Einkenni og afleiðingar fitufordóma á vinnustöðum Rakel Sveinsdóttir skrifar 16. desember 2020 07:01 Fitufordómar á vinnustöðum eru staðreynd og þá þarf að uppræta eins og aðra fordóma. Vísir/Getty Getur verið að þú haldir um margt fólk í ofþyngd að það séu hálfgerðir letingjar? Eða að viðkomandi sé ekkert rosalega klár? Ertu með yfirlýsingar um að fólk í ofþyngd sé með litla sjálfstjórn og almennt ekki hraust? Finnst þér fólk í ofþyngd minna spennandi í ásýnd og útliti? Að svara einhverjum af þessum spurningum játandi eru lýsandi einkenni fitufordóma. Fitufordómar geta jafnframt falið í sér viðhorf eins og að fólk í ofþyngd sé ekki nógu samviskusamt til vinnu. Að það sé yfir höfuð ekki eins viðkunnanlegt og annað fólk eða í jafn góðu jafnvægi tilfinningalega og annað fólk. Engar fullyrðingar í þessa veru er þó hægt að rökstyðja með rannsóknum. Það sem rannsóknir hafa hins vegar sýnt marg oft er að fitufordómar á vinnustöðum eru staðreynd. Þessir fitufordómar beinast að samstarfsfólki, stjórnendum, stjórnarmönnum og viðskiptavinum. Sem dæmi má nefna hafa rannsóknir sýnt að fólk í ofþyngd er oft ólíklegra til að vera ráðið í starf en fólk í meðalþyngd. Þannig geta fitufordómar komið fram strax í ráðningaferlinu. Þá hafa rannsóknir sýnt að viðhorf starfsfólks til stjórnenda í ofþyngd, þar með talið stjórnarmeðlimi, er neikvæðara í samanburði við viðhorf starfsfólks til stjórnenda í meðalþyngd. Viðskiptavinir geta orðið fyrir barðinu á fitufordómum á vinnustöðum. Afleiðingar fitufordóma Afleiðingar fitufordóma á vinnustöðum eru almennt þær sömu og sýna sig með fordóma og mismunun af öðru tagi. Áhrifin eru neikvæð á líkamlega og andlega heilsu og líðan starfsfólks. Viðhorf starfsfólks mælist neikvæðara gagnvart vinnustaðnum og árangurs í starfi. Þá geta fitufordómar á vinnustöðum haft áhrif á veltu og viðskipti. Rannsóknir hafa t.d. sýnt að fólk í ofþyngd verslar minna hjá fyrirtækjum þar sem það upplifir fordóma í sinn garð af hálfu starfsfólks. Rannsóknir hafa sýnt að fitufordómar á vinnustöðum hafa neikvæð áhrif en þessir fordómar ná til bæði starfsfólks og stjórnenda.Vísir/Getty Hvað er til ráða? Stjórnendur þurfa að grípa til aðgerða gagnvart fitufordómum á sama hátt rétt eins og á við um aðra fordóma eða mismunun. Huga þarf að aðgerðum og forvörnum. Þau þrjú atriði sem stjórnendum er bent á eru: 1. Sjálfskoðun: Hvernig er viðhorfið þitt? Það fyrsta sem stjórnendur þurfa að gera er að líta í eiginn barm og velta því fyrir sér hvort þeir séu sjálfir með fitufordóma. Oft eru fitufordómar ómeðvitaðir þannig að hér þurfa stjórnendur að gaumgæfa það vel, hvort fitufordómar séu til staðar hjá þeim sjálfum. 2. Eru mælikvarðar án fordóma? Þá þurfa stjórnendur að fara vel í gegnum alla ferla þar sem árangur starfsfólks er metinn eða ákvarðanir teknar, t.d. varðandi verkefnaúthlutun. Mælikvarðar þurfa alltaf að vera fordómalausir gagnvart útliti fólks, kyni, kynhneigð o.fl. þar sem hætta er á mismunun. 3. Eru fitufordómar meðtaldir öðru í forvörnum? Þá þurfa stjórnendur að gæta þess í forvarnarstarfi að fitufordómar séu ræddir og þeir nefndir. Í þessu samhengi þurfa skilaboðin að vera skýr þannig að vel komi fram að fitufordómar séu hvorki liðnir innan hópa samstarfsfólks né í garð viðskiptavina. Stjórnun Góðu ráðin Tengdar fréttir Einkenni algengra aldursfordóma á vinnustöðum Aldursfordómar hafa orðið nokkuð undir í umræðum síðustu ára um fordóma á vinnustöðum og forvarnir gegn þeim. Meira er rætt um aðgerðir og forvarnir gegn kynfordómum, kynvitund, kynhneigð, þjóðerni og trú. 8. desember 2020 07:00 Fyrsti vinnustaðurinn til að sporna við heimilisofbeldi í Covid ISAL hefur nú innleitt aðgerðaráætlun til að sporna við heimilisofbeldi. Aðgerðaráætlunin byggir á nokkrum leiðum til að aðstoða starfsfólk sem gætu verið þolendur heimilisofbeldis til að stíga út úr þeim aðstæðum. 4. nóvember 2020 07:00 Yfirmenn oftast gerendur í eineltismálum á vinnustað Erfið starfsmannamál: Einelti á vinnustöðum jókst í kjölfar bankahruns en minnkaði aftur þegar atvinnuástand batnaði. Stjórnendur eru oftast gerendur. 22. janúar 2020 12:00 Samstarfsfólk sem hefur neikvæð áhrif á vinnustaðinn Það getur verið dýrkeypt fyrir vinnustaði að taka ekki á því ef starfsfólk hefur neikvæð áhrif á andrúmsloftið eða samstarfsfélaga. Oft þarf ekki nema einn einstakling á vinnustað til að eitra út frá sér. 19. ágúst 2020 11:00 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Viðskipti innlent Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Viðskipti innlent Oculis komið á markað Viðskipti innlent Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Viðskipti innlent Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Viðskipti innlent Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Viðskipti innlent Helmingur Íslendinga sáttur við falsanir og eftirlíkanir Neytendur „Enda hefði hún hreinlega ekki nennt að þræta við mig endalaust“ Atvinnulíf Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Viðskipti innlent Ný kynslóð vélmenna vekur óhug Viðskipti erlent Fleiri fréttir „Enda hefði hún hreinlega ekki nennt að þræta við mig endalaust“ Ljúfustu stundirnar þegar allir eru saman í hjónarúminu Þrjú atriði til að auka á sjálfsöryggið okkar í vinnunni Tók fimm mánuði að byrja að tala íslensku Finnur þægilegu heimatilfinninguna þegar hann lendir í Keflavík „Einn mjög fárra karla á mínum aldri sem er ekki í golfi!“ Að vera bestur í teyminu er allt annað en að vera góður stjórnandi Kynslóðaskipti: Arftakaáætlunin virkjuð, vinnustaðaskóli og ný tækifæri fyrir starfsfólk 55-74 ára fjölgar hlutfallslega mest á vinnumarkaði „Ótrúlega vel gift honum Obba sem er A-manneskja“ Algengt að starfsfólk læri ekki af mistökum Hjón í nýsköpun: „Það er reyndar hún sem er Þjóðverjinn en ég Íslendingurinn“ Vandræðalega kvöldsvæfur framkvæmdastjóri Öfund í vinnu og afbrýðisamir vinnufélagar Gæðasamtöl við dótturina, mömmu eða vinkonu á leið í vinnu Sex einkenni um að þú sért í miðaldrakrísu í vinnunni Plankavinir, kaka fyrir vinnufélaga, leika sér með börnum og hafa gaman Spennuþrungin sigling Mottumarssokkana til Íslands dæmi um hvað margt getur komið upp „What do you mean by shit-mix, are you mixing the shit?“ Sofnar í leikhúsi, á tónleikum, í kirkjum og fleiri stöðum Deilur og leiðindi við vinnufélaga og góð ráð Fögnum fjölbreytileikanum: Pólverjar flestir, síðan Litháar, síðan Íslendingar Eiga ekki bara að vera Íslendingar í betur launuðu störfunum „Menn trúðu því um tíma að hægt væri að semja við skrattann“ Nú er hægt að kúra og slappa af á morgnana „Karlarnir segja konur of reynslulausar“ Eðlilegt að starfsmenn og stjórnendur skipti um vinnu reglulega „Stjórnendur átta sig ekki alltaf á því að starfslýsing er ekki nóg“ „Þau vildu ræða við kempurnar þrjár: Katrínu Jak, Elízu Reid og mig!“ „Það er fátt skemmtilegra en að taka einn Tene dag“ Sjá meira
Að svara einhverjum af þessum spurningum játandi eru lýsandi einkenni fitufordóma. Fitufordómar geta jafnframt falið í sér viðhorf eins og að fólk í ofþyngd sé ekki nógu samviskusamt til vinnu. Að það sé yfir höfuð ekki eins viðkunnanlegt og annað fólk eða í jafn góðu jafnvægi tilfinningalega og annað fólk. Engar fullyrðingar í þessa veru er þó hægt að rökstyðja með rannsóknum. Það sem rannsóknir hafa hins vegar sýnt marg oft er að fitufordómar á vinnustöðum eru staðreynd. Þessir fitufordómar beinast að samstarfsfólki, stjórnendum, stjórnarmönnum og viðskiptavinum. Sem dæmi má nefna hafa rannsóknir sýnt að fólk í ofþyngd er oft ólíklegra til að vera ráðið í starf en fólk í meðalþyngd. Þannig geta fitufordómar komið fram strax í ráðningaferlinu. Þá hafa rannsóknir sýnt að viðhorf starfsfólks til stjórnenda í ofþyngd, þar með talið stjórnarmeðlimi, er neikvæðara í samanburði við viðhorf starfsfólks til stjórnenda í meðalþyngd. Viðskiptavinir geta orðið fyrir barðinu á fitufordómum á vinnustöðum. Afleiðingar fitufordóma Afleiðingar fitufordóma á vinnustöðum eru almennt þær sömu og sýna sig með fordóma og mismunun af öðru tagi. Áhrifin eru neikvæð á líkamlega og andlega heilsu og líðan starfsfólks. Viðhorf starfsfólks mælist neikvæðara gagnvart vinnustaðnum og árangurs í starfi. Þá geta fitufordómar á vinnustöðum haft áhrif á veltu og viðskipti. Rannsóknir hafa t.d. sýnt að fólk í ofþyngd verslar minna hjá fyrirtækjum þar sem það upplifir fordóma í sinn garð af hálfu starfsfólks. Rannsóknir hafa sýnt að fitufordómar á vinnustöðum hafa neikvæð áhrif en þessir fordómar ná til bæði starfsfólks og stjórnenda.Vísir/Getty Hvað er til ráða? Stjórnendur þurfa að grípa til aðgerða gagnvart fitufordómum á sama hátt rétt eins og á við um aðra fordóma eða mismunun. Huga þarf að aðgerðum og forvörnum. Þau þrjú atriði sem stjórnendum er bent á eru: 1. Sjálfskoðun: Hvernig er viðhorfið þitt? Það fyrsta sem stjórnendur þurfa að gera er að líta í eiginn barm og velta því fyrir sér hvort þeir séu sjálfir með fitufordóma. Oft eru fitufordómar ómeðvitaðir þannig að hér þurfa stjórnendur að gaumgæfa það vel, hvort fitufordómar séu til staðar hjá þeim sjálfum. 2. Eru mælikvarðar án fordóma? Þá þurfa stjórnendur að fara vel í gegnum alla ferla þar sem árangur starfsfólks er metinn eða ákvarðanir teknar, t.d. varðandi verkefnaúthlutun. Mælikvarðar þurfa alltaf að vera fordómalausir gagnvart útliti fólks, kyni, kynhneigð o.fl. þar sem hætta er á mismunun. 3. Eru fitufordómar meðtaldir öðru í forvörnum? Þá þurfa stjórnendur að gæta þess í forvarnarstarfi að fitufordómar séu ræddir og þeir nefndir. Í þessu samhengi þurfa skilaboðin að vera skýr þannig að vel komi fram að fitufordómar séu hvorki liðnir innan hópa samstarfsfólks né í garð viðskiptavina.
Stjórnun Góðu ráðin Tengdar fréttir Einkenni algengra aldursfordóma á vinnustöðum Aldursfordómar hafa orðið nokkuð undir í umræðum síðustu ára um fordóma á vinnustöðum og forvarnir gegn þeim. Meira er rætt um aðgerðir og forvarnir gegn kynfordómum, kynvitund, kynhneigð, þjóðerni og trú. 8. desember 2020 07:00 Fyrsti vinnustaðurinn til að sporna við heimilisofbeldi í Covid ISAL hefur nú innleitt aðgerðaráætlun til að sporna við heimilisofbeldi. Aðgerðaráætlunin byggir á nokkrum leiðum til að aðstoða starfsfólk sem gætu verið þolendur heimilisofbeldis til að stíga út úr þeim aðstæðum. 4. nóvember 2020 07:00 Yfirmenn oftast gerendur í eineltismálum á vinnustað Erfið starfsmannamál: Einelti á vinnustöðum jókst í kjölfar bankahruns en minnkaði aftur þegar atvinnuástand batnaði. Stjórnendur eru oftast gerendur. 22. janúar 2020 12:00 Samstarfsfólk sem hefur neikvæð áhrif á vinnustaðinn Það getur verið dýrkeypt fyrir vinnustaði að taka ekki á því ef starfsfólk hefur neikvæð áhrif á andrúmsloftið eða samstarfsfélaga. Oft þarf ekki nema einn einstakling á vinnustað til að eitra út frá sér. 19. ágúst 2020 11:00 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Reynslunni ríkari og opnar Wilson‘s Pizza á ný Viðskipti innlent Stefna að opnun Fiskbúðarinnar við Sundlaugaveg í maí Viðskipti innlent Oculis komið á markað Viðskipti innlent Anna Kristín nýr framkvæmdastjóri hjá atNorth Viðskipti innlent Hefja viðræður um kaup á 47 þúsund fermetrum af atvinnuhúsnæði Viðskipti innlent Tekjuhæsti fyrsti ársfjórðungur í sögu Icelandair Viðskipti innlent Helmingur Íslendinga sáttur við falsanir og eftirlíkanir Neytendur „Enda hefði hún hreinlega ekki nennt að þræta við mig endalaust“ Atvinnulíf Hættir sem fjármálastýra Ljósleiðarans Viðskipti innlent Ný kynslóð vélmenna vekur óhug Viðskipti erlent Fleiri fréttir „Enda hefði hún hreinlega ekki nennt að þræta við mig endalaust“ Ljúfustu stundirnar þegar allir eru saman í hjónarúminu Þrjú atriði til að auka á sjálfsöryggið okkar í vinnunni Tók fimm mánuði að byrja að tala íslensku Finnur þægilegu heimatilfinninguna þegar hann lendir í Keflavík „Einn mjög fárra karla á mínum aldri sem er ekki í golfi!“ Að vera bestur í teyminu er allt annað en að vera góður stjórnandi Kynslóðaskipti: Arftakaáætlunin virkjuð, vinnustaðaskóli og ný tækifæri fyrir starfsfólk 55-74 ára fjölgar hlutfallslega mest á vinnumarkaði „Ótrúlega vel gift honum Obba sem er A-manneskja“ Algengt að starfsfólk læri ekki af mistökum Hjón í nýsköpun: „Það er reyndar hún sem er Þjóðverjinn en ég Íslendingurinn“ Vandræðalega kvöldsvæfur framkvæmdastjóri Öfund í vinnu og afbrýðisamir vinnufélagar Gæðasamtöl við dótturina, mömmu eða vinkonu á leið í vinnu Sex einkenni um að þú sért í miðaldrakrísu í vinnunni Plankavinir, kaka fyrir vinnufélaga, leika sér með börnum og hafa gaman Spennuþrungin sigling Mottumarssokkana til Íslands dæmi um hvað margt getur komið upp „What do you mean by shit-mix, are you mixing the shit?“ Sofnar í leikhúsi, á tónleikum, í kirkjum og fleiri stöðum Deilur og leiðindi við vinnufélaga og góð ráð Fögnum fjölbreytileikanum: Pólverjar flestir, síðan Litháar, síðan Íslendingar Eiga ekki bara að vera Íslendingar í betur launuðu störfunum „Menn trúðu því um tíma að hægt væri að semja við skrattann“ Nú er hægt að kúra og slappa af á morgnana „Karlarnir segja konur of reynslulausar“ Eðlilegt að starfsmenn og stjórnendur skipti um vinnu reglulega „Stjórnendur átta sig ekki alltaf á því að starfslýsing er ekki nóg“ „Þau vildu ræða við kempurnar þrjár: Katrínu Jak, Elízu Reid og mig!“ „Það er fátt skemmtilegra en að taka einn Tene dag“ Sjá meira
Einkenni algengra aldursfordóma á vinnustöðum Aldursfordómar hafa orðið nokkuð undir í umræðum síðustu ára um fordóma á vinnustöðum og forvarnir gegn þeim. Meira er rætt um aðgerðir og forvarnir gegn kynfordómum, kynvitund, kynhneigð, þjóðerni og trú. 8. desember 2020 07:00
Fyrsti vinnustaðurinn til að sporna við heimilisofbeldi í Covid ISAL hefur nú innleitt aðgerðaráætlun til að sporna við heimilisofbeldi. Aðgerðaráætlunin byggir á nokkrum leiðum til að aðstoða starfsfólk sem gætu verið þolendur heimilisofbeldis til að stíga út úr þeim aðstæðum. 4. nóvember 2020 07:00
Yfirmenn oftast gerendur í eineltismálum á vinnustað Erfið starfsmannamál: Einelti á vinnustöðum jókst í kjölfar bankahruns en minnkaði aftur þegar atvinnuástand batnaði. Stjórnendur eru oftast gerendur. 22. janúar 2020 12:00
Samstarfsfólk sem hefur neikvæð áhrif á vinnustaðinn Það getur verið dýrkeypt fyrir vinnustaði að taka ekki á því ef starfsfólk hefur neikvæð áhrif á andrúmsloftið eða samstarfsfélaga. Oft þarf ekki nema einn einstakling á vinnustað til að eitra út frá sér. 19. ágúst 2020 11:00