Að glata yfirburðastöðu

Áhugavert hefur verið að fylgjast með raunum matvælarisans Tesco í Bretlandi sem uppvís varð að því að fegra reikninga sína. Bréf í Tesco hafa fallið í verði um helming síðastliðið ár og lykilstjórnendur tínst á brott.

Bókhaldshneisan er síðasta hálmstráið í lengri raunasögu, sem hófst þegar forstjórinn Terry Leahy lét af störfum. Tesco hefur verið með ríflega 30% markaðshlutdeild á matvælamarkaði í Bretlandi og tekjur félagsins námu árið 2013 tæpum 14.000 milljörðum íslenskra króna, eða 185-földum tekjum Haga. Þrátt fyrir þessar ótrúlegu stærðargráðu er vandamálið hjá Tesco a.m.k. tvíþætt.

Annars vegar er Tesco skráð á markað, og því þrýstingur á félagið að vaxa. Hægara sagt en gert fyrir félag sem notið hefur yfirburðastöðu á heimamarkaði. Því þurfti Tesco að leita annarra leiða. Félagið stofnsetti eigin banka og farsímaþjónustu, á kaffihúsakeðju, garðvörukeðju, þróaði spjaldtölvu og streymiþjónustu í samkeppni við Netflix og hóf rekstur í Bandaríkjunum og Asíu. Tesco var komið langt frá upprunanum.

Hins vegar hefur félagið flotið sofandi að feigðarósi. Tesco hélt að óþarft væri að hafa áhyggjur af nýju lágverðsverslununum Aldi og Lidl, sem saman hafa náð 10% af markaðnum í skjóli nætur. Tesco svaraði heldur ekki kalli tímans varðandi heimsendingu á matvælum, en þar hefur aðilum á borð við Ocado tekist að breyta neysluvenjum – fólk vill matinn upp að dyrum.

Tesco situr því uppi með 4.000 risaverslanir sem fólk vill ekki versla í og þar sem leigusamningar eru oft og tíðum óhagstæðir. Sala dregst saman í flestum flokkum, hagnaður félagsins hefur helmingast, framlegð fer versnandi og varla annað í spilunum en að ráðast í hlutafjárhækkun.

Íslensk dæmi sýna að ekki er ráðlegt fyrir ráðandi markaðsaðila að slíðra vopn sín. Morgunblaðið er ef til vill nýjasta og nærtækasta dæmið.

Því er áhugavert að heimfæra vandræði Tesco upp á innlendan matvörumarkað þar sem Hagar, Kaupás og Samkaup ráða ríkjum. Á Íslandi eru vissulega lágverðsverslanir á borð við Bónus og Krónuna. Íslenskir matvælakaupmenn nota hins vegar þrisvar sinnum fleiri fermetra en breskir kollegar þeirra til að selja fyrir sömu upphæð. Þá er vefverslun í algerri mýflugumynd. Loks er langstærsti aðilinn á markaðnum í eigu lífeyrissjóða, en hætt er við því að hluthafar sem fara með annarra manna fé taki augun af boltanum.

Stjórnarmaðurinn mun fylgjast með þróun á matvælamarkaði af áhuga.

Tweets by @stjornarmadur