Viltu vera vinur minn? Hvað er til ráða? Seinni hluti Kolbrún Baldursdóttir skrifar 7. apríl 2018 11:26 Til sálfræðings koma iðulega börn sem segja að stærsta vandamálið sé að eiga engan vin. Við þessum vanda er engin ein lausn en það er vel þess virði að skoða hvaða möguleikar eru í stöðunni. Börn og unglingar þurfa að vita að þeir sem segjast eiga fullt af vinum kvarta líka stundum yfir því að vera einmana.Það getur einnig verið betra að eiga einn góðan og traustan vin en að eiga marga vini sem eru ekki endilega sannir vinir. Sumir vinalausir krakkar eru tilbúnir til að gera mikið til að eignast vin. Stundum eru krakkar meira að segja tilbúnir til að gera hluti sem þeim þykir erfiðir eða vita að þeir mega ekki gera í þeirri von að með því muni þeir eignast vin. Börn þurfa að vita að þetta er ekki leiðin til að eignast vin. Hversu sárt sem vinaleysið er, er mikilvægt að standa ávallt með sjálfum sér og fylgja innri sannfæringu.Hlutverk foreldra, leik- og grunnskóla. Hvernig er hægt að hjálpa?Foreldrar og kennarar hafa hlutverk í þessum málum. Fyrst og síðast má aldrei þreytast á að stappa stálinu í vinalaus börn og sannfæra þau um að þessi vandi varir ekki að eilífu. Einmanaleiki og einangrun barna varðar alla. Það skilar oft litlum árangri að hvetja barn til að fara á stúfana og finna sér vin, sérstaklega ef barnið er ungt og óframfærið. Þótt ekki sé raunhæft að skipa beinlínis einhvern í vinahlutverk fyrir barnið geta foreldrar skapað aðstæður til að dýpka kynni eða mynda ný kynni. Hægt er að bjóða einhverjum einum eða tveimur í bíókvöld, pizzakvöld, spilakvöld eða í keilu. Foreldrar geta einnig sett sig í samband við aðra foreldra og kannað hvernig landið liggur. Í leikskólanum og skólanum er hægt að stuðla með markvissum hætti að tengslum innbyrðis t.d. með því að skapa aðstæður þar sem börnunum gefst kostur á að tala við sem flesta í hópnum/bekknum. Með því að velja í smærri hópa af handahófi kynnast börnin innbyrðis. Einnig er hægt að bjóða upp á vinastund þar sem börnin skiptast á að ræða áhugamál sín og þá er tækifæri til að komast að því hverjir hafa svipuð áhugamál. Ein stúlka sem sagði sitt helsta vandamál vera að eiga enga vini nefndi þetta atriði. Hún sagði: „Stundum finnst einmana krökkum eins og enginn hafi sömu áhugamál og þau og eiga því erfitt með að finna umræðuefni“. Við þetta má bæta að Barnaheill á Íslandi bíður leik- og grunnskólum upp á forvarnarverkefni sem þjálfar þau í samskiptum. Verkefnið nefnist Vinátta og er börnunum kennt að tileinka sér fjögur grunngildi sem eru: umburðarlyndi, virðing, umhyggja og hugrekki.Hvað geta unglingar sem eiga ekki vin gert sjálfir? Gott er að byrja á að skoða sjálfan sig og spyrja hvort einmanaleikinn sé hugsanlega að hluta á manns eigin ábyrgð? Til dæmis ef maður hefur dregið sig inn í skel sína af því að maður heldur að enginn vilji vera vinur manns. Stundum þarf að safna kjarki og taka málið í eigin hendur. Í stað þess að hugsa í sífellu „Það hringir aldrei neinn í mig“ eða „mér er aldrei boðið með“ getur verið allt eins gott að hugsa „gott og vel en ég ætla að hringja í hana Stínu sem sendi mér sætt bros um daginn. Ég ætla að kanna hvort hún vilji koma heim í pizzu eða í bíó“.Í þessari erfiðu stöðu má kanna hvaða krökkum manni finnst hægt að treysta og sem eru kannski einnig einmana? Rennið huganum yfir bekkjarfélagana og spyrjið „er einhver þarna sem hefur einhvern tímann sýnt mér góðvild, áhuga, komið og talað við mig eða stutt mig?“ Ef það er enginn sem þér dettur í hug þá má samt ekki gefast upp. Rennið aftur huganum yfir bekkinn eða hópinn og leitið að andliti sem er vinsamlegt og hlýlegt. Kannski er það verðandi vinur. Mikilvægt er að gera sér grein fyrir að vinaleysið hefur oftast nær minnst að gera með mann sjálfan. Vinaleysi er flókið fyrirbæri og margir þættir spila inn í, t.d. hvernig hópurinn er samsettur. Börn sem hafa verið lögð í einelti eru oft hrædd við að ræða við einhvern að fyrra bragði. Þau óttast að vera hafnað. En þá er mikilvægt að muna að almennt séð eru krakkar góðir við aðra krakka og langar umfram allt að eiga góða vini og vera góðir vinir. Annað sem getur hjálpað er að velta fyrir sér hvernig maður er að birtast öðrum. Virkar maður fúll eða reiður eða glaðlegur og hlýlegur? Þetta skiptir máli því það langar fáum að kynnast einhverjum sem er fúll og reiður á svipinn. Glaðlegt viðmót laðar hins vegar oftast aðra að. Enda þótt sjálfstraustið sé ekki endilega upp á það besta við þessar aðstæður þá hjálpar að hressa aðeins upp á það með því að vera sem oftast glaðlegur á svipinn.Að lokum Þegar maður er einmana og einangraður og illa gengur að eignast vin, jafnvel þótt maður sé búin að reyna ýmislegt, er alltaf gott að geta talað við einhvern sem maður treystir. Best er að fela ekki tilfinningar sínar og muna að maður er ekki einn með þennan vanda. Miklar líkur eru á að sá sem þú ræðir við hafi líka einhvern tímann verið einmana. Mikilvægt er að muna að þótt maður eigi ekki vin núna þýðir það ekki að þannig verði það alltaf. Bestu og tryggustu vinirnir koma stundum ekki inn í líf manns fyrr en síðar. Aldrei að gefast upp.Höfundur er sálfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kolbrún Baldursdóttir Kosningar 2018 Sveitarstjórnarkosningar Mest lesið Forsetinn sem sameinar Björk Baldursdóttir,Ingvi Stefánsson Skoðun Tveir valkostir Ragnheiður Jónsdóttir Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun Skautadrottningin Katrín Jakobsdóttir Einar Steingrímsson Skoðun Hvaðan kemur fylgi Katrínar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Fátækt er ekki blankheit Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen Skoðun Að velja sér forseta Sigrún Helgadóttir Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tveir valkostir Ragnheiður Jónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn sem sameinar Björk Baldursdóttir,Ingvi Stefánsson skrifar Skoðun Hvaðan kemur fylgi Katrínar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað viljum við? skrifar Skoðun Fátækt er ekki blankheit Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Fremst meðal jafningja: Halla Tómasdóttir á Bessastaði Birna Jónsdóttir skrifar Skoðun Skautadrottningin Katrín Jakobsdóttir Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Hulda eða Stoltenberg? Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Katrín á Bessastaði Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Hvað er það sem Alþingi ber að vernda á Þingvöllum? Lára Magnúsardóttir skrifar Skoðun Öllu frelsi fylgir ábyrgð, líka tjáningarfrelsinu Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Vegna umræðunnar um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Steinar Harðarson,Sylviane Lecoultre,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Að velja sér forseta Sigrún Helgadóttir skrifar Skoðun Sameiningartákn á tímum sundrungar Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Hvað væri lífið án vina? Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hverjir bera ábyrgð á að halda launum kvenna niðri? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Fararheill til Bessastaða Ynda Eldborg skrifar Skoðun Öfgar og ósannindi Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Tímabær orð Unnar Arndísardóttur um afstæði barneigna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Í hjarta sínu græn, en varla í reynd Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Halla Hrund - ein af okkur Hjálmar Gíslason skrifar Skoðun Að sameina frekar en sundra Fríða Björk Ingvarsdóttir skrifar Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir skrifar Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhlutlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Sjá meira
Til sálfræðings koma iðulega börn sem segja að stærsta vandamálið sé að eiga engan vin. Við þessum vanda er engin ein lausn en það er vel þess virði að skoða hvaða möguleikar eru í stöðunni. Börn og unglingar þurfa að vita að þeir sem segjast eiga fullt af vinum kvarta líka stundum yfir því að vera einmana.Það getur einnig verið betra að eiga einn góðan og traustan vin en að eiga marga vini sem eru ekki endilega sannir vinir. Sumir vinalausir krakkar eru tilbúnir til að gera mikið til að eignast vin. Stundum eru krakkar meira að segja tilbúnir til að gera hluti sem þeim þykir erfiðir eða vita að þeir mega ekki gera í þeirri von að með því muni þeir eignast vin. Börn þurfa að vita að þetta er ekki leiðin til að eignast vin. Hversu sárt sem vinaleysið er, er mikilvægt að standa ávallt með sjálfum sér og fylgja innri sannfæringu.Hlutverk foreldra, leik- og grunnskóla. Hvernig er hægt að hjálpa?Foreldrar og kennarar hafa hlutverk í þessum málum. Fyrst og síðast má aldrei þreytast á að stappa stálinu í vinalaus börn og sannfæra þau um að þessi vandi varir ekki að eilífu. Einmanaleiki og einangrun barna varðar alla. Það skilar oft litlum árangri að hvetja barn til að fara á stúfana og finna sér vin, sérstaklega ef barnið er ungt og óframfærið. Þótt ekki sé raunhæft að skipa beinlínis einhvern í vinahlutverk fyrir barnið geta foreldrar skapað aðstæður til að dýpka kynni eða mynda ný kynni. Hægt er að bjóða einhverjum einum eða tveimur í bíókvöld, pizzakvöld, spilakvöld eða í keilu. Foreldrar geta einnig sett sig í samband við aðra foreldra og kannað hvernig landið liggur. Í leikskólanum og skólanum er hægt að stuðla með markvissum hætti að tengslum innbyrðis t.d. með því að skapa aðstæður þar sem börnunum gefst kostur á að tala við sem flesta í hópnum/bekknum. Með því að velja í smærri hópa af handahófi kynnast börnin innbyrðis. Einnig er hægt að bjóða upp á vinastund þar sem börnin skiptast á að ræða áhugamál sín og þá er tækifæri til að komast að því hverjir hafa svipuð áhugamál. Ein stúlka sem sagði sitt helsta vandamál vera að eiga enga vini nefndi þetta atriði. Hún sagði: „Stundum finnst einmana krökkum eins og enginn hafi sömu áhugamál og þau og eiga því erfitt með að finna umræðuefni“. Við þetta má bæta að Barnaheill á Íslandi bíður leik- og grunnskólum upp á forvarnarverkefni sem þjálfar þau í samskiptum. Verkefnið nefnist Vinátta og er börnunum kennt að tileinka sér fjögur grunngildi sem eru: umburðarlyndi, virðing, umhyggja og hugrekki.Hvað geta unglingar sem eiga ekki vin gert sjálfir? Gott er að byrja á að skoða sjálfan sig og spyrja hvort einmanaleikinn sé hugsanlega að hluta á manns eigin ábyrgð? Til dæmis ef maður hefur dregið sig inn í skel sína af því að maður heldur að enginn vilji vera vinur manns. Stundum þarf að safna kjarki og taka málið í eigin hendur. Í stað þess að hugsa í sífellu „Það hringir aldrei neinn í mig“ eða „mér er aldrei boðið með“ getur verið allt eins gott að hugsa „gott og vel en ég ætla að hringja í hana Stínu sem sendi mér sætt bros um daginn. Ég ætla að kanna hvort hún vilji koma heim í pizzu eða í bíó“.Í þessari erfiðu stöðu má kanna hvaða krökkum manni finnst hægt að treysta og sem eru kannski einnig einmana? Rennið huganum yfir bekkjarfélagana og spyrjið „er einhver þarna sem hefur einhvern tímann sýnt mér góðvild, áhuga, komið og talað við mig eða stutt mig?“ Ef það er enginn sem þér dettur í hug þá má samt ekki gefast upp. Rennið aftur huganum yfir bekkinn eða hópinn og leitið að andliti sem er vinsamlegt og hlýlegt. Kannski er það verðandi vinur. Mikilvægt er að gera sér grein fyrir að vinaleysið hefur oftast nær minnst að gera með mann sjálfan. Vinaleysi er flókið fyrirbæri og margir þættir spila inn í, t.d. hvernig hópurinn er samsettur. Börn sem hafa verið lögð í einelti eru oft hrædd við að ræða við einhvern að fyrra bragði. Þau óttast að vera hafnað. En þá er mikilvægt að muna að almennt séð eru krakkar góðir við aðra krakka og langar umfram allt að eiga góða vini og vera góðir vinir. Annað sem getur hjálpað er að velta fyrir sér hvernig maður er að birtast öðrum. Virkar maður fúll eða reiður eða glaðlegur og hlýlegur? Þetta skiptir máli því það langar fáum að kynnast einhverjum sem er fúll og reiður á svipinn. Glaðlegt viðmót laðar hins vegar oftast aðra að. Enda þótt sjálfstraustið sé ekki endilega upp á það besta við þessar aðstæður þá hjálpar að hressa aðeins upp á það með því að vera sem oftast glaðlegur á svipinn.Að lokum Þegar maður er einmana og einangraður og illa gengur að eignast vin, jafnvel þótt maður sé búin að reyna ýmislegt, er alltaf gott að geta talað við einhvern sem maður treystir. Best er að fela ekki tilfinningar sínar og muna að maður er ekki einn með þennan vanda. Miklar líkur eru á að sá sem þú ræðir við hafi líka einhvern tímann verið einmana. Mikilvægt er að muna að þótt maður eigi ekki vin núna þýðir það ekki að þannig verði það alltaf. Bestu og tryggustu vinirnir koma stundum ekki inn í líf manns fyrr en síðar. Aldrei að gefast upp.Höfundur er sálfræðingur.
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Skoðun Vegna umræðunnar um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Steinar Harðarson,Sylviane Lecoultre,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun