Lífið fyrir framan hvíta tjaldið

Leikhús

Ræman

Höfundur: Annie Baker

Leikstjóri: Dóra Jóhannsdóttir

Leikarar: Hjörtur Jóhann Jónsson, Kristín Þóra Haraldsdóttir, Davíð Þór Katrínarson, Eysteinn Sigurðarson og Arnar Dan Kristjánsson

Leikmynd og búningar: Helga I. Stefánsdóttir

Lýsing: Þórður Orri Pétursson

Tónlist: Valdimar Jóhannsson

Hljóð: Garðar Borgþórsson

Leikgervi: Elín S. Gísladóttir

Þýðing: Halldór Laxness Halldórsson



Þann 11. janúar síðastliðinn hélt Leikfélag Reykjavíkur upp á 120 ára afmæli sitt með pompi og prakt í Borgarleikhúsinu. Ræman er að auki sex hundraðasta viðfangsefni leikfélagsins en höfundurinn Annie Baker vann hin virtu Pulitzer-verðlaun fyrir leikritið árið 2014.

Ræman fer öll fram í niðurníddum bíósal í Reykjavíkurborg en kvikmyndahúsið er það síðasta sem sýnir af filmu, frekar en stafrænt. Verkið fjallar um samskipti þriggja starfsmanna hússins sem drepa tímann með hversdagslegu spjalli á meðan poppinu er sópað burt. Þau Andrés, Rósa og Siggi eru ósköp venjulegt ungt fólk sem er að reyna finna sinn stað í tilvistinni.

Textinn er lipurlega þýddur af Halldóri Laxness Halldórssyni sem hikar ekki við að halda í ensku sletturnar þar sem það hæfir en setja má spurningarmerki við þá ákvörðun að staðfæra verkið, þrátt fyrir að sú vinna sé hugvitssamlega útfærð.

Davíð Þór Katrínarson þreytir hér frumraun sína í íslensku leikhúsi í hlutverki hins hlédræga og taugatrekkta Andrésar sem er með kvikmyndir á heilanum. Þvílíkur fundur fyrir Borgarleikhúsið. Náttúruleg framkoma hans og einlægni er ekki einungis hjartnæm heldur líka fádæma átakanleg. Hina bröttu Rósu leikur Kristín Þóra Haraldsdóttir af mikilli næmni en þrátt fyrir grófleika persónunnar kemur Kristín Þóra vel til skila að stælarnir eru einungis yfirskin. Hjörtur Jóhann Jónsson leikur Sigga kostulega, tímasetningar hans eru með eindæmum góðar en hann nær nýjum hæðum þegar þögnin verður Sigga óbærileg og hann leggur hjarta sitt á teppalagðan sýningarsalinn.

Leikstjórnin er í höndum Dóru Jóhannsdóttur en hún er líka nýliði, þetta er í fyrsta skipti sem hún leikstýrir verki af þessu tagi í einum af stóru húsunum. Leikverkið er ekki auðvelt í meðförum enda frægt fyrir lengd sína og langar þagnir, en stundum er sem vofa Samuels Beck­ett svífi yfir bíósalnum. Eitt það markverðasta við sýninguna er mótleikurinn, hvernig leikararnir hlusta hver á annan og bregðast síðan við með tilsvari eða jafnvel líkamlegum viðbrögðum. Svo virðist vera að verkið hafi verið stytt, allavega í framsetningu, en upphaflega sýningin var þrír tímar. Það er vissulega synd að hafa ekki fengið að sjá leikritið í fullri lengd en skemmir ekki fyrir gæðum þessarar útgáfu.

Nýja sviðið er tilvalinn salur fyrir sýningar á borð við Ræmuna og sviðshönnun Helgu I. Stefánsdóttur færir leikarana jafnvel enn þá nær áhorfendum þar sem sviðinu hallar hressilega fram á við. Einnig eru búningar hennar fallegir í öllum sínu hverdagsleika. Þórður Orri Pétursson vinnur lýsinguna listilega vel þar sem dauf loftljósin setja skemmtilegan svip á salinn. Um hljóðið sér Garðar Borgþórsson og tónlistin er í höndum Valdimars Jóhannssonar en þeir brúa bilið á milli atriða fagurlega.

Ofsögum væri sagt að Ræman sé einhvers konar stórdrama en hversdagsleikinn er það sjaldnast. Aftur á móti er þetta afskaplega vel leikin og smellin sýning þar sem áhorfendum er gefinn tími til að kynnast og finna til með Andrési, Rósu og Sigga. Svoleiðis leikhús er ferðarinnar virði.

Niðurstaða: Eftirminnileg sýning þar sem góður leikur fær að njóta sín.