Jarðskjálfti veldur ekki áhyggjum Svavar Hávarðsson skrifar 5. júlí 2013 09:00 Bakki við Húsavík. Vegna iðnaðarstarfsemi á Bakka við Húsavík verður að tryggja aðdrætti frá Húsavíkurhöfn að iðnaðarsvæðinu. Vegtengingin sem er á teikniborðinu er að stærstum hluta jarðgöng í gegnum Húsavíkurhöfða. Á sama tíma benda rannsóknir til að nægileg spenna sé á Húsavíkurmisgenginu fyrir stóran jarðskjálfta. Spurt er um hugsanlegar hættur varðandi jarðgöngin en annar vegskáli ganganna er við virkustu sprungugreinina á svæðinu.Umsvif Ef allar áætlanir um uppbyggingu á Bakka ganga eftir er áætlað að árlega muni fara um 1,5 milljónir tonna af hráefni og afurðum um Húsavíkurhöfn. Sem stendur er lítið geymslusvæði við höfnina og takmarkaðir möguleikar á stækkun þess. Til að mæta þeim takmörkunum er stefnt að því að flytja allt hráefnið beint á iðnaðarlóð á Bakka jafnóðum og það kemur til hafnar. Stefnt er að því að nota sérútbúna bílalest sem getur tekið allt að 85 tonn í hverri ferð, með heildarþunga upp á 123 tonn. Slíkar bílalestir eru 50 metra langar. Stysta leið á milli Húsavíkurhafnar og iðnaðarlóðarinnar á Bakka er um 1,8 kílómetrar og liggur um Húsavíkurhöfðann sem er um 70 metra hár þar sem hann er hæstur. Þar í gegn er ætlunin að leggja göng; verk sem Vegagerðin mun annast ef áætlanir ganga eftir. Lengd ganganna yrði um 1.100 metrar með vegskálum sem yrðu við núverandi hafnarsvæði og í Laugardal í norðri. Þessi framkvæmd fellur undir lög um uppbyggingu innviða sem fyrri ríkisstjórn samþykkti í apríl 2013, en þessi verkþáttur er talinn kosta um 1,8 milljarða króna miðað við verðlag í lok árs 2012Sprungan Fréttablaðið greindi frá því 25. júní að nýjustu rannsóknir jarðvísindamanna sýna að spenna í Húsavíkurmisgenginu svokallaða sé til staðar fyrir skjálfta af stærðinni 6,8 á Richter, en svo stórir skjálftar og stærri eru þekktir á svæðinu. Það er mat Páls Einarssonar, prófessors í jarðeðlisfræði, að upplýsingarnar ættu að skoðast í ljósi ákvarðana um uppbyggingu mannvirkja, ekki síst kísilmálmverksmiðju PCC á Bakka enda væri verksmiðjan bókstaflega ofan í virkasta sprungusvæðinu. Nefndi hann sérstaklega sprungugrein kennda við Skjólbrekku og aðra sem kennd er við Laugardal – þar sem jarðgöngin kæmu upp úr jörðinni norðan megin. Sprungugreinarnar tvær eru þær virkustu á Húsavíkurmisgenginu. Því yrðu göngin staðsett skammt frá stærstu jarðskjálftasprungum á svæðinu – þar sem ein mesta jarðskjálftahættan er á landinu.Öruggustu mannvirkin „Ekki eru fyrirséð nein sérstök vandkvæði vegna þessarar hættu enda yrði tekið tillit til hennar í hönnun verksins. Reynslan sýnir enn fremur að jarðgöng í bergi eru ein öruggustu mannvirkin í jarðskjálftum,“ segir í skýrslu GeoTek ehf., sem vann jarðfræðirannsókn fyrir Vegagerðina vegna líklegra framkvæmda í Húsavíkurhöfða. Björn A. Harðarson, jarðverkfræðingur hjá GeoTek, segir að vissulega hafi verið litið sérstaklega til þess að misgengið í Laugardalnum, frá fjalli til fjöru, liggur rétt fyrir utan gangamunnann. Allir þekki til þessa og sagna af jarðhræringum á fyrri tíð. „En við teljum að þetta misgengi útiloki alls ekki mannvirki á þessum stað. Jarðgöng þola ótrúlega vel jarðskjálfta og í raun öruggara að vera inni í göngunum en á yfirborði,“ segir Björn og bætir reyndar við að ekki hafi verið tekið tillit til eins sterks skjálfta og jarðvísindamenn tala um, eða allt að 7,0 á Richter. Hann segir útilokað að göng hrynji saman við svo sterkan skjálfta, fólk þurfi engar áhyggjur að hafa af slíku. Gísli Eiríksson, umdæmisstjóri Vegagerðarinnar á Ísafirði, vann, ásamt kollega sínum Birgi Guðmundssyni, minnisblað vegna iðnaðarvegarins á milli hafnarinnar og Bakka. Hann tekur undir orðs Björns um hversu vel jarðgöng standa af sér jarðskjálfta. Hins vegar segir Gísli að skoða verði sérstaklega gangagerð og vegskála með tilliti til stórra jarðskjálfta. Í raun sé ekki um vandamál að ræða en því fylgi óneitanlega aukinn kostnaður.Áhætta og öryggi Í frummatsskýrslu umhverfismats vegna kísilmálmverksmiðju PCC, frá febrúar í ár, segir að til að draga úr áhættu vegna jarðskjálfta verða mannvirki hönnuð sérstaklega með tilliti til þeirra. Eins að leiðslur fyrir jarðgas, sem fylgir sprengihætta, og kerfi sem innihalda eitraðar lofttegundir verða hönnuð sérstaklega með jarðskjálftaálag í huga samkvæmt ströngustu kröfum. „Viðbragðsáætlanir verða unnar fyrir alla starfsemina með sérstaka áherslu á þætti sem valda áhættu fyrir fólk, umhverfi og starfsemi við og í kjölfarið á jarðskjálfta, t.d. vegna gasleka eða óæskilegrar losunar úrgangs eða eitraðra lofttegunda,“ segir þar einnig. Mest lesið Svakalegt að sjá fylgisaukningu Höllu Hrundar Innlent Arnar Þór vantaði sex meðmæli upp á Innlent Mennirnir tóku annan starfsmannanna hálstaki Innlent Lögregla kölluð út vegna ungmenna til leiðinda í sundlaug Innlent Gefur lítið fyrir útskýringar fréttastjórans Innlent Helga lenti einnig í vandræðum Innlent Líklegt að það styttist í brotmörk Innlent Minni lyfjanotkun og meiri vellíðan í sérstöku heilabilunarþorpi Innlent Vasaúr ríkasta manns Titanic seldist á 210 milljónir Erlent Uppgangur Höllu Hrundar fari fyrir brjóstið á „valdastéttinni“ Innlent Fleiri fréttir Voru með stæla og neituðu að fara upp úr fyrr en löggan mætti Arnar Þór vantaði sex meðmæli upp á Sprengisandur: Peningastefna, ESB og lagareldi Lögregla kölluð út vegna ungmenna til leiðinda í sundlaug Svakalegt að sjá fylgisaukningu Höllu Hrundar Minni lyfjanotkun og meiri vellíðan í sérstöku heilabilunarþorpi Mennirnir tóku annan starfsmannanna hálstaki Líklegt að það styttist í brotmörk Helga lenti einnig í vandræðum Eiríkur og Ástþór fá frest til að bæta við undirskriftum Hættuástand í Grindavík og æsispennandi forsetakosningar Gefur lítið fyrir útskýringar fréttastjórans Handteknir á hlaupum eftir vopnað rán í Reykjavíkurapóteki Björk varar við frumvarpi um sjókvíeldi Uppgangur Höllu Hrundar fari fyrir brjóstið á „valdastéttinni“ Mikil gleði þegar Bergur komst í mark Segir engin annarleg sjónarmið að baki ákvörðun RÚV Hraun mjakast yfir varnargarð Ný gossprunga geti opnast fyrirvaralaust á næstunni Allt að gerast í Vík í Mýrdal um helgina Stór gossprunga gæti opnast fyrirvaralaust Fylgi Höllu Hrundar ekki fast í hendi Tíu kílómetrar eftir af hundrað: Gangan miklu erfiðari en hann óraði fyrir 800 milljóna króna hreinsistöð byggð á Selfossi Sveddi sagður með tengsl við ítölsku mafíuna Vara við því að fara gangandi að gosinu Kastaði glerflösku í höfuð manns og gisti í fangaklefa „Það er enginn sem verndar son okkar“ Krefjast skýringa á brotthvarfi Maríu Sigrúnar Veisluhöld forseta séu barns síns tíma Sjá meira
Vegna iðnaðarstarfsemi á Bakka við Húsavík verður að tryggja aðdrætti frá Húsavíkurhöfn að iðnaðarsvæðinu. Vegtengingin sem er á teikniborðinu er að stærstum hluta jarðgöng í gegnum Húsavíkurhöfða. Á sama tíma benda rannsóknir til að nægileg spenna sé á Húsavíkurmisgenginu fyrir stóran jarðskjálfta. Spurt er um hugsanlegar hættur varðandi jarðgöngin en annar vegskáli ganganna er við virkustu sprungugreinina á svæðinu.Umsvif Ef allar áætlanir um uppbyggingu á Bakka ganga eftir er áætlað að árlega muni fara um 1,5 milljónir tonna af hráefni og afurðum um Húsavíkurhöfn. Sem stendur er lítið geymslusvæði við höfnina og takmarkaðir möguleikar á stækkun þess. Til að mæta þeim takmörkunum er stefnt að því að flytja allt hráefnið beint á iðnaðarlóð á Bakka jafnóðum og það kemur til hafnar. Stefnt er að því að nota sérútbúna bílalest sem getur tekið allt að 85 tonn í hverri ferð, með heildarþunga upp á 123 tonn. Slíkar bílalestir eru 50 metra langar. Stysta leið á milli Húsavíkurhafnar og iðnaðarlóðarinnar á Bakka er um 1,8 kílómetrar og liggur um Húsavíkurhöfðann sem er um 70 metra hár þar sem hann er hæstur. Þar í gegn er ætlunin að leggja göng; verk sem Vegagerðin mun annast ef áætlanir ganga eftir. Lengd ganganna yrði um 1.100 metrar með vegskálum sem yrðu við núverandi hafnarsvæði og í Laugardal í norðri. Þessi framkvæmd fellur undir lög um uppbyggingu innviða sem fyrri ríkisstjórn samþykkti í apríl 2013, en þessi verkþáttur er talinn kosta um 1,8 milljarða króna miðað við verðlag í lok árs 2012Sprungan Fréttablaðið greindi frá því 25. júní að nýjustu rannsóknir jarðvísindamanna sýna að spenna í Húsavíkurmisgenginu svokallaða sé til staðar fyrir skjálfta af stærðinni 6,8 á Richter, en svo stórir skjálftar og stærri eru þekktir á svæðinu. Það er mat Páls Einarssonar, prófessors í jarðeðlisfræði, að upplýsingarnar ættu að skoðast í ljósi ákvarðana um uppbyggingu mannvirkja, ekki síst kísilmálmverksmiðju PCC á Bakka enda væri verksmiðjan bókstaflega ofan í virkasta sprungusvæðinu. Nefndi hann sérstaklega sprungugrein kennda við Skjólbrekku og aðra sem kennd er við Laugardal – þar sem jarðgöngin kæmu upp úr jörðinni norðan megin. Sprungugreinarnar tvær eru þær virkustu á Húsavíkurmisgenginu. Því yrðu göngin staðsett skammt frá stærstu jarðskjálftasprungum á svæðinu – þar sem ein mesta jarðskjálftahættan er á landinu.Öruggustu mannvirkin „Ekki eru fyrirséð nein sérstök vandkvæði vegna þessarar hættu enda yrði tekið tillit til hennar í hönnun verksins. Reynslan sýnir enn fremur að jarðgöng í bergi eru ein öruggustu mannvirkin í jarðskjálftum,“ segir í skýrslu GeoTek ehf., sem vann jarðfræðirannsókn fyrir Vegagerðina vegna líklegra framkvæmda í Húsavíkurhöfða. Björn A. Harðarson, jarðverkfræðingur hjá GeoTek, segir að vissulega hafi verið litið sérstaklega til þess að misgengið í Laugardalnum, frá fjalli til fjöru, liggur rétt fyrir utan gangamunnann. Allir þekki til þessa og sagna af jarðhræringum á fyrri tíð. „En við teljum að þetta misgengi útiloki alls ekki mannvirki á þessum stað. Jarðgöng þola ótrúlega vel jarðskjálfta og í raun öruggara að vera inni í göngunum en á yfirborði,“ segir Björn og bætir reyndar við að ekki hafi verið tekið tillit til eins sterks skjálfta og