Berum við ábyrgð á eigin heilsu? Geir Gunnar Markússon skrifar 6. júní 2014 07:00 Í nýlegri skýrslu Alþjóða heilbrigðisstofnunarinnar (WHO) kemur fram að gríðarlegur kostnaður fer í meðhöndla lífsstílssjúkdóma hér á landi en sáralítið fé fer í forvarnir. Í þessari skýrslu kemur fram að um 68.000 góð æviár séu töpuð vegna lífsstílssjúkdóma hér á landi með tilheyrandi kostnaði fyrir okkur sjálf og þjóðfélagið. Til enn frekari staðfestingar á alvöru málsins þá bendir nýleg rannsókn einnig til að íslenskir karlmenn séu þeir næstfeitustu í Vestur-Evrópu og íslenskar konur tróni á toppnum! Í kjölfar þessara frétta þá ítrekaði Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra að það væri vilji hjá honum til að auka forvarnir í heilbrigðismálum. En ég held að við ættum að hætta að reyna að treysta á stjórnmálamenn til að efla heilsu okkar og taka málin í okkar eigin hendur því við sjálf erum mesta og besta forvörnin. Við getum því miður ekki skellt ábyrgðinni á heilsu OKKAR á heilbrigðiskerfið og síst á þessum krepputímum. Hugum að því hvað við getum gert til að efla heilsu okkar, því hún er jú það dýrmætasta sem við eigum. Því miður uppgötva of margir það ekki fyrr en of seint (og dýrt í leiðinni)! Það er nauðsynlegt að við veltum fyrir okkur hvers vegna við erum að leita læknis og nýta okkur heilbrigðiskerfið okkar. Mikið af þeim „sjúkdómum“ sem eru að hrjá okkur í dag eru þessir svokölluðu lífsstílssjúkdómar s.s. sykursýki, offita, hjarta- og æðasjúkdómar, ýmis krabbamein, þunglyndi og stoðkerfisvandamál. Jónas Kristjánsson læknir, stofnandi Náttúrulækningafélags Íslands (NLFÍ) og Heilsustofnunar NLFÍ, skrifaði í ritið Heilsuvernd árið 1947 (2. árg., 1. hefti): „Vér eigum ekki í höggi við sjúkdóma, heldur við rangar lífsvenjur. Útrýmið hinum röngu lífsvenjum, og sjúkdómarnir munu hverfa af sjálfu sér.“ Í sömu grein heldur hann áfram að lesa okkur pistilinn: „Heilsuleysi menningarþjóða og vaxandi hrörnun er engin tilviljun, heldur beinar afleiðingar rangra lifnaðarhátta, rangrar, ónáttúrulegrar og dauðrar fæðu, of lítillar hreyfingar og útilokunar frá hreinu lofti og sól. Allt er þetta í andstöðu við lögmál lífsins og náttúrunnar.“ Hvar liggur OKKAR ábyrgð á þessum lífsstílssjúkdómum? Hafa markaðsöfl tölvuleikja, sjónvarpsþátta, óholla skyndibitans og tilbúna matarins í búðinni náð yfirhöndinni í lífsvenjum okkar? Komumst við ekki út úr vítahring þess að neyta óhollrar fæðu eða er framboðið ekki nógu gott af góðri og næringarríkri fæðu sem styrkir okkur í stað þess að veikja okkur? Er framboðið á afþreyingarefni í sjónvarpi og tölvum orðið þvílíkt að við komumst hreinlega ekki upp úr sófanum? Þegar við förum á bílnum út í búð sem er 500 metra í burtu, notum aldrei stiga eða aðra nauðsynlega hreyfingu þegar hún býðst, er okkur kannski ekki viðbjargandi í þessari baráttu við hina illvígu lífsstílssjúkdóma? Tökum eftir því að orð Jónasar Kristjánssonar voru skrifuð fyrir 67 árum! Þá voru alls engar tölvur, bílar voru ekki algengir, búðahillur voru ekki uppfullar af gervimat, sykraðir gosdrykkir voru ekki seldir í 2 lítra kippum á tilboði. Skyndibitastaðir þekktust varla á Íslandi og sjónvarpið var