Þjóðfélagsleg áhrif af öflugu íþróttastarfi eru að flestra mati jákvæð þó að það sé oft á tíðum erfitt að benda með óyggjandi hætti á þau. Heilbrigt líferni, félagsleg tengsl og samhugur þjóðar þegar „strákarnir okkar“ koma heim með silfurpeninga eru allt atriði sem eru bein eða óbein afleiðing íþróttastarfs, sama hvaða íþrótt um er að ræða. Á ráðstefnu sem bar yfirskriftina „Skipta íþróttir máli?“ sem haldin var á vegum ÍSÍ og Háskóla Íslands þann 28. nóvember síðastliðinn voru mörg atriði sem komu fram sem benda til jákvæðra áhrifa, en einnig neikvæðra.

Helst var það erindi Vöndu Sigurgeirsdóttur, þar sem hún velti upp þeirri spurningu hvort getuskipta ætti börnum í hópíþróttum sem vöktu upp spurningar hjá undirrituðum. Vanda benti réttilega á ókosti þess að getuskipta börnum þar sem keppni ber leikgleðinni ofurliði. Flestir vilja vera í „A“ liðinu, af ýmsum ástæðum geta ekki allir verið þar. Þessar ástæður geta verið af margvíslegum toga, sumir hafa ekki tíma eða aðstöðu til þess að mæta á 4-5 æfingar á viku og aðrir hafa ekki rétta hugarfarið eða líkamsbygginu fyrir viðkomandi íþrótt. Það eru líka ekki allir sem ætla sér að verða atvinnumenn, en vilja samt ekki láta líta á sig sem undirmálsmenn í íþróttum og hætta þá frekar en að vera í „C“ liðinu. Undirritaður gat aldrei haft gaman af fótbolta og hætti snemma að stunda íþróttir þar sem engin íþrótt sem vakti áhuga var á boðstólum – fyrr en nú nýverið.

Leikánægja liðsmanna

Við skipulagninu á íþróttastarfi íþróttafélaga er gert ráð fyrir því að þeir sem vilja spila hópíþrótt utandyra vilji æfa fótbolta. Út frá tölfræði er fótbolti langstærsta hópíþróttin á íslandi með um 20.000 þátttakendur á meðan handbolti, þar sem árangur hefur verið slíkur að eftir því er tekið á erlendum vettvangi, hefur um 8.000 þátttakendur. Getur verið að hluti þeirra sem skráðir eru í fótbolta sé þar því annað er bara ekki í boði? Út frá hugarfari og líkamsbygginu hentar fótbolti ekki fyrir alla.

Reynslan erlendis hefur sýnt að þar sem rugby er á boðstólum dregur ekki úr áhuga á fótbolta þeirra sem á annað borð hafa áhuga, eða öðrum íþróttum ef út í það er farið. Í Svíþjóð eru rugby-lið byggð upp að miklu leyti af íþróttamönnum sem komust ekki í „A“ lið í fótbolta eða handbolta – og þeir eru að gera góða hluti í Evrópumótinu. Um allan heim hefur það sýnt sig að rugby tekur ekki frá öðrum íþróttum aðra en þá sem áttu aldrei heima meðal þeirra bestu í viðkomandi íþróttum.

Vanda talaði um í sínu erindi að æskilegt væri að sleppa því að skipta krökkum undir 10 ára í lið eftir getu og kom fram með tillögu um að nota aðrar aðferðir, til dæmis hverfi, vinahópa eða annað sem eykur leikánægju liðsmanna – án þess að hugsa bara um að búa til besta liðið. Ekki er von á öðru en að fótboltaþjálfarar svari þessari tillögu, þar sem getuskipting er mikilvæg til að byggja upp framúrskarandi íþróttamenn, eins og raunin hefur verið undanfarið hér á landi.

Rugby fyrir krakka

Til þess að lágmarka neikvæð áhrif af þessari getuskiptingu væri hægt að bjóða upp á aðra möguleika fyrir krakka sem ekki eru endilega bestir í fótbolta, en gætu verið framúrskarandi rugbyleikmenn.

Krakkarnir í „C“ liðinu í fótbolta gætu átt heima í „A“ liðinu í rugby. Tillaga undirritaðs er að íþróttafélög samnýti þá uppbyggingu sem átt hefur sér stað í landinu og bjóði upp á aukið úrval hópíþrótta og legg þar til rugby sem fyrsta val. Ástæðurnar eru einfaldar – öll aðstaða er fyrir hendi og rugby er sú íþrótt sem fyllir best upp í það tómarúm sem til staðar er í núverandi umhverfi.

Það er því kannski ekki þörf á því að fara að öllu eftir því sem Vanda Sigurgeirsdóttir mælti með til þess að ná fram góðum markmiðum um jafnræði íþrótta fyrir alla krakka. Íþróttafélög þurfa einungis að bjóða upp á íþróttir sem henta sem flestum í stað þess að ætlast til þess að allir fari í það form sem búið er að myndast á Íslandi. Rugby Ísland byggir á sjálfboðavinnu við útbreiðslu á rugby og með samstarfi íþróttafélaganna verður áhugavert að fylgjast með því hvenær það verður sem tveir hópar af „strákunum eða stelpunum okkar“ koma heim með klink um hálsinn af Ólympíumóti.