Segja ríkisfjármál í góðum farvegi

Heildarútgjöld ríkissjóðs voru innan fjárheimilda á fyrri hluta ársins 2015 og meirihluti fjárlagaliða innan fjárheimilda. Hagfræðideild Landsbankans segir þetta vera mikla breytingu til batnaðar og vonandi vera vísbendingu um að agi við stjórn ríkisfjármála fari vaxandi.

Í nýjustu Hagsjá Hagfræðideildarinnar segir að staða ríkissjóðs hafi batnað jafnt og þétt á síðustu árum, eða allt frá hruni. Þó að rekja megi jákvæða niðurstöðu ríkisreiknings síðust tvö ár að miklu leyti til einskiptis- og óreglulegra liða, séu mörg teikn um að þróunin sé jákvæð og á réttri leið.

Þá kemur fram í nýju greiðsluuppgjöri ríkissjóðs fyrir fyrri hluta ársins að tekjur ríkissjóðs hafi aukist um 4,6 prósent umfram það sem innheimtist á sama tímabili í fyrra. Þó jukust greidd gjöld um 9,1 prósent.

„Greidd gjöld hafa því aukist töluvert meira á fyrri hluta ársins en innheimtar tekjur. Þrátt fyrir þennan mun á tekjum og gjöldum tímabilsins jukust greidd gjöld minna en gert hafði verið ráð fyrir. Það gæti verið vísbending um að aðhald varðandi útgjaldaramma mætti vera meira og að mikið vægi einskiptis- og óreglulegra tekna hafi stuðlað að auknum útgjöldum.“

Í Hagsjánni kemur fram að væntanlega muni ríkissjóður fá verulegar skatttekjur í tengslum við áætlanir um afnám hafta og skattlagningu þrotabúa föllnu bankanna. Þó skuldir ríkissjóðs hafi minnkað er vaxtabyrði skulda veruleg.

„Fjármagnskostnaður ríkissjóðs á fyrri hluta ársins 2015 var 45,4 milljarðar króna eða um 14 prósent allra útgjalda og síðustu ár hefur hann numið um og yfir fjögur prósent af landsframleiðslu. Þær miklu skuldir sem söfnuðust upp í kjölfar hrunsins eru ríkissjóði því þungur baggi.“

Gæta þarf þess að þær verulegu skatttekjur sem til koma vegna afnáms hafta og skattlagningu þrotabúanna, hafi ekki óæskileg áhrif á peningamagn í umferð eða önnur áhrif sem gætu stuðlað að þenslu og dregið úr verðstöguleika.

„Sagan sýnir hins vegar að stjórnvöld á hverjum tíma hafa átt erfitt með að hemja útgjöld í uppsveiflu og hafa oft á tíðum ýtt undir hagsveifluna í stað þess að vinna á móti henni eins og heppilegast væri. Allar aðstæður eru ríkissjóði mjög hagstæðar nú um stundir og því enn og aftur sérstök ástæða til að vera á varðbergi.“