Viltu vera vinur minn? Hvað er til ráða? Seinni hluti Kolbrún Baldursdóttir skrifar 7. apríl 2018 11:26 Til sálfræðings koma iðulega börn sem segja að stærsta vandamálið sé að eiga engan vin. Við þessum vanda er engin ein lausn en það er vel þess virði að skoða hvaða möguleikar eru í stöðunni. Börn og unglingar þurfa að vita að þeir sem segjast eiga fullt af vinum kvarta líka stundum yfir því að vera einmana.Það getur einnig verið betra að eiga einn góðan og traustan vin en að eiga marga vini sem eru ekki endilega sannir vinir. Sumir vinalausir krakkar eru tilbúnir til að gera mikið til að eignast vin. Stundum eru krakkar meira að segja tilbúnir til að gera hluti sem þeim þykir erfiðir eða vita að þeir mega ekki gera í þeirri von að með því muni þeir eignast vin. Börn þurfa að vita að þetta er ekki leiðin til að eignast vin. Hversu sárt sem vinaleysið er, er mikilvægt að standa ávallt með sjálfum sér og fylgja innri sannfæringu.Hlutverk foreldra, leik- og grunnskóla. Hvernig er hægt að hjálpa?Foreldrar og kennarar hafa hlutverk í þessum málum. Fyrst og síðast má aldrei þreytast á að stappa stálinu í vinalaus börn og sannfæra þau um að þessi vandi varir ekki að eilífu. Einmanaleiki og einangrun barna varðar alla. Það skilar oft litlum árangri að hvetja barn til að fara á stúfana og finna sér vin, sérstaklega ef barnið er ungt og óframfærið. Þótt ekki sé raunhæft að skipa beinlínis einhvern í vinahlutverk fyrir barnið geta foreldrar skapað aðstæður til að dýpka kynni eða mynda ný kynni. Hægt er að bjóða einhverjum einum eða tveimur í bíókvöld, pizzakvöld, spilakvöld eða í keilu. Foreldrar geta einnig sett sig í samband við aðra foreldra og kannað hvernig landið liggur. Í leikskólanum og skólanum er hægt að stuðla með markvissum hætti að tengslum innbyrðis t.d. með því að skapa aðstæður þar sem börnunum gefst kostur á að tala við sem flesta í hópnum/bekknum. Með því að velja í smærri hópa af handahófi kynnast börnin innbyrðis. Einnig er hægt að bjóða upp á vinastund þar sem börnin skiptast á að ræða áhugamál sín og þá er tækifæri til að komast að því hverjir hafa svipuð áhugamál. Ein stúlka sem sagði sitt helsta vandamál vera að eiga enga vini nefndi þetta atriði. Hún sagði: „Stundum finnst einmana krökkum eins og enginn hafi sömu áhugamál og þau og eiga því erfitt með að finna umræðuefni“. Við þetta má bæta að Barnaheill á Íslandi bíður leik- og grunnskólum upp á forvarnarverkefni sem þjálfar þau í samskiptum. Verkefnið nefnist Vinátta og er börnunum kennt að tileinka sér fjögur grunngildi sem eru: umburðarlyndi, virðing, umhyggja og hugrekki.Hvað geta unglingar sem eiga ekki vin gert sjálfir? Gott er að byrja á að skoða sjálfan sig og spyrja hvort einmanaleikinn sé hugsanlega að hluta á manns eigin ábyrgð? Til dæmis ef maður hefur dregið sig inn í skel sína af því að maður heldur að enginn vilji vera vinur manns. Stundum þarf að safna kjarki og taka málið í eigin hendur. Í stað þess að hugsa í sífellu „Það hringir aldrei neinn í mig“ eða „mér er aldrei boðið með“ getur verið allt eins gott að hugsa „gott og vel en ég ætla að hringja í hana Stínu sem sendi mér sætt bros um daginn. Ég ætla að kanna hvort hún vilji koma heim í pizzu eða í bíó“.Í þessari erfiðu stöðu má kanna hvaða krökkum manni finnst hægt að treysta og sem eru kannski einnig einmana? Rennið huganum yfir bekkjarfélagana og spyrjið „er einhver þarna sem hefur einhvern tímann sýnt mér góðvild, áhuga, komið og talað við mig eða stutt mig?“ Ef það er enginn sem þér dettur í hug þá má samt ekki gefast upp. Rennið aftur huganum yfir bekkinn eða hópinn og leitið að andliti sem er vinsamlegt og hlýlegt. Kannski er það verðandi vinur. Mikilvægt er að gera sér grein fyrir að vinaleysið hefur oftast nær minnst að gera með mann sjálfan. Vinaleysi er flókið fyrirbæri og margir þættir spila inn í, t.d. hvernig hópurinn er samsettur. Börn sem hafa verið lögð í einelti eru oft hrædd við að ræða við einhvern að fyrra bragði. Þau óttast að vera hafnað. En þá er mikilvægt að muna að almennt séð eru krakkar góðir við aðra krakka og langar umfram allt að eiga góða vini og vera góðir vinir. Annað sem getur hjálpað er að velta fyrir sér hvernig maður er að birtast öðrum. Virkar maður fúll eða reiður eða glaðlegur og hlýlegur? Þetta skiptir máli því það langar fáum að kynnast einhverjum sem er fúll og reiður á svipinn. Glaðlegt viðmót laðar hins vegar oftast aðra að. Enda þótt sjálfstraustið sé ekki endilega upp á það besta við þessar aðstæður þá hjálpar að hressa aðeins upp á það með því að vera sem oftast glaðlegur á svipinn.Að lokum Þegar maður er einmana og einangraður og illa gengur að eignast vin, jafnvel þótt maður sé búin að reyna ýmislegt, er alltaf gott að geta talað við einhvern sem maður treystir. Best er að fela ekki tilfinningar sínar og muna að maður er ekki einn með þennan vanda. Miklar líkur eru á að sá sem þú ræðir við hafi líka einhvern tímann verið einmana. Mikilvægt er að muna að þótt maður eigi ekki vin núna þýðir það ekki að þannig verði það alltaf. Bestu og tryggustu vinirnir koma stundum ekki inn í líf manns fyrr en síðar. Aldrei að gefast upp.Höfundur er sálfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kolbrún Baldursdóttir Kosningar 2018 Sveitarstjórnarkosningar Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Gleymdu að vanda sig Vanda Sigurgeirsdóttir Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Gleymdu að vanda sig Vanda Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Vindhögg Viðskiptaráðs Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Staða leikskólamála í Reykjanesbæ Guðný Birna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreindaraðstoð: Kennarinn endurheimtir dýrmætan tíma Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Tökum höndum saman áður en það er of seint Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun PWC – Traustsins verðir? Björn Thorsteinsson skrifar Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Pólitískar kreddur á kostnað skattgreiðenda Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Óttumst við það að vera frjálsar manneskjur í frjálsu landi? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Loftslagsváin bíður ekki Ívar Kristinn Jasonarson skrifar Skoðun Hvers vegna að kenna leiklist? Rannveig Björk Þorkelsdóttir,Jóna Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Jafnt aðgengi að geðheilbrigðisþjónustu fyrir öll Telma Sigtryggsdóttir skrifar Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Í vítahring stöðnunnar og úreldra vísinda Björn Ólafsson skrifar Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Sjá meira
Til sálfræðings koma iðulega börn sem segja að stærsta vandamálið sé að eiga engan vin. Við þessum vanda er engin ein lausn en það er vel þess virði að skoða hvaða möguleikar eru í stöðunni. Börn og unglingar þurfa að vita að þeir sem segjast eiga fullt af vinum kvarta líka stundum yfir því að vera einmana.Það getur einnig verið betra að eiga einn góðan og traustan vin en að eiga marga vini sem eru ekki endilega sannir vinir. Sumir vinalausir krakkar eru tilbúnir til að gera mikið til að eignast vin. Stundum eru krakkar meira að segja tilbúnir til að gera hluti sem þeim þykir erfiðir eða vita að þeir mega ekki gera í þeirri von að með því muni þeir eignast vin. Börn þurfa að vita að þetta er ekki leiðin til að eignast vin. Hversu sárt sem vinaleysið er, er mikilvægt að standa ávallt með sjálfum sér og fylgja innri sannfæringu.Hlutverk foreldra, leik- og grunnskóla. Hvernig er hægt að hjálpa?Foreldrar og kennarar hafa hlutverk í þessum málum. Fyrst og síðast má aldrei þreytast á að stappa stálinu í vinalaus börn og sannfæra þau um að þessi vandi varir ekki að eilífu. Einmanaleiki og einangrun barna varðar alla. Það skilar oft litlum árangri að hvetja barn til að fara á stúfana og finna sér vin, sérstaklega ef barnið er ungt og óframfærið. Þótt ekki sé raunhæft að skipa beinlínis einhvern í vinahlutverk fyrir barnið geta foreldrar skapað aðstæður til að dýpka kynni eða mynda ný kynni. Hægt er að bjóða einhverjum einum eða tveimur í bíókvöld, pizzakvöld, spilakvöld eða í keilu. Foreldrar geta einnig sett sig í samband við aðra foreldra og kannað hvernig landið liggur. Í leikskólanum og skólanum er hægt að stuðla með markvissum hætti að tengslum innbyrðis t.d. með því að skapa aðstæður þar sem börnunum gefst kostur á að tala við sem flesta í hópnum/bekknum. Með því að velja í smærri hópa af handahófi kynnast börnin innbyrðis. Einnig er hægt að bjóða upp á vinastund þar sem börnin skiptast á að ræða áhugamál sín og þá er tækifæri til að komast að því hverjir hafa svipuð áhugamál. Ein stúlka sem sagði sitt helsta vandamál vera að eiga enga vini nefndi þetta atriði. Hún sagði: „Stundum finnst einmana krökkum eins og enginn hafi sömu áhugamál og þau og eiga því erfitt með að finna umræðuefni“. Við þetta má bæta að Barnaheill á Íslandi bíður leik- og grunnskólum upp á forvarnarverkefni sem þjálfar þau í samskiptum. Verkefnið nefnist Vinátta og er börnunum kennt að tileinka sér fjögur grunngildi sem eru: umburðarlyndi, virðing, umhyggja og hugrekki.Hvað geta unglingar sem eiga ekki vin gert sjálfir? Gott er að byrja á að skoða sjálfan sig og spyrja hvort einmanaleikinn sé hugsanlega að hluta á manns eigin ábyrgð? Til dæmis ef maður hefur dregið sig inn í skel sína af því að maður heldur að enginn vilji vera vinur manns. Stundum þarf að safna kjarki og taka málið í eigin hendur. Í stað þess að hugsa í sífellu „Það hringir aldrei neinn í mig“ eða „mér er aldrei boðið með“ getur verið allt eins gott að hugsa „gott og vel en ég ætla að hringja í hana Stínu sem sendi mér sætt bros um daginn. Ég ætla að kanna hvort hún vilji koma heim í pizzu eða í bíó“.Í þessari erfiðu stöðu má kanna hvaða krökkum manni finnst hægt að treysta og sem eru kannski einnig einmana? Rennið huganum yfir bekkjarfélagana og spyrjið „er einhver þarna sem hefur einhvern tímann sýnt mér góðvild, áhuga, komið og talað við mig eða stutt mig?“ Ef það er enginn sem þér dettur í hug þá má samt ekki gefast upp. Rennið aftur huganum yfir bekkinn eða hópinn og leitið að andliti sem er vinsamlegt og hlýlegt. Kannski er það verðandi vinur. Mikilvægt er að gera sér grein fyrir að vinaleysið hefur oftast nær minnst að gera með mann sjálfan. Vinaleysi er flókið fyrirbæri og margir þættir spila inn í, t.d. hvernig hópurinn er samsettur. Börn sem hafa verið lögð í einelti eru oft hrædd við að ræða við einhvern að fyrra bragði. Þau óttast að vera hafnað. En þá er mikilvægt að muna að almennt séð eru krakkar góðir við aðra krakka og langar umfram allt að eiga góða vini og vera góðir vinir. Annað sem getur hjálpað er að velta fyrir sér hvernig maður er að birtast öðrum. Virkar maður fúll eða reiður eða glaðlegur og hlýlegur? Þetta skiptir máli því það langar fáum að kynnast einhverjum sem er fúll og reiður á svipinn. Glaðlegt viðmót laðar hins vegar oftast aðra að. Enda þótt sjálfstraustið sé ekki endilega upp á það besta við þessar aðstæður þá hjálpar að hressa aðeins upp á það með því að vera sem oftast glaðlegur á svipinn.Að lokum Þegar maður er einmana og einangraður og illa gengur að eignast vin, jafnvel þótt maður sé búin að reyna ýmislegt, er alltaf gott að geta talað við einhvern sem maður treystir. Best er að fela ekki tilfinningar sínar og muna að maður er ekki einn með þennan vanda. Miklar líkur eru á að sá sem þú ræðir við hafi líka einhvern tímann verið einmana. Mikilvægt er að muna að þótt maður eigi ekki vin núna þýðir það ekki að þannig verði það alltaf. Bestu og tryggustu vinirnir koma stundum ekki inn í líf manns fyrr en síðar. Aldrei að gefast upp.Höfundur er sálfræðingur.
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar