Gríðarmikill gagnaleki sagður afhjúpa vafasaman uppruna ríkidæmis ríkustu konu Afríku

Gríðarmikill gagnaleki og umfangsmikil rannsókn fjölmiðla víða um heim virðist benda til þess að hin angólska Isabel Dos Santos, ríkasta kona Afríku, og eiginmaður hennar, hafi arðrænt landa sína og nýtt sér spillingu í Angóla til þess að safna gríðarlegum auðæfum. Talið er að eignir hennar nemi tveimur milljörðum dollara.

Fjölmiðlar á borð við BBC, The Guardian, New York Times og á fjórða tug annarra víða um heim hafa undanfarna sjö mánuði rannsakað gríðarlegan gagnaleka sem á uppruna sinn úr viðskiptaveldi Dos Santons, með hjálp International Consortium of Investigative Journalists, sem meðal annars kom að rannsókn Panama-skjalanna á sínum tíma. Afrakstur rannsóknarinnar var birtur í kvöld.

Gagnalekinn hefur fengið nafnið Luanda-skjölin en Luanda er höfuðborg Angóla. Í lekanum má finna yfir 700 þúsund skjöl sem fjölmiðlarnir sem rannsakað hafa þau segja varpa ljósi á vafasama viðskiptahætti Dos Santos. Meðal annars hvernig hún hafi nýtt tengsl sín við yfirvöld í Angóla. Faðir hennar, Jose Eduardo dos Santos, var við völd í Angóla í hátt í fjörutíu ár, frá 1979 til 2017. 

Sögð hafa yfirgefið Angóla

Yfirvöld í Angóla hafa Dos Santos til rannsóknar en saksóknari greindi Guardian frá því að talið sé að hún hafi flúið land árið 2018, aðeins örfáum klukkustundum eftir að óskað var eftir því að hún kæmi til yfirheyrslu.

Þannig hafa yfirvöld í Angóla fryst eignir hennar, eiginmanns hennar og nánasta ráðgjafa. Eru þau sökuð um að hafa skaðað angólska ríkið með viðskiptum þeirra við olíu- og demantafyrirtæki í eigu ríkisins.

Í yfirlýsingu frá lögfræðingi hennar til fjölmiðlanna sem fjalla um málið í kvöld, hafnar hún öllum ásökunum. Þær séu runnar undir rifjum núverandi yfirvalda í Angóla og að pólitískar hvatir búi að baki. 

Vafasamir viðskiptagerningar

Á vef BBC segir að stærstur hluti ríkidæmis Dos Santos sé falinn í eignarhlut hennar í portúgalska orkufyrirtækinu Galp, en eitt af eignarhaldsfélögum hennar keypti það af angólska ríkisolíufyrirtækinu Sonangol. 

Kemur fram að Dos Santos hafi aðeins þurft að greiða fimmtán prósent af kaupverðinu til að byrja með en afganginum hafi verið breytt í lágvaxtalán frá Songangol. Hafði Dos Santos ellefu ár til að greiða lánið til baka.

Alls var kaupverðið 63 milljónir evra en Galp er nú talið vera virði 750 milljóna evra.

Dos Santos tók við stjórnartaumunum hjá Sonangol árið 2016 en gögnin sýna að sama dag og þegar hún var látin fara árið 2017 hafi hún samþykkt 58 milljón dollara greiðslur í ráðgjafagreiðslur til fyrirtækis í Dubai sem stýrt var af samstarfsfélaga hennar og í eigu vinar hennar.

Nánar má lesa um málið á vef BBC, The Guardian, New York Time