jarðvísindamenn tala um, eða allt að 7,0 á Richter. Hann segir útilokað að göng hrynji saman við svo sterkan skjálfta, fólk þurfi engar áhyggjur að hafa af slíku. Gísli Eiríksson, umdæmisstjóri Vegagerðarinnar á Ísafirði, vann, ásamt kollega sínum Birgi Guðmundssyni, minnisblað vegna iðnaðarvegarins á milli hafnarinnar og Bakka. Hann tekur undir orðs Björns um hversu vel jarðgöng standa af sér jarðskjálfta. Hins vegar segir Gísli að skoða verði sérstaklega gangagerð og vegskála með tilliti til stórra jarðskjálfta. Í raun sé ekki um vandamál að ræða en því fylgi óneitanlega aukinn kostnaður.Áhætta og öryggi Í frummatsskýrslu umhverfismats vegna kísilmálmverksmiðju PCC, frá febrúar í ár, segir að til að draga úr áhættu vegna jarðskjálfta verða mannvirki hönnuð sérstaklega með tilliti til þeirra. Eins að leiðslur fyrir jarðgas, sem fylgir sprengihætta, og kerfi sem innihalda eitraðar lofttegundir verða hönnuð sérstaklega með jarðskjálftaálag í huga samkvæmt ströngustu kröfum. „Viðbragðsáætlanir verða unnar fyrir alla starfsemina með sérstaka áherslu á þætti sem valda áhættu fyrir fólk, umhverfi og starfsemi við og í kjölfarið á jarðskjálfta, t.d. vegna gasleka eða óæskilegrar losunar úrgangs eða eitraðra lofttegunda,“ segir þar einnig.
Mest lesið Svakalegt að sjá fylgisaukningu Höllu Hrundar Innlent Arnar Þór vantaði sex meðmæli upp á Innlent Mennirnir tóku annan starfsmannanna hálstaki Innlent Lögregla kölluð út vegna ungmenna til leiðinda í sundlaug Innlent Gefur lítið fyrir útskýringar fréttastjórans Innlent Helga lenti einnig í vandræðum Innlent Líklegt að það styttist í brotmörk Innlent Minni lyfjanotkun og meiri vellíðan í sérstöku heilabilunarþorpi Innlent Vasaúr ríkasta manns Titanic seldist á 210 milljónir Erlent Uppgangur Höllu Hrundar fari fyrir brjóstið á „valdastéttinni“ Innlent Fleiri fréttir Voru með stæla og neituðu að fara upp úr fyrr en löggan mætti Arnar Þór vantaði sex meðmæli upp á Sprengisandur: Peningastefna, ESB og lagareldi Lögregla kölluð út vegna ungmenna til leiðinda í sundlaug Svakalegt að sjá fylgisaukningu Höllu Hrundar Minni lyfjanotkun og meiri vellíðan í sérstöku heilabilunarþorpi Mennirnir tóku annan starfsmannanna hálstaki Líklegt að það styttist í brotmörk Helga lenti einnig í vandræðum Eiríkur og Ástþór fá frest til að bæta við undirskriftum Hættuástand í Grindavík og æsispennandi forsetakosningar Gefur lítið fyrir útskýringar fréttastjórans Handteknir á hlaupum eftir vopnað rán í Reykjavíkurapóteki Björk varar við frumvarpi um sjókvíeldi Uppgangur Höllu Hrundar fari fyrir brjóstið á „valdastéttinni“ Mikil gleði þegar Bergur komst í mark Segir engin annarleg sjónarmið að baki ákvörðun RÚV Hraun mjakast yfir varnargarð Ný gossprunga geti opnast fyrirvaralaust á næstunni Allt að gerast í Vík í Mýrdal um helgina Stór gossprunga gæti opnast fyrirvaralaust Fylgi Höllu Hrundar ekki fast í hendi Tíu kílómetrar eftir af hundrað: Gangan miklu erfiðari en hann óraði fyrir 800 milljóna króna hreinsistöð byggð á Selfossi Sveddi sagður með tengsl við ítölsku mafíuna Vara við því að fara gangandi að gosinu Kastaði glerflösku í höfuð manns og gisti í fangaklefa „Það er enginn sem verndar son okkar“ Krefjast skýringa á brotthvarfi Maríu Sigrúnar Veisluhöld forseta séu barns síns tíma Sjá meira