Ásælni Klíníkur í opinbert fé Margrét S. Björnsdóttir skrifar 25. apríl 2019 10:00 Þrjú einkarekin heilbrigðisþjónustufyrirtæki voru meðal 20 arðsömustu fyrirtækja landsins skv. lista Lánstrausts, árið 2016 (Stundin 9. mars 2016), en þjónusta þeirra var að mestu greidd af ríkinu. Þá færist í vöxt hér á landi að fagfjárfestar fjárfesti í heilbrigðisþjónustu. Áður voru þetta fyrst og fremst læknar, sjúkraþjálfarar, aðrar heilbrigðisstéttir sem einka-ráku eigin þjónustu og margs konar félagasamtök, sem ráku heilbrigðisþjónustu án hagnaðarsjónarmiða. Heilbrigðisráðherra Svandís Svavarsdóttir er þessar vikurnar í erfiðri vörn fyrir það sem hún og hennar sérfæðingar meta almannahagsmuni, gegn ásækni Klíníkurinnar í (að þessu sinni) liðskiptaaðgerðir, sem Svandís og hennar ráðgjafar telja betur komið hjá opinberu sjúkrahúsunum LSH, sjúkrahúsinu á Akureyri SAK og sjúkrahúsinu á Akranesi HVE. Til ráðstöfunar sé takmarkað fé og það þjóni ekki almannahagsmunum til lengri tíma að dreifa því á fleiri stofnanir. Rökin eru væntanlega þau að með því sé hægt að nýta betur fjárfestingar, þjálfa starfsfólk og nemendur, manna sólarhringsvaktir og ekki síst geta allan sólarhringinn tekið við flóknari bæklunaraðgerðum m.a. vegna slysa, og endurkomusjúklinga ef eitthvað fer úrskeiðis. Þess vegna sé mikilvægt að styrkja aðstöðu og mannskap þessara þriggja lykilsjúkrahúsa á landinu, opinberra stofnana sem lúta forræði og forgangsröðun þeirra sem stýra opinberu fé til heilbrigðismála og hafa verið kjörnir til þess af okkur, almenningi í landinu. Við kusum ekki Klíníkina til þess að móta stefnu okkar í heilbrigðismálum, en við fyrrgreinda stefnumörkun heilbrigðisyfirvalda vill Klíníkin ekki sætta sig og beitir fyrir sig gamalkunnum aðferðum í hagsmunabaráttu á þessu sviði – sjúklingum. Ofangreint breytir því ekki að of lítið fé hefur farið til nefndra sjúkrahúsa og ekki tekið tillit til margs konar breyttra aðstæðna sem þrengja að þeirra fjárhag, þannig að biðlistar hafa lengst úr hófi. Það er verkefni Svandísar og VG í ríkisstjórninni að bæta úr, en allir flokkar lofuðu að stórauka framlög til heilbrigðismála fyrir síðustu kosningar. Ísland hefur undirgengist þá skyldu skv. Evróputilskipun að bið eftir aðgerðum fari ekki yfir tiltekin tímamörk, þá geti sjúklingar farið til útlanda í sömu aðgerð á kostnað ríkisins. Við það verður ekki ráðið nema með því að stytta biðtímann. Mér finnst raunar sérkennilegt að hægt sé að fara fram hjá fjárlögum með því að fara með aðgerðir og kostnaðinn til útlanda. Klínikin sem milligönguaðili í þeim leiðangri nýtir það grímulaust í sínum áróðri. Viðhorf Íslendinga og hagkvæmni í rekstri: Rannsóknir Rúnars Vilhjálmssonar prófessors á viðhorfum Íslendinga til rekstrarforma í heilbrigðisþjónustu hafa ítrekað sýnt, að mjög mikill meiri hluti Íslendinga vill að heilbrigðisþjónusta sé veitt á opinberum stofnunum og fjármögnuð úr opinberum sjóðum. Þrátt fyrir það hefur opinbert fé til heilbrigðisþjónustu um árabil runnið í vaxandi mæli til einkareksturs meðan opinber rekstur hefur mátt búa við óbreytta stöðu eða jafnvel niðurskurð. Einbeitt ásókn samtaka lækna í opinbert fé hefur skilað þessu í bland við stefnuleysi stjórnvalda hvers tíma og skort á upplýstri opinberri umræðu. Erlendar samanburðarrannsóknir sýna að þegar á heildina er litið er opinber rekstur í heilbrigðisþjónustu að jafnaði nokkru hagkvæmari en einkarekstur (sjá td. The relative efficiency of public and private service delivery, J. Hsu, World Health Report 2010). Þessi samanburður er þó ekki einfaldur en almennt er talið gilda að í opinberum rekstri sé viðskiptakostnaður lægri s.s. við samningagerð, eftirlit, tryggingar og að engar arðsemikröfur eru gerðar. Enn fremur eru líkur minni á oflækningum, þegar fjárhagslegir hvatar eru ekki fyrir hendi við ákvarðanir, heldur einungis hagsmunir sjúklingsins. Engilbert Guðmundsson hagfræðingur ritaði um þennan samanburð afbragðs grein út frá hagfræðilegum sjónarmiðum í Kjarnann þann 8. mars 2016 Hagræði og einkarekstur heilbrigðisþjónustu. Miklu varðar því að allir sem vilja standa vörð um hið opinbera heilbrigðiskerfi á Íslandi styðji Svandísi Svavarsdóttur í hennar baráttu. Ofureflið er töluvert og fjölmiðlar purkunarlaust misnotaðir í þágu einkaaðilanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson Skoðun Reykjavíkurborg svíkur íbúa Laugardals Grétar Már Axelsson Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson Skoðun Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson Skoðun Við unga fólkið viljum fá sæti við borðið Selma Rós Axelsdóttir Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal Skoðun Skoðun Skoðun Viltu koma í ferðalag? Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson skrifar Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir skrifar Skoðun Hugrekki Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Afvegaleiðing SFS? Friðleifur Egill Guðmundsson skrifar Skoðun Jón Gnarr fyrir dýraverndina Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Mannréttindastofnun verður að veruleika Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Samstarf við landsbyggðina Sævar Þór Halldórsson skrifar Skoðun Lausnin út í mýri? Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Forseti sem gefur kjark og von Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Við unga fólkið viljum fá sæti við borðið Selma Rós Axelsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson skrifar Skoðun Offita er langvinnur sjúkdómur Hópur fólks í stjórn Félags fagfólks um offitu skrifar Skoðun Reykjavíkurborg svíkur íbúa Laugardals Grétar Már Axelsson skrifar Skoðun Mynda þurfti ríkisstjórn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir skrifar Skoðun Nýsköpun er svarið Nótt Thorberg skrifar Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Lokað á börn í vanda Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson skrifar Skoðun Fjarheilbrigðisþjónusta Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Forsetaframbjóðandi með sömu tölu og Jesú Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Einfaldara fyrirkomulag tilvísana Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Málið á að endurspegla fólkið í landinu Birta Björnsdóttir skrifar Skoðun Hreyfing og tengsl Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir skrifar Skoðun Eru byssur meira fullorðins? Oddný G. Harðardóttir skrifar Sjá meira
Þrjú einkarekin heilbrigðisþjónustufyrirtæki voru meðal 20 arðsömustu fyrirtækja landsins skv. lista Lánstrausts, árið 2016 (Stundin 9. mars 2016), en þjónusta þeirra var að mestu greidd af ríkinu. Þá færist í vöxt hér á landi að fagfjárfestar fjárfesti í heilbrigðisþjónustu. Áður voru þetta fyrst og fremst læknar, sjúkraþjálfarar, aðrar heilbrigðisstéttir sem einka-ráku eigin þjónustu og margs konar félagasamtök, sem ráku heilbrigðisþjónustu án hagnaðarsjónarmiða. Heilbrigðisráðherra Svandís Svavarsdóttir er þessar vikurnar í erfiðri vörn fyrir það sem hún og hennar sérfæðingar meta almannahagsmuni, gegn ásækni Klíníkurinnar í (að þessu sinni) liðskiptaaðgerðir, sem Svandís og hennar ráðgjafar telja betur komið hjá opinberu sjúkrahúsunum LSH, sjúkrahúsinu á Akureyri SAK og sjúkrahúsinu á Akranesi HVE. Til ráðstöfunar sé takmarkað fé og það þjóni ekki almannahagsmunum til lengri tíma að dreifa því á fleiri stofnanir. Rökin eru væntanlega þau að með því sé hægt að nýta betur fjárfestingar, þjálfa starfsfólk og nemendur, manna sólarhringsvaktir og ekki síst geta allan sólarhringinn tekið við flóknari bæklunaraðgerðum m.a. vegna slysa, og endurkomusjúklinga ef eitthvað fer úrskeiðis. Þess vegna sé mikilvægt að styrkja aðstöðu og mannskap þessara þriggja lykilsjúkrahúsa á landinu, opinberra stofnana sem lúta forræði og forgangsröðun þeirra sem stýra opinberu fé til heilbrigðismála og hafa verið kjörnir til þess af okkur, almenningi í landinu. Við kusum ekki Klíníkina til þess að móta stefnu okkar í heilbrigðismálum, en við fyrrgreinda stefnumörkun heilbrigðisyfirvalda vill Klíníkin ekki sætta sig og beitir fyrir sig gamalkunnum aðferðum í hagsmunabaráttu á þessu sviði – sjúklingum. Ofangreint breytir því ekki að of lítið fé hefur farið til nefndra sjúkrahúsa og ekki tekið tillit til margs konar breyttra aðstæðna sem þrengja að þeirra fjárhag, þannig að biðlistar hafa lengst úr hófi. Það er verkefni Svandísar og VG í ríkisstjórninni að bæta úr, en allir flokkar lofuðu að stórauka framlög til heilbrigðismála fyrir síðustu kosningar. Ísland hefur undirgengist þá skyldu skv. Evróputilskipun að bið eftir aðgerðum fari ekki yfir tiltekin tímamörk, þá geti sjúklingar farið til útlanda í sömu aðgerð á kostnað ríkisins. Við það verður ekki ráðið nema með því að stytta biðtímann. Mér finnst raunar sérkennilegt að hægt sé að fara fram hjá fjárlögum með því að fara með aðgerðir og kostnaðinn til útlanda. Klínikin sem milligönguaðili í þeim leiðangri nýtir það grímulaust í sínum áróðri. Viðhorf Íslendinga og hagkvæmni í rekstri: Rannsóknir Rúnars Vilhjálmssonar prófessors á viðhorfum Íslendinga til rekstrarforma í heilbrigðisþjónustu hafa ítrekað sýnt, að mjög mikill meiri hluti Íslendinga vill að heilbrigðisþjónusta sé veitt á opinberum stofnunum og fjármögnuð úr opinberum sjóðum. Þrátt fyrir það hefur opinbert fé til heilbrigðisþjónustu um árabil runnið í vaxandi mæli til einkareksturs meðan opinber rekstur hefur mátt búa við óbreytta stöðu eða jafnvel niðurskurð. Einbeitt ásókn samtaka lækna í opinbert fé hefur skilað þessu í bland við stefnuleysi stjórnvalda hvers tíma og skort á upplýstri opinberri umræðu. Erlendar samanburðarrannsóknir sýna að þegar á heildina er litið er opinber rekstur í heilbrigðisþjónustu að jafnaði nokkru hagkvæmari en einkarekstur (sjá td. The relative efficiency of public and private service delivery, J. Hsu, World Health Report 2010). Þessi samanburður er þó ekki einfaldur en almennt er talið gilda að í opinberum rekstri sé viðskiptakostnaður lægri s.s. við samningagerð, eftirlit, tryggingar og að engar arðsemikröfur eru gerðar. Enn fremur eru líkur minni á oflækningum, þegar fjárhagslegir hvatar eru ekki fyrir hendi við ákvarðanir, heldur einungis hagsmunir sjúklingsins. Engilbert Guðmundsson hagfræðingur ritaði um þennan samanburð afbragðs grein út frá hagfræðilegum sjónarmiðum í Kjarnann þann 8. mars 2016 Hagræði og einkarekstur heilbrigðisþjónustu. Miklu varðar því að allir sem vilja standa vörð um hið opinbera heilbrigðiskerfi á Íslandi styðji Svandísi Svavarsdóttur í hennar baráttu. Ofureflið er töluvert og fjölmiðlar purkunarlaust misnotaðir í þágu einkaaðilanna.
Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar
Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar