Hálendisþjóðgarður fyrir sveitarfélögin Eva Björk Harðardóttir skrifar 15. desember 2020 16:56 Mikið er rætt um andstöðu sveitarfélaganna við nýtt frumvarp um hálendisþjóðgarð. Í fjölmiðlum er gagnrýni sveitarfélaganna við áform ríkisstjórnarinnar blásin upp og efasemdaraddir eru háværar og áberandi. Get ekki setið hjá lengur og tekið undir gagnrýnina með þögninni. Skaftárhreppur hefur ekki tekið afstöðu gegn hálendisþjóðgarði. Skoðanir eru svo sannarlega skiptar sem er eðlilegt en fullyrðingin að sveitarfélögin séu mótfallin hálendisþjóðgarði er röng. Við höfum áralanga reynslu af samvinnu við Vatnajökulsþjóðgarð í Skaftárhreppi. Tímabilið hefur einkennst af uppbyggingu innviða, nýsköpun í ferðaþjónustu og afleiddum störfum. Opinberum störfum hefur einnig fjölgað verulega. Ég sem oddviti sveitarfélags get því ekki með nokkru móti staðið gegn áformum ríkisstjórnarinnar um stofnun hálendisþjóðgarðs því mitt hlutverk sem sveitarstjórnarmanns er að hlúa að og styrkja atvinnuuppbyggingu á svæðinu. Mikill samdráttur hefur orðið í tekjum sveitarfélaga eftir að covid skall á. Öll hafa sveitarfélögin þurft að laga áform sín að nýjum veruleika og skera niður framkvæmdir en í mismunandi mæli þó. Þau sveitarfélög sem reiða sig að miklu leyti á ferðaþjónustu hafa orðið einna verst úti. Hótel og veitingastaðir hafa þurft að loka, ásamt því að samdráttur hefur orðið í allri verslun og þjónustu. Búskapur á einnig undir högg að sækja eins og allur annar rekstur. Það munar um þær þúsundir ferðamanna sem á degi hverjum bætast við neytendur í okkar litlu samfélög á landsbyggðinni í venjulegu árferði. Sem ferðaþjónustuaðili langar mig einnig að leggja orð í belg. Viðkvæm eða sérstök svæði eru sannarlega mörg hver friðuð í mismunandi tilgangi og er það vel. Það sem þjóðgarður hefur fram yfir friðun eingöngu, er að með honum er ekki aðeins tryggð verndun á viðkvæmum náttúruperlum með stýringu, vöktun og uppbyggingu heldur einnig unnið með viðkomandi sveitarfélögum að atvinnusköpun og nýjum atvinnutækifærum. Yfirgnæfandi meirihluti erlendra ferðamanna koma til landsins til að upplifa þá ótrúlegu náttúru sem við höfum ennþá yfir að ráða. Með þjóðgarði erum við komin með tæki til að taka á móti öllum þeim fjölda sem hingað sækir í leit að einstakri náttúruupplifun, án þess að eiga á hættu að hálendið okkar og viðkvæmar náttúruperlur verði ferðamanninum að bráð. Sveitarfélögin í landinu eru engan veginn í stakk búin til að vakta og stýra umferð ferðamanna um hálendi Íslands. Varðandi fjármögnunina þá langar mig að minna á að Róm var ekki byggð á einum degi og eins verður svona viðamikill þjóðgarður ekki rekinn á fullum afköstum með allri þeirri uppbyggingu sem hann þarfnast strax á fyrsta árinu. Ef vel á að vera þarf að vanda til verka og ríki og sveitarfélög þurfa að vinna saman að skipulagi og stjórnun. Hagræn áhrif þjóðgarðs er þekkt stærð víða um heim. Kannanir sýna að þjóðgarður getur gefið til baka margfalda þá upphæð sem sett er í stofnun og uppbyggingu hans. Því gefur auga leið að stærsti þjóðgarður Evrópu yrði ekki slæmt útspil fyrir ferðaþjónustuna og allar aðrar afleiddar atvinnugreinar á landsbyggðinni þegar heimsfaraldurinn rennur sitt skeið. Tökum ákvörðun um að leggja af stað í sameiginlega vegferð, að styðja við þann atvinnuveg sem á undir högg að sækja í dag. Hálendið okkar er fyrir ferðaþjónustuna eins og fiskimiðin fyrir sjávarútveginn. Þó það megi ýmislegt segja um ríkjandi fiskistjórnunarkerfi þá mótmælir því enginn að sameiginleg stjórnun er nauðsynleg ef á að viðhalda fiskistofnum okkar. Sama á við um sameiginleg verðmæti okkar á hálendinu. Þjóðgarður er ekki aðeins fyrir okkur heldur fyrir komandi kynslóðir að njóta og nýta. Allar fullyrðingar um bann við beit og öðrum nytjum eru úr lausu lofti gripnar. Þvert á móti er með frumvarpinu verið að tryggja beitarrétt og aðra hefðbundna nýtingu. Meðan það er tryggt að kjörnir fulltrúar hafa meirihluta í stjórn og svæðisráðum þurfa íbúar ekki að hafa áhyggjur. Við, kjörnir fulltrúar störfum í þjónustu við ykkur, íbúa landsins, sama hvort um er að ræða ríkið eða sveitarstjórnarstigið. Ef þið teljið að við séum ekki að sinna okkar störfum þá einfaldlega kjósið þið okkur út. Lýðveldið sér til þess að meirihlutinn ræður. Nú er það svo að sveitarfélögin bera ábyrgð á skipulagsgerð innan sinna sveitarfélagamarka. Því hlutverki munum við sinna áfram en með samvinnu við hitt stjórnsýslustigið þegar kemur inn fyrir þjóðlendumörk ef miðhálendisþjóðgarður verður að veruleika. Í frumvarpinu kemur fram að tekið verði tillit til þeirra skipulagsgerða sem fyrir eru. Á Suðurlandi eru 11 sveitarfélög að koma saman og vinna að svæðisskipulagi fyrir suðurhálendið. Þar mætast því mismunandi skoðanir og áherslur sem er nauðsynlegt að hafa ef skipulag á að endurspegla hagsmuni íbúa og annarra hagsmunaaðila. Þannig teljum við, sveitarfélögin á Suðurlandi, að með því að taka frumkvæði og hefja samtalið verðum við betur undirbúin til að standa á okkar réttindum og skyldum, ekki síður þegar kemur að því að setjast við borðið með ríkinu. Við erum nútíðin en verðum brátt fortíðin, því ber okkur að gera allt sem í okkar valdi stendur til að hlúa að því sem okkur var falið. Landinu okkar. Okkar hlutverk er að skapa tækifæri fyrir framtíðina. Ég ætla ekki að vera hluti af kynslóðinni sem verður dæmd fyrir sofandahátt og eyðileggja þannig óvart þau verðmæti sem við Íslendingar eigum mesta. Höfundur er oddviti Skaftárhrepps og rekur fyrirtæki í ferðaþjónustu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hálendisþjóðgarður Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Umhverfisávinningur þess að þrifta Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun The man who would be king Ian McDonald skrifar Skoðun Umhverfisávinningur þess að þrifta Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson skrifar Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Sjá meira
Mikið er rætt um andstöðu sveitarfélaganna við nýtt frumvarp um hálendisþjóðgarð. Í fjölmiðlum er gagnrýni sveitarfélaganna við áform ríkisstjórnarinnar blásin upp og efasemdaraddir eru háværar og áberandi. Get ekki setið hjá lengur og tekið undir gagnrýnina með þögninni. Skaftárhreppur hefur ekki tekið afstöðu gegn hálendisþjóðgarði. Skoðanir eru svo sannarlega skiptar sem er eðlilegt en fullyrðingin að sveitarfélögin séu mótfallin hálendisþjóðgarði er röng. Við höfum áralanga reynslu af samvinnu við Vatnajökulsþjóðgarð í Skaftárhreppi. Tímabilið hefur einkennst af uppbyggingu innviða, nýsköpun í ferðaþjónustu og afleiddum störfum. Opinberum störfum hefur einnig fjölgað verulega. Ég sem oddviti sveitarfélags get því ekki með nokkru móti staðið gegn áformum ríkisstjórnarinnar um stofnun hálendisþjóðgarðs því mitt hlutverk sem sveitarstjórnarmanns er að hlúa að og styrkja atvinnuuppbyggingu á svæðinu. Mikill samdráttur hefur orðið í tekjum sveitarfélaga eftir að covid skall á. Öll hafa sveitarfélögin þurft að laga áform sín að nýjum veruleika og skera niður framkvæmdir en í mismunandi mæli þó. Þau sveitarfélög sem reiða sig að miklu leyti á ferðaþjónustu hafa orðið einna verst úti. Hótel og veitingastaðir hafa þurft að loka, ásamt því að samdráttur hefur orðið í allri verslun og þjónustu. Búskapur á einnig undir högg að sækja eins og allur annar rekstur. Það munar um þær þúsundir ferðamanna sem á degi hverjum bætast við neytendur í okkar litlu samfélög á landsbyggðinni í venjulegu árferði. Sem ferðaþjónustuaðili langar mig einnig að leggja orð í belg. Viðkvæm eða sérstök svæði eru sannarlega mörg hver friðuð í mismunandi tilgangi og er það vel. Það sem þjóðgarður hefur fram yfir friðun eingöngu, er að með honum er ekki aðeins tryggð verndun á viðkvæmum náttúruperlum með stýringu, vöktun og uppbyggingu heldur einnig unnið með viðkomandi sveitarfélögum að atvinnusköpun og nýjum atvinnutækifærum. Yfirgnæfandi meirihluti erlendra ferðamanna koma til landsins til að upplifa þá ótrúlegu náttúru sem við höfum ennþá yfir að ráða. Með þjóðgarði erum við komin með tæki til að taka á móti öllum þeim fjölda sem hingað sækir í leit að einstakri náttúruupplifun, án þess að eiga á hættu að hálendið okkar og viðkvæmar náttúruperlur verði ferðamanninum að bráð. Sveitarfélögin í landinu eru engan veginn í stakk búin til að vakta og stýra umferð ferðamanna um hálendi Íslands. Varðandi fjármögnunina þá langar mig að minna á að Róm var ekki byggð á einum degi og eins verður svona viðamikill þjóðgarður ekki rekinn á fullum afköstum með allri þeirri uppbyggingu sem hann þarfnast strax á fyrsta árinu. Ef vel á að vera þarf að vanda til verka og ríki og sveitarfélög þurfa að vinna saman að skipulagi og stjórnun. Hagræn áhrif þjóðgarðs er þekkt stærð víða um heim. Kannanir sýna að þjóðgarður getur gefið til baka margfalda þá upphæð sem sett er í stofnun og uppbyggingu hans. Því gefur auga leið að stærsti þjóðgarður Evrópu yrði ekki slæmt útspil fyrir ferðaþjónustuna og allar aðrar afleiddar atvinnugreinar á landsbyggðinni þegar heimsfaraldurinn rennur sitt skeið. Tökum ákvörðun um að leggja af stað í sameiginlega vegferð, að styðja við þann atvinnuveg sem á undir högg að sækja í dag. Hálendið okkar er fyrir ferðaþjónustuna eins og fiskimiðin fyrir sjávarútveginn. Þó það megi ýmislegt segja um ríkjandi fiskistjórnunarkerfi þá mótmælir því enginn að sameiginleg stjórnun er nauðsynleg ef á að viðhalda fiskistofnum okkar. Sama á við um sameiginleg verðmæti okkar á hálendinu. Þjóðgarður er ekki aðeins fyrir okkur heldur fyrir komandi kynslóðir að njóta og nýta. Allar fullyrðingar um bann við beit og öðrum nytjum eru úr lausu lofti gripnar. Þvert á móti er með frumvarpinu verið að tryggja beitarrétt og aðra hefðbundna nýtingu. Meðan það er tryggt að kjörnir fulltrúar hafa meirihluta í stjórn og svæðisráðum þurfa íbúar ekki að hafa áhyggjur. Við, kjörnir fulltrúar störfum í þjónustu við ykkur, íbúa landsins, sama hvort um er að ræða ríkið eða sveitarstjórnarstigið. Ef þið teljið að við séum ekki að sinna okkar störfum þá einfaldlega kjósið þið okkur út. Lýðveldið sér til þess að meirihlutinn ræður. Nú er það svo að sveitarfélögin bera ábyrgð á skipulagsgerð innan sinna sveitarfélagamarka. Því hlutverki munum við sinna áfram en með samvinnu við hitt stjórnsýslustigið þegar kemur inn fyrir þjóðlendumörk ef miðhálendisþjóðgarður verður að veruleika. Í frumvarpinu kemur fram að tekið verði tillit til þeirra skipulagsgerða sem fyrir eru. Á Suðurlandi eru 11 sveitarfélög að koma saman og vinna að svæðisskipulagi fyrir suðurhálendið. Þar mætast því mismunandi skoðanir og áherslur sem er nauðsynlegt að hafa ef skipulag á að endurspegla hagsmuni íbúa og annarra hagsmunaaðila. Þannig teljum við, sveitarfélögin á Suðurlandi, að með því að taka frumkvæði og hefja samtalið verðum við betur undirbúin til að standa á okkar réttindum og skyldum, ekki síður þegar kemur að því að setjast við borðið með ríkinu. Við erum nútíðin en verðum brátt fortíðin, því ber okkur að gera allt sem í okkar valdi stendur til að hlúa að því sem okkur var falið. Landinu okkar. Okkar hlutverk er að skapa tækifæri fyrir framtíðina. Ég ætla ekki að vera hluti af kynslóðinni sem verður dæmd fyrir sofandahátt og eyðileggja þannig óvart þau verðmæti sem við Íslendingar eigum mesta. Höfundur er oddviti Skaftárhrepps og rekur fyrirtæki í ferðaþjónustu.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar