Sanngjarn ójöfnuður Hildur Sverrisdóttir skrifar 6. júní 2015 07:00 Orðið jöfnuður er fallegt orð. Að vera jafn fyrir lögum er til dæmis fallegur og mikilvægur réttur. Mér þótti því lengi vel að jafnaðarmennska hlyti að vera fegurri pólitísk afstaða en aðrar þar sem hún hljómaði svo sanngjörn. Þrátt fyrir það aðhyllist ég nú pólitík sem er meira frelsismegin því ég tel það æskilegra samfélaginu. Ég varð því hugsi þegar verið var að mótmæla um daginn með þeim rökum að jöfnuður hafi minnkað. Fyrir það fyrsta er það ekki rétt; jöfnuður hefur aukist hér eftir hrun og er samkvæmt lífskjararannsókn Hagstofunnar meiri en síðan árið 2004. Ójöfnuður er svo einna minnstur í heiminum á Íslandi. Of mikill og ósanngjarn ójöfnuður veldur vissulega óeiningu og ólgu í samfélögum, en of mikill jöfnuður er langt í frá algóður. Oft þegar maður viðrar þá skoðun sína er látið að því liggja að maður sé að gamni sínu til í að gera upp á milli fólks af engri ástæðu þar sem allir eiga að vera jafnir burtséð frá mismunandi menntun og reynslu. Það er vond nálgun. Fyrir samfélag sem vill vaxa og dafna í allra þágu verður að vera hvati til að vilja auka við sig þekkingu, taka áhættu og bera ábyrgð. Fyrir það allt verður að vera leyfilegt að umbuna. Samfélag sem vill það verður að þora að viðurkenna að þó að jöfnuður hljómi vel er hvorki sanngjarnt né skynsamlegt að menntunin komi til að mynda fyrst út í plús í heimilisbókhaldinu um sextugt. Það hefur ekkert að gera með að ekki sé borin virðing fyrir öllum sem sinna sínu vel og fái fyrir það mannsæmandi laun. Það á að bera virðingu fyrir öllum þeim sem skila mismunandi framlagi til samfélagsins. En það verður þá líka að mega bera virðingu fyrir þeim sem hafa lagt á sig eitthvað aukalega fyrir sig og samfélagið og gefa sanngjarna umbun fyrir. Jöfnuður hljómar vel – en sanngjarn ójöfnuður verður líka að fá að hljóma vel. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hildur Sverrisdóttir Mest lesið Halldór 06.09.2025 Halldór Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson Skoðun
Orðið jöfnuður er fallegt orð. Að vera jafn fyrir lögum er til dæmis fallegur og mikilvægur réttur. Mér þótti því lengi vel að jafnaðarmennska hlyti að vera fegurri pólitísk afstaða en aðrar þar sem hún hljómaði svo sanngjörn. Þrátt fyrir það aðhyllist ég nú pólitík sem er meira frelsismegin því ég tel það æskilegra samfélaginu. Ég varð því hugsi þegar verið var að mótmæla um daginn með þeim rökum að jöfnuður hafi minnkað. Fyrir það fyrsta er það ekki rétt; jöfnuður hefur aukist hér eftir hrun og er samkvæmt lífskjararannsókn Hagstofunnar meiri en síðan árið 2004. Ójöfnuður er svo einna minnstur í heiminum á Íslandi. Of mikill og ósanngjarn ójöfnuður veldur vissulega óeiningu og ólgu í samfélögum, en of mikill jöfnuður er langt í frá algóður. Oft þegar maður viðrar þá skoðun sína er látið að því liggja að maður sé að gamni sínu til í að gera upp á milli fólks af engri ástæðu þar sem allir eiga að vera jafnir burtséð frá mismunandi menntun og reynslu. Það er vond nálgun. Fyrir samfélag sem vill vaxa og dafna í allra þágu verður að vera hvati til að vilja auka við sig þekkingu, taka áhættu og bera ábyrgð. Fyrir það allt verður að vera leyfilegt að umbuna. Samfélag sem vill það verður að þora að viðurkenna að þó að jöfnuður hljómi vel er hvorki sanngjarnt né skynsamlegt að menntunin komi til að mynda fyrst út í plús í heimilisbókhaldinu um sextugt. Það hefur ekkert að gera með að ekki sé borin virðing fyrir öllum sem sinna sínu vel og fái fyrir það mannsæmandi laun. Það á að bera virðingu fyrir öllum þeim sem skila mismunandi framlagi til samfélagsins. En það verður þá líka að mega bera virðingu fyrir þeim sem hafa lagt á sig eitthvað aukalega fyrir sig og samfélagið og gefa sanngjarna umbun fyrir. Jöfnuður hljómar vel – en sanngjarn ójöfnuður verður líka að fá að hljóma vel.
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun