leitin í skólanum bar engan árangur. Vímuefni fundust ekki á neinum af þeim ríflega ellefu hundruð nemendum sem urðu fyrir leitinni. Þær upplýsingar Baldurs skólameistara að fyrirmyndin að aðgerðinni hafi verið sótt til annarra framhaldsskóla vekur hins vegar upp spurningar um á hvaða slóðum skólayfirvöld almennt eru í forvarnastarfi sínu. Að gera út á óttann við að vera tekinn er ekki árangursrík aðferð til að fyrirbyggja neyslu. Sá lærdómur er óhrekjanleg niðurstaða áratugalangra tilrauna stjórnvalda víða um heim við að berjast gegn fíkniefnum með sífellt þyngri fangelsisdómum. Mun líklegra til árangurs er öflug og hispurslaus fræðsla fyrir ungdóminn og áherslan á að ná eins snemma og hægt er til þeirra sem eru útseldir fyrir fíkninni, áður en þeir hverfa endanlega út fyrir garðinn. Enn og aftur má ítreka að aðferðirnar til að minnka líkurnar á að fíklar verði til eru þekktar. Og íslenskar rannsóknir, afrakstur meira en tuttugu ára starfs, sýna að þetta eru ekki flókin vísindi. Allra mikilvægasti þátturinn er að foreldrar eyði tíma með börnum sínum. Ein klukkustund á dag getur haft úrslitaáhrif. Það þarf að halda börnum í íþróttum eða öðrum tómstundum, og forða þeim frá áfengi sem allra lengst. Ef lögð er rækt við þessi þrjú atriði eru innan við eins prósents líkur á að ungt fólk ánetjist vímuefnum. Ótti við yfirvöld, hvort sem það er skólameistari eða fulltrúi lögreglunnar, vegur margfalt minna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jón Kaldal Mest lesið Íslenskur útgerðarmaður, evrópsk verkakona Sigurgeir B. Kristgeirsson Skoðun Embættismenn og stjórnmálamenn 30 ára Pétur Berg Matthíasson Skoðun Áhrifaleysið – trúa menn því virkilega? Andrés Pétursson Skoðun Maður á sviði: Narsissisti í nánu sambandi Hrafnhildur Sigmarsdóttir Skoðun Sýrland í stuttu máli Omran Kassoumeh Skoðun Siðferði og ábyrgð – lykillinn að trausti Sigvaldi Einarsson Skoðun Bílastæði eru hættulegri en þú heldur Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Köld eru kvennaráð – eða hvað? Halla Hrund Logadóttir Skoðun Halldór 07.12.2024 Halldór Brottvísanir frá sjónarhorni íslenskukennara Sigurlín Bjarney Gísladóttir Skoðun
Skólastjórnendur í Tækniskólanum höfðu á fimmtudag frumkvæði að sérlega einkennilegri aðgerð. Lokuðu þeir á tólfta hundrað nemendur inni í um 45 mínútur og fengu á svæðið hóp lögreglumanna og tollvarða með hunda til að leita vímuefna í skólanum. Spurður hvort rökstuddur grunur um meðferð vímuefna hefði verið að baki þessu framtaki, sagði Baldur Gíslason, skólameistari Tækniskólans, að svo hefði alls ekki verið. Að sögn Baldurs er það skoðun stjórnenda skólans að leitin hafi haft „ákveðið forvarnagildi". Nú eru forvarnir svo sannarlega veigamesti þátturinn í baráttunni gegn vímuefnum, en að óska eftir rassíu lögreglu með fíkniefnaleitarhunda ber vitnisburð um furðulega afstöðu til þess mikilvæga starfs. Nemendur í Tækniskólanum vita örugglega að neysla og meðferð vímuefna er bönnuð í og við skólann. Ekki á að þurfa innilokun og leit með hundum til þess að koma þeim skilaboðum á framfæri. Skilaboðin, sem leit Baldurs skólameistara skilur hins vegar eftir sig, eru að þeir nemendur sem mögulega hafa staðið í einhverri tilraunastarfsemi með vímuefni eiga ekki að mæta í skólann, því þar eiga þeir á hættu að vera gripnir. Nú hefði maður talið að fátt væri mikilvægara fyrir villuráfandi krakka en að halda þeim í skóla með öllum tiltækum ráðum fremur en að hrekja þá á brott, en stjórnendur Tækniskólans virðast ekki deila því sjónarmiði. Leitin í skólanum bar engan árangur. Vímuefni fundust ekki á neinum af þeim ríflega ellefu hundruð nemendum sem urðu fyrir leitinni. Þær upplýsingar Baldurs skólameistara að fyrirmyndin að aðgerðinni hafi verið sótt til annarra framhaldsskóla vekur hins vegar upp spurningar um á hvaða slóðum skólayfirvöld almennt eru í forvarnastarfi sínu. Að gera út á óttann við að vera tekinn er ekki árangursrík aðferð til að fyrirbyggja neyslu. Sá lærdómur er óhrekjanleg niðurstaða áratugalangra tilrauna stjórnvalda víða um heim við að berjast gegn fíkniefnum með sífellt þyngri fangelsisdómum. Mun líklegra til árangurs er öflug og hispurslaus fræðsla fyrir ungdóminn og áherslan á að ná eins snemma og hægt er til þeirra sem eru útseldir fyrir fíkninni, áður en þeir hverfa endanlega út fyrir garðinn. Enn og aftur má ítreka að aðferðirnar til að minnka líkurnar á að fíklar verði til eru þekktar. Og íslenskar rannsóknir, afrakstur meira en tuttugu ára starfs, sýna að þetta eru ekki flókin vísindi. Allra mikilvægasti þátturinn er að foreldrar eyði tíma með börnum sínum. Ein klukkustund á dag getur haft úrslitaáhrif. Það þarf að halda börnum í íþróttum eða öðrum tómstundum, og forða þeim frá áfengi sem allra lengst. Ef lögð er rækt við þessi þrjú atriði eru innan við eins prósents líkur á að ungt fólk ánetjist vímuefnum. Ótti við yfirvöld, hvort sem það er skólameistari eða fulltrúi lögreglunnar, vegur margfalt minna.