ekki komið í loftið (gerðist ekki fyrr en árið 1966)! Það er því miður ekki hægt að vera vitur eftir á en núna árið 2014 verður heilsubylting að hefjast. Því heilbrigðiskerfið er fjársvelt og mikið af fjármagninu fer í að „lækna“ lífsstílssjúkdóma okkar. Jónas Kristjánsson hafði rétt fyrir sér og við ættum að taka orð hans alvarlega. Hættum að nota heilbrigðiskerfið til að meðhöndla alla þessa lífsstílssjúkdóma og notum það frekar til að lækna okkur af „alvöru“ sjúkdómum sem við ráðum ekki við sjálf með líferni okkar. Þá getum við líka notað peninga sem eru afgangs í forvarnir til heilsueflingar, uppbyggingar skóla, leikskóla og öldrunarstofnana. Ég hvet hvern einasta landsmann til að horfa í spegil og spyrja sig spurningarinnar: „Ber ég ábyrgð á eigin heilsu?“ Og í framhaldi af því að spyrja: „Er ég að gera allt sem ég get til þess að axla þessa ábyrgð“? Þetta er líklega það svið lífernis okkar þar sem hvað fæstir eru að axla nauðsynlega ábyrgð. Hví berum við flest svo mikla ábyrgð á börnum okkar og starfi en svo þegar kemur að heilsu okkar þá hafa flestir gleymt því hvað er að taka ábyrgð? Við Íslendingar erum afkomendur víkinga og hreystimanna sem settust hér að á þessari köldu eyju í Norður-Atlantshafinu. Tölur WHO benda til þess að við séum á góðri leið með að verða andstæða forfeðra okkar, því þessir lífsstílssjúkdómar sem eru að tröllríða íslensku samfélagi eru ekki að gera okkur að hreystimönnum. Gerum okkur greiða, tökum ábyrgð á eigin heilsu, enginn gerir það fyrir okkar! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson Skoðun Halldór 05.07.2025 Halldór Baldursson Halldór Skoðun Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Í nýlegri skýrslu Alþjóða heilbrigðisstofnunarinnar (WHO) kemur fram að gríðarlegur kostnaður fer í meðhöndla lífsstílssjúkdóma hér á landi en sáralítið fé fer í forvarnir. Í þessari skýrslu kemur fram að um 68.000 góð æviár séu töpuð vegna lífsstílssjúkdóma hér á landi með tilheyrandi kostnaði fyrir okkur sjálf og þjóðfélagið. Til enn frekari staðfestingar á alvöru málsins þá bendir nýleg rannsókn einnig til að íslenskir karlmenn séu þeir næstfeitustu í Vestur-Evrópu og íslenskar konur tróni á toppnum! Í kjölfar þessara frétta þá ítrekaði Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra að það væri vilji hjá honum til að auka forvarnir í heilbrigðismálum. En ég held að við ættum að hætta að reyna að treysta á stjórnmálamenn til að efla heilsu okkar og taka málin í okkar eigin hendur því við sjálf erum mesta og besta forvörnin. Við getum því miður ekki skellt ábyrgðinni á heilsu OKKAR á heilbrigðiskerfið og síst á þessum krepputímum. Hugum að því hvað við getum gert til að efla heilsu okkar, því hún er jú það dýrmætasta sem við eigum. Því miður uppgötva of margir það ekki fyrr en of seint (og dýrt í leiðinni)! Það er nauðsynlegt að við veltum fyrir okkur hvers vegna við erum að leita læknis og nýta okkur heilbrigðiskerfið okkar. Mikið af þeim „sjúkdómum“ sem eru að hrjá okkur í dag eru þessir svokölluðu lífsstílssjúkdómar s.s. sykursýki, offita, hjarta- og æðasjúkdómar, ýmis krabbamein, þunglyndi og stoðkerfisvandamál. Jónas Kristjánsson læknir, stofnandi Náttúrulækningafélags Íslands (NLFÍ) og Heilsustofnunar NLFÍ, skrifaði í ritið Heilsuvernd árið 1947 (2. árg., 1. hefti): „Vér eigum ekki í höggi við sjúkdóma, heldur við rangar lífsvenjur. Útrýmið hinum röngu lífsvenjum, og sjúkdómarnir munu hverfa af sjálfu sér.“ Í sömu grein heldur hann áfram að lesa okkur pistilinn: „Heilsuleysi menningarþjóða og vaxandi hrörnun er engin tilviljun, heldur beinar afleiðingar rangra lifnaðarhátta, rangrar, ónáttúrulegrar og dauðrar fæðu, of lítillar hreyfingar og útilokunar frá hreinu lofti og sól. Allt er þetta í andstöðu við lögmál lífsins og náttúrunnar.“ Hvar liggur OKKAR ábyrgð á þessum lífsstílssjúkdómum? Hafa markaðsöfl tölvuleikja, sjónvarpsþátta, óholla skyndibitans og tilbúna matarins í búðinni náð yfirhöndinni í lífsvenjum okkar? Komumst við ekki út úr vítahring þess að neyta óhollrar fæðu eða er framboðið ekki nógu gott af góðri og næringarríkri fæðu sem styrkir okkur í stað þess að veikja okkur? Er framboðið á afþreyingarefni í sjónvarpi og tölvum orðið þvílíkt að við komumst hreinlega ekki upp úr sófanum? Þegar við förum á bílnum út í búð sem er 500 metra í burtu, notum aldrei stiga eða aðra nauðsynlega hreyfingu þegar hún býðst, er okkur kannski ekki viðbjargandi í þessari baráttu við hina illvígu lífsstílssjúkdóma? Tökum eftir því að orð Jónasar Kristjánssonar voru skrifuð fyrir 67 árum! Þá voru alls engar tölvur, bílar voru ekki algengir, búðahillur voru ekki uppfullar af gervimat, sykraðir gosdrykkir voru ekki seldir í 2 lítra kippum á tilboði. Skyndibitastaðir þekktust varla á Íslandi og sjónvarpið var ekki komið í loftið (gerðist ekki fyrr en árið 1966)! Það er því miður ekki hægt að vera vitur eftir á en núna árið 2014 verður heilsubylting að hefjast. Því heilbrigðiskerfið er fjársvelt og mikið af fjármagninu fer í að „lækna“ lífsstílssjúkdóma okkar. Jónas Kristjánsson hafði rétt fyrir sér og við ættum að taka orð hans alvarlega. Hættum að nota heilbrigðiskerfið til að meðhöndla alla þessa lífsstílssjúkdóma og notum það frekar til að lækna okkur af „alvöru“ sjúkdómum sem við ráðum ekki við sjálf með líferni okkar. Þá getum við líka notað peninga sem eru afgangs í forvarnir til heilsueflingar, uppbyggingar skóla, leikskóla og öldrunarstofnana. Ég hvet hvern einasta landsmann til að horfa í spegil og spyrja sig spurningarinnar: „Ber ég ábyrgð á eigin heilsu?“ Og í framhaldi af því að spyrja: „Er ég að gera allt sem ég get til þess að axla þessa ábyrgð“? Þetta er líklega það svið lífernis okkar þar sem hvað fæstir eru að axla nauðsynlega ábyrgð. Hví berum við flest svo mikla ábyrgð á börnum okkar og starfi en svo þegar kemur að heilsu okkar þá hafa flestir gleymt því hvað er að taka ábyrgð? Við Íslendingar erum afkomendur víkinga og hreystimanna sem settust hér að á þessari köldu eyju í Norður-Atlantshafinu. Tölur WHO benda til þess að við séum á góðri leið með að verða andstæða forfeðra okkar, því þessir lífsstílssjúkdómar sem eru að tröllríða íslensku samfélagi eru ekki að gera okkur að hreystimönnum. Gerum okkur greiða, tökum ábyrgð á eigin heilsu, enginn gerir það fyrir okkar!
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar