Ekki stefna að hamingju Bergsveinn Ólafsson skrifar 17. febrúar 2020 12:30 Undanfarin þrjú ár hef ég verið að kortleggja hvað einkennir gott líf. Mín ástríða er að finna út hvað gerir lífið þess virði að lifa því. Ég áttaði mig fljótt á því að það er hægara sagt en gert og að það myndi verða mitt lífsverkefni en ekki eitthvað sem væri að finna í stuttum pistli á Vísi. Þegar ég segi gott líf, þá er ég ekki endilega að meina hamingjusamt líf heldur merkingarfullt líf. Ég tel að við eigum ekki að stefna að hamingju í lífinu eins og við lítum á hana. Við lítum flest á hamingju í tengslum við ánægjuleg augnablik eins og að klára erfiða vinnutörn, fara í sumarfrí, flytja inn í nýja íbúð eða að ná markmiðunum sínum. Með öðrum orðum: Við metum hana sem huglægt ástand þar sem við upplifum “jákvæðar” tilfinningar án „neikvæða” tilfinninga. Þegar við stefnum að þessari hamingju er hættan sú að við bíðum eftir því að verða hamingjusöm. Að við bíðum eftir því að lífið verði þægilegur áfangastaður þar sem við munum upplifa langvarandi hamingju. Þetta er hættuleg hugsun. Gallinn við hana er að þessi augnablik vara ekki að eilífu. Sumarfríið sem þú hefur beðið eftir í hálft ár er einungis tvær vikur. Ánægjan sem fylgir því að ná markmiðinu sem þú hefur unnið að í ár hverfur á einum degi. Vinnan inniheldur oftar krefjandi heldur en auðveldar tarnir. Þetta gerir það að verkum að við verðum fyrir miklum vonbrigðum og tómleika þegar við mætum á staðinn sem við höfum beðið með miklum væntingum eftir að komast á. Biðin er miklu lengri en tilfinningin sem fylgir augnablikinu sem þú ert að bíða eftir. Biðin eru dagarnir sem koma og fara. Biðin er lífið. Með öðrum orðum: Góða lífið er hugsanlega ekki að finna upp á toppnum á fjallinu heldur á leiðinni upp fjallið – í vegferðinni sem við erum öll að bíða eftir að ljúki. Ekki misskilja mig, það er yndislegt að upplifa ánægjuleg augnablik og þau gefa manni heilan helling. Þessar upplifanir gefa okkur ánægju, gleði og aðrar jákvæðar tilfinningar sem eru okkur mikils virði og við eigum að njóta þeirra til hins ýtrasta. Sannleikurinn er samt sá að lífið eru ekki bara jákvæð augnablik sem vara endalaust. Lífið er í grunninn þjáning. Lífið er fáránlega krefjandi verkefni sem inniheldur vonbrigði, erfiðleika, áföll, veikindi og dauða. Hugsanlega upplifa einstaklingar sig sem ákveðin mistök ef þeim finnst að þau séu ekki að uppfylla sanna markmið samfélagsins um að verða hamingjusöm í lífinu. Ef einstaklingar leita stöðugt að hamingju í þessari mynd er ansi líklegt að hún færist fjær og fjær þeim þar sem einstaklingar virðast aldei vera sáttir þar sem þeir eru. Því getur það snúist í andhverfu sína að stefna að hamingju og þessir einstaklingar verða óhamingjusamir fyrir vikið. Stefndu að tilgangi Ég tel frekar að við eigum að stefna að tilgangi í lífinu. Þá er ég ekki að tala um að reyna finna hinn eina sanna tilgang lífsins heldur að hver og einn einstaklingur átti sig á og framfylgi sínum persónulegan tilgangi í lífinu. Hvað er tilgangur í lífinu? Það er að vera með fullnægjandi stefnu sem þú færð mikla hvatningu á að framfylgja. Tilgangurinn er stefna sem heldur áfram þrátt fyrir að þú náir markmiðinum þínum. Tilgangur er að mörgu leiti ástæðan fyrir markmiðunum þínum. Tilgangur er vegferð en ekki áfangastaðurinn. Að vera með tilgang í lífinu er fáránlega mikilvægt. Einstaklingar sem eru með tilgang í lífinu líður betur, lifa lengur, eru heilsusamlegri, ná betri árangri í skóla, eru ánægðari í lífi og starfi og eru betur í stakk búnir til að takast á við erfiðleika. Lítill tilgangur í lífinu eykur líkur á kvíða, þunglyndi, fíknivandamálum og sjálfsvígshugsunum. Tilgangur er misjafn eftir einstaklingum. Fyrir suma er það að vera besta útgáfan af sjálfum sér en fyrir aðra er hún að hjálpa öðrum, gera barnið sitt að betri einstakling, skapa hluti, sýna ást og umhyggju, ná árangri eða tengjast öðrum. Ágætis þumalputtaregla virðist vera að því meira sem þú setur athyglina á aðra en sjálfan þig, því meiri tilgang upplifir þú í lífinu. Að það sem þú gerir sé að hafa góð áhrif á aðra, samfélagið eða heiminn í heild sinni. Að þú sért að sinna hlutverki sem tengist eitthverju stærra sem skiptir meira máli fyrir aðra en eigin hagsmuni. Tilgangur í lífinu er mikið kraftmeiri en hamingja. Tilgangur er einhverskonar æðri hamingja sem er miklu viðráðanlegri og raunhæfari. Þar er pláss fyrir erfiða og góða tíma, depurð og hamingju, mistök og árangur, sorg og gleði og allan skalann af því sem lífið hefur upp á að bjóða. Lífið er nefnilega þjáning og ævintýri, ekki annaðhvort. Hamingjan getur síðan komið í kjölfar þess að hafa tilgang í lífinu án þess að vera stöðugt að leita að henni. Tilgangurinn réttlætir þína tilveru og gerir lífið þess virði að lifa því, þrátt fyrir allar takmarkanir sem því fylgja. Tilgangurinn kemur þér í gegnum krefjandi verkefni lífsins. Eins og heimspekingurinn Nietzsche sagði: Sá sem hefur afhverju (tilgangurinn) til að lifa eftir getur afborið nánast allt hvernig (lífið). Til að taka þetta saman í eina setningu: Tilgangur í lífinu er að framfylgja stefnu sem skiptir máli fyrir þig á þann hátt að hún hefur góð áhrif á aðra. Stefndu að tilgangi í lífinu, ekki hamingju. Höfundur er fyrirlesari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bergsveinn Ólafsson Mest lesið Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson Skoðun Skoðun Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
Undanfarin þrjú ár hef ég verið að kortleggja hvað einkennir gott líf. Mín ástríða er að finna út hvað gerir lífið þess virði að lifa því. Ég áttaði mig fljótt á því að það er hægara sagt en gert og að það myndi verða mitt lífsverkefni en ekki eitthvað sem væri að finna í stuttum pistli á Vísi. Þegar ég segi gott líf, þá er ég ekki endilega að meina hamingjusamt líf heldur merkingarfullt líf. Ég tel að við eigum ekki að stefna að hamingju í lífinu eins og við lítum á hana. Við lítum flest á hamingju í tengslum við ánægjuleg augnablik eins og að klára erfiða vinnutörn, fara í sumarfrí, flytja inn í nýja íbúð eða að ná markmiðunum sínum. Með öðrum orðum: Við metum hana sem huglægt ástand þar sem við upplifum “jákvæðar” tilfinningar án „neikvæða” tilfinninga. Þegar við stefnum að þessari hamingju er hættan sú að við bíðum eftir því að verða hamingjusöm. Að við bíðum eftir því að lífið verði þægilegur áfangastaður þar sem við munum upplifa langvarandi hamingju. Þetta er hættuleg hugsun. Gallinn við hana er að þessi augnablik vara ekki að eilífu. Sumarfríið sem þú hefur beðið eftir í hálft ár er einungis tvær vikur. Ánægjan sem fylgir því að ná markmiðinu sem þú hefur unnið að í ár hverfur á einum degi. Vinnan inniheldur oftar krefjandi heldur en auðveldar tarnir. Þetta gerir það að verkum að við verðum fyrir miklum vonbrigðum og tómleika þegar við mætum á staðinn sem við höfum beðið með miklum væntingum eftir að komast á. Biðin er miklu lengri en tilfinningin sem fylgir augnablikinu sem þú ert að bíða eftir. Biðin eru dagarnir sem koma og fara. Biðin er lífið. Með öðrum orðum: Góða lífið er hugsanlega ekki að finna upp á toppnum á fjallinu heldur á leiðinni upp fjallið – í vegferðinni sem við erum öll að bíða eftir að ljúki. Ekki misskilja mig, það er yndislegt að upplifa ánægjuleg augnablik og þau gefa manni heilan helling. Þessar upplifanir gefa okkur ánægju, gleði og aðrar jákvæðar tilfinningar sem eru okkur mikils virði og við eigum að njóta þeirra til hins ýtrasta. Sannleikurinn er samt sá að lífið eru ekki bara jákvæð augnablik sem vara endalaust. Lífið er í grunninn þjáning. Lífið er fáránlega krefjandi verkefni sem inniheldur vonbrigði, erfiðleika, áföll, veikindi og dauða. Hugsanlega upplifa einstaklingar sig sem ákveðin mistök ef þeim finnst að þau séu ekki að uppfylla sanna markmið samfélagsins um að verða hamingjusöm í lífinu. Ef einstaklingar leita stöðugt að hamingju í þessari mynd er ansi líklegt að hún færist fjær og fjær þeim þar sem einstaklingar virðast aldei vera sáttir þar sem þeir eru. Því getur það snúist í andhverfu sína að stefna að hamingju og þessir einstaklingar verða óhamingjusamir fyrir vikið. Stefndu að tilgangi Ég tel frekar að við eigum að stefna að tilgangi í lífinu. Þá er ég ekki að tala um að reyna finna hinn eina sanna tilgang lífsins heldur að hver og einn einstaklingur átti sig á og framfylgi sínum persónulegan tilgangi í lífinu. Hvað er tilgangur í lífinu? Það er að vera með fullnægjandi stefnu sem þú færð mikla hvatningu á að framfylgja. Tilgangurinn er stefna sem heldur áfram þrátt fyrir að þú náir markmiðinum þínum. Tilgangur er að mörgu leiti ástæðan fyrir markmiðunum þínum. Tilgangur er vegferð en ekki áfangastaðurinn. Að vera með tilgang í lífinu er fáránlega mikilvægt. Einstaklingar sem eru með tilgang í lífinu líður betur, lifa lengur, eru heilsusamlegri, ná betri árangri í skóla, eru ánægðari í lífi og starfi og eru betur í stakk búnir til að takast á við erfiðleika. Lítill tilgangur í lífinu eykur líkur á kvíða, þunglyndi, fíknivandamálum og sjálfsvígshugsunum. Tilgangur er misjafn eftir einstaklingum. Fyrir suma er það að vera besta útgáfan af sjálfum sér en fyrir aðra er hún að hjálpa öðrum, gera barnið sitt að betri einstakling, skapa hluti, sýna ást og umhyggju, ná árangri eða tengjast öðrum. Ágætis þumalputtaregla virðist vera að því meira sem þú setur athyglina á aðra en sjálfan þig, því meiri tilgang upplifir þú í lífinu. Að það sem þú gerir sé að hafa góð áhrif á aðra, samfélagið eða heiminn í heild sinni. Að þú sért að sinna hlutverki sem tengist eitthverju stærra sem skiptir meira máli fyrir aðra en eigin hagsmuni. Tilgangur í lífinu er mikið kraftmeiri en hamingja. Tilgangur er einhverskonar æðri hamingja sem er miklu viðráðanlegri og raunhæfari. Þar er pláss fyrir erfiða og góða tíma, depurð og hamingju, mistök og árangur, sorg og gleði og allan skalann af því sem lífið hefur upp á að bjóða. Lífið er nefnilega þjáning og ævintýri, ekki annaðhvort. Hamingjan getur síðan komið í kjölfar þess að hafa tilgang í lífinu án þess að vera stöðugt að leita að henni. Tilgangurinn réttlætir þína tilveru og gerir lífið þess virði að lifa því, þrátt fyrir allar takmarkanir sem því fylgja. Tilgangurinn kemur þér í gegnum krefjandi verkefni lífsins. Eins og heimspekingurinn Nietzsche sagði: Sá sem hefur afhverju (tilgangurinn) til að lifa eftir getur afborið nánast allt hvernig (lífið). Til að taka þetta saman í eina setningu: Tilgangur í lífinu er að framfylgja stefnu sem skiptir máli fyrir þig á þann hátt að hún hefur góð áhrif á aðra. Stefndu að tilgangi í lífinu, ekki hamingju. Höfundur er fyrirlesari.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun