Sáralítið streymir inn á markaðinn Þorsteinn Friðrik Halldórsson skrifar 31. október 2019 06:45 Íslendingar keyptu erlend verðbréf fyrir 45 milljarða í september. Fréttablaðið/Ernir „Stóra myndin er sú að við höfum verið að nota allan viðskiptaafgang þjóðarbúsins til þess að fjármagna eignamyndun erlendis. Það hefur verið nokkuð myndarlegur viðskiptaafgangur í ár þrátt fyrir að helstu útflutningsgreinar séu í vörn, aðallega vegna þess að innflutningur hefur dregist talsvert saman. Á sama tíma hafa erlendir fjárfestar sýnt íslenskum verðbréfa- og vaxtamarkaði sáralítinn áhuga,“ segir Stefán Broddi Guðjónsson, sérfræðingur hjá Arion banka. Íslendingar keyptu erlend verðbréf fyrir 45 milljarða í september samkvæmt tölum Seðlabanka Íslands en það jafngildir um 120 þúsundum króna á hvern landsmann. Þegar talað er um verðbréfafjárfestingu Íslendinga erlendis er að langmestu leyti um að ræða fjárfestingar íslenskra lífeyrissjóða í hlutdeildarskírteinum í erlendum sjóðum. Til samanburðar námu kaup útlendinga á íslenskum verðbréfum einungis 1 milljarði króna í september. Heildarfjárfesting Íslendinga í erlendum verðbréfum hefur numið 130 milljörðum það sem af er ári en á sama tímabili hafa útlendingar aðeins fjárfest fyrir 3 milljarða króna í íslenskum verðbréfum. Stefán bendir á að til viðbótar hafi eign Íslendinga á gjaldeyrisreikningum í íslenskum bönkum aukist um 50 milljarða á árinu, krónan hafi veikst um 5 prósent og erlendir eignamarkaðir yfirleitt skilað góðri ávöxtun. Þar með segir verðbréfafjárfesting í raun minna en hálfa söguna um aukningu erlendra eigna Íslendinga, aðallega lífeyrissjóða. Stefán segir tölurnar varpa ljósi á það að ásókn útlendinga í íslenska vexti sé ekki að valda óstöðugleika í hagkerfinu. Þvert á móti þurfi frekar að hafa áhyggjur af of lítilli erlendri fjárfestingu á meðan útflæðið er svona mikið. „Tölurnar gefa til kynna að það sé frekar útstreymi frá íslenskum fjárfestum sem ætti að valda óstöðugleika heldur en innstreymi að utan. Það setur mikla pressu á gjaldeyrissköpun þjóðarbúsins og kemur í veg fyrir styrkingu krónunnar. Sumir hafa haft áhyggjur af fjárfestingum útlendinga hér á landi en um þessar mundir þurfum við á þeim að halda. Það vantar þátttakendur til að fjárfesta í íslensku atvinnulífi,“ segir Stefán Broddi. Spurður hvernig megi skýra lítinn áhuga erlendra fjárfesta á því að fjárfesta á íslenskum verðbréfamarkaði svarar Stefán að margar ástæður geti legið að baki. „Fyrir mitt leyti held ég að stærsta skýringin sé sú að þeir, eins og aðrir, sjái að hér hafa orðið kaflaskil. Íslenska hagkerfið virðist í bili hætt að vaxa langt umfram önnur hagkerfi, líkt og raunin var á síðustu árum,“ segir Stefán Broddi. Þá hafi smæð skuldabréfaflokka, lítil velta og miklar sveiflur á verðbréfamarkaði, grunnur gjaldeyrismarkaður og gjaldmiðillinn einnig fælandi áhrif. Agnar Tómas Möller, forstöðumaður skuldabréfa hjá Júpíter, tekur í sama streng. Íslenski markaðurinn sé hugsanlega of grunnur og horfur í hagkerfinu kunni að hafa fælandi áhrif. „Séríslensk skattamál í tengslum við uppgjör íslenskra skuldabréfa hafa síðan fælt marga erlenda fjárfesta og auk þess getur verið að lítil fjárfesting að utan sé afleiðing af því að við vorum lengi með innflæðishöft.“ Seðlabankinn verði þátttakandi í fjármagnsjöfnuði Agnar bendir á að miðað við stöðuna í dag þurfi þjóðarbúið að viðhalda um fjögurra prósenta viðskiptaafgangi til þess að standa undir útflæði á vegum lífeyrissjóðanna. Ofan á það þurfi líklega að viðhalda kringum tveggja prósenta afgangi til að standa undir öðru útflæði fjármagns frá landinu, sé ekkert innflæði að utan sem vegi á móti. „Þegar hagkerfið var í höftum var ekkert útflæði af hálfu lífeyrissjóðanna. Allur sparnaður festist í kerfinu og Seðlabankinn safnaði gjaldeyri til þess að krónan styrktist ekki of mikið. Þannig byggðist upp gríðarlegt fjármagn inni í kerfinu sem gat ekki farið út fyrir landsteinana og nú mætti segja að verið sé að vinda ofan af þessu með því að innlend eignasöfn leiti í meira jafnvægi á milli innlendra og erlendra eigna,“ segir Agnar sem bendir á að þetta sé annað árið í röð sem nær ekkert fjármagn flæði inn á íslenskan verðbréfamarkað til að vega upp á móti miklu útflæði. „Það er vinna fyrir hagkerfið að þurfa annað árið í röð að standa undir um 200 milljarða króna útflæði með nánast ekkert innflæði á móti. Í fyrra var lítill viðskiptaafgangur og krónan féll eins og steinn en í ár er það einkum mikið fall í innflutningi og minnkandi vöxtur einkaneyslu sem nær að vinna á móti. Lífeyrissjóðskerfið mun halda áfram að stækka og færa fjármagn jafnt og þétt úr landi ásamt öðrum innlendum fjárfestum. Það má velta fyrir sér hvort Seðlabankinn myndi í framtíðinni nota gjaldeyrisforðann að einhverju leyti til að létta á útstreyminu þegar innflæði er jafn lítið og undanfarið en viðskiptaafgangurinn stendur ekki undir útflæðinu. Seðlabankinn myndi þannig í raun virka sem þátttakandi í fjármagnsjöfnuðinum og að sveiflujafna fjármagnshreyfingar til og frá landinu.“ Birtist í Fréttablaðinu Markaðir Mest lesið Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viðskipti innlent Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Viðskipti innlent Dýrmætustu og sjaldgæfustu Mustang bílar landsins á afmælissýningu Mustang Samstarf Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Viðskipti innlent Þarf að greiða kortareikninginn og meira til í málskostnað Neytendur „Ég var skíthrædd að senda þessa tölvupósta“ Atvinnulíf Krónísk óstundvísi: Skýringar og góð ráð Atvinnulíf Neytendur kunna að meta Landlaxinn og Landbleikjuna Samstarf Tekjur Apple drógust saman enn eina ferðina Viðskipti erlent Stofnandi Binance dæmdur fyrir peningaþvætti Viðskipti erlent Fleiri fréttir Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Spá því að stýrivextir haldist óbreyttir Bein útsending: Ársfundur SFS – Best í heimi? Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Grindvíkingar borgi allt að þriðjungi hærri leigu en aðrir Guðný og Sigurður Helgi til SI Tekur við stöðu sviðsstjóra Netöryggismiðstöðvar Íslands Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Sjö vilja taka við af Gunnari Hagnaður Landsbankans nam 7,2 milljörðum á fyrstu þremur mánuðum ársins Frumkvöðlar koma saman í Kolaportinu Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Bein útsending: Stærri styrktækifæri í mannvirkjaiðnaði Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Hagnaður Arion dróst saman um tvo milljarða Hefja úthlutun lóða í Vatnsendahvarfi Ráðherra bað um tíu milljarða króna í viðbót í arð Bein útsending: Eftirfylgni við Stöðugleikasamninginn Landa stórum sölusamningi Reginn afturkallar samrunatilkynningu við Eik Vextir verði ekki lækkaðir fyrr en í haust Hafa tryggt útgáfu íslenska tölvuleiksins Island of Winds Verðbólgan úr sex prósentum í ár í 3,5 prósent árið 2026 Vilja gera tilraunir með orkuframleiðslu í geimnum á Íslandi Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Fjármálastjóri Play segir upp Tryggðu sér 300 milljóna króna fjármögnun Sjá meira
„Stóra myndin er sú að við höfum verið að nota allan viðskiptaafgang þjóðarbúsins til þess að fjármagna eignamyndun erlendis. Það hefur verið nokkuð myndarlegur viðskiptaafgangur í ár þrátt fyrir að helstu útflutningsgreinar séu í vörn, aðallega vegna þess að innflutningur hefur dregist talsvert saman. Á sama tíma hafa erlendir fjárfestar sýnt íslenskum verðbréfa- og vaxtamarkaði sáralítinn áhuga,“ segir Stefán Broddi Guðjónsson, sérfræðingur hjá Arion banka. Íslendingar keyptu erlend verðbréf fyrir 45 milljarða í september samkvæmt tölum Seðlabanka Íslands en það jafngildir um 120 þúsundum króna á hvern landsmann. Þegar talað er um verðbréfafjárfestingu Íslendinga erlendis er að langmestu leyti um að ræða fjárfestingar íslenskra lífeyrissjóða í hlutdeildarskírteinum í erlendum sjóðum. Til samanburðar námu kaup útlendinga á íslenskum verðbréfum einungis 1 milljarði króna í september. Heildarfjárfesting Íslendinga í erlendum verðbréfum hefur numið 130 milljörðum það sem af er ári en á sama tímabili hafa útlendingar aðeins fjárfest fyrir 3 milljarða króna í íslenskum verðbréfum. Stefán bendir á að til viðbótar hafi eign Íslendinga á gjaldeyrisreikningum í íslenskum bönkum aukist um 50 milljarða á árinu, krónan hafi veikst um 5 prósent og erlendir eignamarkaðir yfirleitt skilað góðri ávöxtun. Þar með segir verðbréfafjárfesting í raun minna en hálfa söguna um aukningu erlendra eigna Íslendinga, aðallega lífeyrissjóða. Stefán segir tölurnar varpa ljósi á það að ásókn útlendinga í íslenska vexti sé ekki að valda óstöðugleika í hagkerfinu. Þvert á móti þurfi frekar að hafa áhyggjur af of lítilli erlendri fjárfestingu á meðan útflæðið er svona mikið. „Tölurnar gefa til kynna að það sé frekar útstreymi frá íslenskum fjárfestum sem ætti að valda óstöðugleika heldur en innstreymi að utan. Það setur mikla pressu á gjaldeyrissköpun þjóðarbúsins og kemur í veg fyrir styrkingu krónunnar. Sumir hafa haft áhyggjur af fjárfestingum útlendinga hér á landi en um þessar mundir þurfum við á þeim að halda. Það vantar þátttakendur til að fjárfesta í íslensku atvinnulífi,“ segir Stefán Broddi. Spurður hvernig megi skýra lítinn áhuga erlendra fjárfesta á því að fjárfesta á íslenskum verðbréfamarkaði svarar Stefán að margar ástæður geti legið að baki. „Fyrir mitt leyti held ég að stærsta skýringin sé sú að þeir, eins og aðrir, sjái að hér hafa orðið kaflaskil. Íslenska hagkerfið virðist í bili hætt að vaxa langt umfram önnur hagkerfi, líkt og raunin var á síðustu árum,“ segir Stefán Broddi. Þá hafi smæð skuldabréfaflokka, lítil velta og miklar sveiflur á verðbréfamarkaði, grunnur gjaldeyrismarkaður og gjaldmiðillinn einnig fælandi áhrif. Agnar Tómas Möller, forstöðumaður skuldabréfa hjá Júpíter, tekur í sama streng. Íslenski markaðurinn sé hugsanlega of grunnur og horfur í hagkerfinu kunni að hafa fælandi áhrif. „Séríslensk skattamál í tengslum við uppgjör íslenskra skuldabréfa hafa síðan fælt marga erlenda fjárfesta og auk þess getur verið að lítil fjárfesting að utan sé afleiðing af því að við vorum lengi með innflæðishöft.“ Seðlabankinn verði þátttakandi í fjármagnsjöfnuði Agnar bendir á að miðað við stöðuna í dag þurfi þjóðarbúið að viðhalda um fjögurra prósenta viðskiptaafgangi til þess að standa undir útflæði á vegum lífeyrissjóðanna. Ofan á það þurfi líklega að viðhalda kringum tveggja prósenta afgangi til að standa undir öðru útflæði fjármagns frá landinu, sé ekkert innflæði að utan sem vegi á móti. „Þegar hagkerfið var í höftum var ekkert útflæði af hálfu lífeyrissjóðanna. Allur sparnaður festist í kerfinu og Seðlabankinn safnaði gjaldeyri til þess að krónan styrktist ekki of mikið. Þannig byggðist upp gríðarlegt fjármagn inni í kerfinu sem gat ekki farið út fyrir landsteinana og nú mætti segja að verið sé að vinda ofan af þessu með því að innlend eignasöfn leiti í meira jafnvægi á milli innlendra og erlendra eigna,“ segir Agnar sem bendir á að þetta sé annað árið í röð sem nær ekkert fjármagn flæði inn á íslenskan verðbréfamarkað til að vega upp á móti miklu útflæði. „Það er vinna fyrir hagkerfið að þurfa annað árið í röð að standa undir um 200 milljarða króna útflæði með nánast ekkert innflæði á móti. Í fyrra var lítill viðskiptaafgangur og krónan féll eins og steinn en í ár er það einkum mikið fall í innflutningi og minnkandi vöxtur einkaneyslu sem nær að vinna á móti. Lífeyrissjóðskerfið mun halda áfram að stækka og færa fjármagn jafnt og þétt úr landi ásamt öðrum innlendum fjárfestum. Það má velta fyrir sér hvort Seðlabankinn myndi í framtíðinni nota gjaldeyrisforðann að einhverju leyti til að létta á útstreyminu þegar innflæði er jafn lítið og undanfarið en viðskiptaafgangurinn stendur ekki undir útflæðinu. Seðlabankinn myndi þannig í raun virka sem þátttakandi í fjármagnsjöfnuðinum og að sveiflujafna fjármagnshreyfingar til og frá landinu.“
Birtist í Fréttablaðinu Markaðir Mest lesið Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viðskipti innlent Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Viðskipti innlent Dýrmætustu og sjaldgæfustu Mustang bílar landsins á afmælissýningu Mustang Samstarf Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Viðskipti innlent Þarf að greiða kortareikninginn og meira til í málskostnað Neytendur „Ég var skíthrædd að senda þessa tölvupósta“ Atvinnulíf Krónísk óstundvísi: Skýringar og góð ráð Atvinnulíf Neytendur kunna að meta Landlaxinn og Landbleikjuna Samstarf Tekjur Apple drógust saman enn eina ferðina Viðskipti erlent Stofnandi Binance dæmdur fyrir peningaþvætti Viðskipti erlent Fleiri fréttir Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Spá því að stýrivextir haldist óbreyttir Bein útsending: Ársfundur SFS – Best í heimi? Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Grindvíkingar borgi allt að þriðjungi hærri leigu en aðrir Guðný og Sigurður Helgi til SI Tekur við stöðu sviðsstjóra Netöryggismiðstöðvar Íslands Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Sjö vilja taka við af Gunnari Hagnaður Landsbankans nam 7,2 milljörðum á fyrstu þremur mánuðum ársins Frumkvöðlar koma saman í Kolaportinu Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Bein útsending: Stærri styrktækifæri í mannvirkjaiðnaði Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Hagnaður Arion dróst saman um tvo milljarða Hefja úthlutun lóða í Vatnsendahvarfi Ráðherra bað um tíu milljarða króna í viðbót í arð Bein útsending: Eftirfylgni við Stöðugleikasamninginn Landa stórum sölusamningi Reginn afturkallar samrunatilkynningu við Eik Vextir verði ekki lækkaðir fyrr en í haust Hafa tryggt útgáfu íslenska tölvuleiksins Island of Winds Verðbólgan úr sex prósentum í ár í 3,5 prósent árið 2026 Vilja gera tilraunir með orkuframleiðslu í geimnum á Íslandi Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Fjármálastjóri Play segir upp Tryggðu sér 300 milljóna króna fjármögnun Sjá meira