Vísindin vefengja öryggi erfðabreyttra matvæla Sandra B. Jónsdóttir skrifar 29. nóvember 2012 08:00 Í grein sinni í Fréttablaðinu 20. okt. sl. gagnrýnir Jón Hallsson nýja franska rannsókn sem skekið hefur vísindaheiminn og valdið auknum áhyggjum manna af öryggi erfðabreyttra matvæla og fóðurs. Þegar líftæknirisinn Monsanto sótti um leyfi ESB fyrir erfðabreyttu maísyrki sínu NK603 lagði fyrirtækið fram niðurstöðu 90 daga tilraunar á rottum sem benti til eitrunar í lifur og nýrum – niðurstöðu sem Monsanto gerði ekkert úr og taldi tölfræðilega ómarktæka. Franska rannsóknin sem Séralini o.fl. gerðu komst að því að taka hefði átt niðurstöður tilrauna Monsanto um eitrunaráhrif mun alvarlegar. Rannsókn Séralini spannaði tvö ár (ævilengd rottu) og komst að því að til lengri tíma hefði erfðabreyttur NK603 maís alvarleg eituráhrif á nýru og lifur en olli einnig æxlismyndun og ótímabærum dauða í tilraunarottunum. Franska rannsóknin sýnir glöggt að yfirvöld ESB þurfa að krefjast lengri og ítarlegri tilrauna á dýrum með allar erfðabreyttar plöntur svo langtímaáhrif erfðabreyttra matvæla á neytendur verði rétt metin.Ógnun við heilsufar Líftækniiðnaðurinn er nú að reyna að innleiða erfðabreyttar plöntur sem eru jafnvel enn meiri ógnun við heilsufar okkar, t.d. erfðabreyttar kartöflur, hveiti og hrísgrjón. Þetta eru grunnfæðutegundir sem neytt er daglega og oft neytt beint af akrinum. Flest erfðabreytt matvæli á markaði eru unnar vörur. Erfðabreytt soja, maís og repja eru í matvörum okkar sem unnin efni og mest af DNA í þessum vörum hefur sundrast. Erfðabreyttra kartaflna, hveitis og hrísgrjóna verður hins vegar neytt að mestu í óunnu formi og með mun meiru af erfðabreyttu DNA, sem gæti valdið mun meiri hættu á óþekktum eiturefnum og ofnæmisvöldum sem hin ónákvæma og ófyrirsjáanlega tækni við erfðabreytingar getur orsakað. Neytendur á Vesturlöndum geta e.t.v. forðast þessar nýju og hættulegu erfðabreyttu afurðir, en lítt upplýstir neytendur í þróunarlöndunum sem búa við slaka löggjöf og spilltar ríkisstjórnir eru berskjaldaðri fyrir þeim. Suður-Afríkubúar neyta maíss allt að þrisvar á dag (að hluta beint af ökrunum), en 40% maísræktunar í landinu eru einmitt NK603 yrkið.Rannsókn úthúðað Líftækniiðnaðurinn brást hart við frönsku rannsókninni og með því að úthúða henni og höfundum hennar. Hið sama gerir gengi nokkurra íslenskra vísindamanna sem auðsjáanlega telja það atvinnu- og fjárhagslegum hagsmunum sínum fyrir bestu. Jón Hallsson gagnrýnir t.d. Séralini fyrir að hafa notað sn. Sprague Dawley-rottur við tilraunir sínar þar sem þær hafi tilhneigingu til að mynda æxli. Jóni ætti þó að vera kunnugt um hve SD-rottan er mikið notuð í dýratilraunum. Til dæmis var hún notuð í 90 daga tilraun sem Monsanto gerði til að afla samþykkis ESB fyrir maísyrkinu NK603. Hundruð leyfisveitinga fyrir erfðabreyttar lífverur byggðust á tilraunum með SD-rottur. Ef SD-rottan er óhæf til afnota í dýratilraunum eins og Jón lætur að liggja þá eru komin ærin tilefni til að afturkalla hundruð leyfa fyrir erfðabreyttar plöntur og innkalla þúsundir erfðabreyttra matvæla á markaði. Það kallar einnig á innköllun illgresiseitursins glýfosat sem notað er á 80% erfðabreyttra plantna í heiminum (þ.m.t. NK603-maís) þar sem notkun þess var leyfð á grundvelli tilrauna með SD-rottur. Jón Hallsson telur rannsókn Séralini o.fl. ekki standast kröfur OECD. En rannsókn Séralini beindist að eituráhrifum og OECD-kröfur tilgreina að nota skuli 10 rottur af hvoru kyni í slíkum rannsóknum. Jón hefur líkt og Monsanto gagnrýnt Séralini fyrir að nota aðeins 10 rottur af hvoru kyni. Monsanto notaði 20 rottur af hvoru kyni í tilraunum sem það gerði til að afla sér leyfis ESB fyrir maísyrkinu NK603, – en lýsti aðeins greiningu á 10 rottum, sama fjölda og Séralini notaði. Notaði Monsanto aðeins hraustustu 10 rottur af 20 til þess að hagræða niðurstöðum sínum? Við því fáum við aldrei svör þar sem Monsanto neitar að birta rannsóknargögn dýratilrauna sinna.Vakning til stjórnvalda Jón virðist ekki átta sig á að franska rannsóknin var ekki hönnuð til að greina krabbamein. Það kom hins vegar á óvart að rottur fóðraðar á erfðabreyttum maís mynduðu mun fleiri æxli en rottur sem fengu óerfðabreyttan maís. Séralini mælir með því að rannsókn hans verði fylgt eftir með langtímarannsóknum þar sem fleiri rottur eru notaðar þannig að unnt verði að leggja tölfræðilegt mat á tíðni æxla og dánartíðni. Líftækniiðnaðurinn reynir jafnan að rakka niður sjálfstæð vísindi sem birta neikvæðar niðurstöður um erfðabreyttar plöntur. Nýjasta rannsókn Séralini verður hins vegar ekki töluð í hel. Hún felur í sér vakningu til stjórnvalda og eftirlitsaðila allra landa. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun Mest lesið 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Að vera hvítur og kristinn Guðbrandur Einarsson Skoðun Áhrif veiðigjalda ná út fyrir atvinnugreinina Ásgerður Kristín Gylfadóttir Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk Jens Garðar Helgason,Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson skrifar Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Setjum kraft í íslenskukennslu fullorðinna Anna Linda Sigurðardóttir skrifar Skoðun Áhrif veiðigjalda ná út fyrir atvinnugreinina Ásgerður Kristín Gylfadóttir skrifar Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar Skoðun RÚV - ljósritunarstofa ríkisins? Birgir Finnsson skrifar Skoðun Að vera hvítur og kristinn Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Heilbrigðisþjónusta í heimabyggð – loksins orðin að veruleika Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Komum heil heim eftir hvítasunnuhelgina Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Leiðin til Parísar (bókstaflega) Ólafur St. Arnarsson skrifar Skoðun Ósnertanlegir eineltisseggir og óhæfir starfsmenn Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Opinber skýring til Sigurjóns Þórðarsonar Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ekkert kerfi lifir af pólitískan geðþótta Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar Skoðun Hoppað yfir girðingarnar Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Þegar ég fékk séns Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Verður greinilega að vera Ísrael Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Ríkið tekur – landsbyggðirnar fá minna Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Snjallasta stefnubreyting Samfylkingarinnar Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Þegar samfélagið þagnar Benóný Valur Jakobsson skrifar Skoðun Stjórnleysi í íslenskri dýravernd Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Olíumjólk Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Leikskólagjöld í Kópavogi þau hæstu á landinu Örn Arnarson skrifar Skoðun Pólitískur gúmmítékki Jens Garðar Helgason skrifar Sjá meira
Í grein sinni í Fréttablaðinu 20. okt. sl. gagnrýnir Jón Hallsson nýja franska rannsókn sem skekið hefur vísindaheiminn og valdið auknum áhyggjum manna af öryggi erfðabreyttra matvæla og fóðurs. Þegar líftæknirisinn Monsanto sótti um leyfi ESB fyrir erfðabreyttu maísyrki sínu NK603 lagði fyrirtækið fram niðurstöðu 90 daga tilraunar á rottum sem benti til eitrunar í lifur og nýrum – niðurstöðu sem Monsanto gerði ekkert úr og taldi tölfræðilega ómarktæka. Franska rannsóknin sem Séralini o.fl. gerðu komst að því að taka hefði átt niðurstöður tilrauna Monsanto um eitrunaráhrif mun alvarlegar. Rannsókn Séralini spannaði tvö ár (ævilengd rottu) og komst að því að til lengri tíma hefði erfðabreyttur NK603 maís alvarleg eituráhrif á nýru og lifur en olli einnig æxlismyndun og ótímabærum dauða í tilraunarottunum. Franska rannsóknin sýnir glöggt að yfirvöld ESB þurfa að krefjast lengri og ítarlegri tilrauna á dýrum með allar erfðabreyttar plöntur svo langtímaáhrif erfðabreyttra matvæla á neytendur verði rétt metin.Ógnun við heilsufar Líftækniiðnaðurinn er nú að reyna að innleiða erfðabreyttar plöntur sem eru jafnvel enn meiri ógnun við heilsufar okkar, t.d. erfðabreyttar kartöflur, hveiti og hrísgrjón. Þetta eru grunnfæðutegundir sem neytt er daglega og oft neytt beint af akrinum. Flest erfðabreytt matvæli á markaði eru unnar vörur. Erfðabreytt soja, maís og repja eru í matvörum okkar sem unnin efni og mest af DNA í þessum vörum hefur sundrast. Erfðabreyttra kartaflna, hveitis og hrísgrjóna verður hins vegar neytt að mestu í óunnu formi og með mun meiru af erfðabreyttu DNA, sem gæti valdið mun meiri hættu á óþekktum eiturefnum og ofnæmisvöldum sem hin ónákvæma og ófyrirsjáanlega tækni við erfðabreytingar getur orsakað. Neytendur á Vesturlöndum geta e.t.v. forðast þessar nýju og hættulegu erfðabreyttu afurðir, en lítt upplýstir neytendur í þróunarlöndunum sem búa við slaka löggjöf og spilltar ríkisstjórnir eru berskjaldaðri fyrir þeim. Suður-Afríkubúar neyta maíss allt að þrisvar á dag (að hluta beint af ökrunum), en 40% maísræktunar í landinu eru einmitt NK603 yrkið.Rannsókn úthúðað Líftækniiðnaðurinn brást hart við frönsku rannsókninni og með því að úthúða henni og höfundum hennar. Hið sama gerir gengi nokkurra íslenskra vísindamanna sem auðsjáanlega telja það atvinnu- og fjárhagslegum hagsmunum sínum fyrir bestu. Jón Hallsson gagnrýnir t.d. Séralini fyrir að hafa notað sn. Sprague Dawley-rottur við tilraunir sínar þar sem þær hafi tilhneigingu til að mynda æxli. Jóni ætti þó að vera kunnugt um hve SD-rottan er mikið notuð í dýratilraunum. Til dæmis var hún notuð í 90 daga tilraun sem Monsanto gerði til að afla samþykkis ESB fyrir maísyrkinu NK603. Hundruð leyfisveitinga fyrir erfðabreyttar lífverur byggðust á tilraunum með SD-rottur. Ef SD-rottan er óhæf til afnota í dýratilraunum eins og Jón lætur að liggja þá eru komin ærin tilefni til að afturkalla hundruð leyfa fyrir erfðabreyttar plöntur og innkalla þúsundir erfðabreyttra matvæla á markaði. Það kallar einnig á innköllun illgresiseitursins glýfosat sem notað er á 80% erfðabreyttra plantna í heiminum (þ.m.t. NK603-maís) þar sem notkun þess var leyfð á grundvelli tilrauna með SD-rottur. Jón Hallsson telur rannsókn Séralini o.fl. ekki standast kröfur OECD. En rannsókn Séralini beindist að eituráhrifum og OECD-kröfur tilgreina að nota skuli 10 rottur af hvoru kyni í slíkum rannsóknum. Jón hefur líkt og Monsanto gagnrýnt Séralini fyrir að nota aðeins 10 rottur af hvoru kyni. Monsanto notaði 20 rottur af hvoru kyni í tilraunum sem það gerði til að afla sér leyfis ESB fyrir maísyrkinu NK603, – en lýsti aðeins greiningu á 10 rottum, sama fjölda og Séralini notaði. Notaði Monsanto aðeins hraustustu 10 rottur af 20 til þess að hagræða niðurstöðum sínum? Við því fáum við aldrei svör þar sem Monsanto neitar að birta rannsóknargögn dýratilrauna sinna.Vakning til stjórnvalda Jón virðist ekki átta sig á að franska rannsóknin var ekki hönnuð til að greina krabbamein. Það kom hins vegar á óvart að rottur fóðraðar á erfðabreyttum maís mynduðu mun fleiri æxli en rottur sem fengu óerfðabreyttan maís. Séralini mælir með því að rannsókn hans verði fylgt eftir með langtímarannsóknum þar sem fleiri rottur eru notaðar þannig að unnt verði að leggja tölfræðilegt mat á tíðni æxla og dánartíðni. Líftækniiðnaðurinn reynir jafnan að rakka niður sjálfstæð vísindi sem birta neikvæðar niðurstöður um erfðabreyttar plöntur. Nýjasta rannsókn Séralini verður hins vegar ekki töluð í hel. Hún felur í sér vakningu til stjórnvalda og eftirlitsaðila allra landa.
Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar
Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar