Langtímaleigumarkaður á viðráðanlegu verði Hilmar Ögmundsson skrifar 18. ágúst 2011 06:30 Undanfarna daga hafa húsnæðismál Íslendinga verið nokkuð í umræðunni og þá sérstaklega málefni leigjenda. Af því tilefni vill BSRB ítreka tillögur sem bandalagið hefur áður lagt fram og miða að því að efla almennan markað með langtímaleiguíbúðum. Mikil eftirspurn er eftir leiguhúsnæði og sérstaklega á höfuðborgarsvæðinu þar sem framboð á leiguhúsnæði er takmarkað, markaðurinn mjög óskipulagður og leiguverð mjög hátt. BSRB fagnar því að Íbúðalánasjóður ætli á næstu 12 mánuðum að bjóða 130 íbúðir sem eru í eigu sjóðsins til leigu en bendir jafnframt á að mun víðtækari aðgerða er þörf. Með aðgerðunum ætla Velferðarráðuneyti og Íbúðalánasjóður að leggja sitt af mörkum til að mæta hinni miklu eftirspurn eftir leiguíbúðum og um leið stuðla að lækkuðu leiguverði. Hins vegar þykir ljóst að 130 íbúðir leysa lítinn hluta vandans og munu hafa mjög takmörkuð áhrif á almennt leiguverð. BSRB hefur undanfarið unnið að því að koma tillögum sínum um öflugri leigumarkað á framfæri með það að markmiði að allir landsmenn eigi kost á öruggu húsnæði til lengri tíma á viðráðanlegu verði. Þessar tillögur hafa miðað að því að efla almennan leigumarkað. Samráðshópur Velferðarráðuneytisins um húsnæðisstefnu og vinnuhópur Reykjavíkurborgar um sama málefni hafa báðir lagt til að komið verði á langtímaleigumarkaði í samræmi við tillögur BSRB. Hlutfall heimila í leiguhúsnæði er talsvert lægra hér á landi en víðast hvar í Evrópu og á Norðurlöndum. Margt bendir til þess að þetta sé að taka breytingum og eins og staðan er á fasteignamarkaði í dag hafa fjölmargir ekki kost á öðru en að vera á leigumarkaði. Stærri leigumarkaður og nægt framboð leiguíbúða losar fjölskyldur og einstaklinga undan fjárhagslegri áhættu tengdum skuldsettum fasteignakaupum og eykur um leið hreyfanleika þeirra. Margir sjá því frekari hag í því að leigja húsnæði í stað þess að kaupa. En húsnæðisöryggi leigjenda á Íslandi er lítið þar sem mikill skortur er á leiguíbúðum til varanlegrar útleigu. Þótt Íbúðalánasjóður sé nú að reyna að leggja sitt af mörkum með útleigu á 130 íbúðum í þeirra eigu til viðbótar við þær sem þegar hafa verið leigðar út er það allt of lítið. Raunar er margt sem hamlar frekari aðgerðum Íbúðalánasjóðs, s.s. samkeppnissjónarmið, og þess vegna þarf að koma til heildarendurskoðunar á málaflokknum hjá hinu opinbera og hugsanlegar lagabreytingar í kjölfarið. Ein lausnin á þessu gæti verið stofnun rekstrarfélags, svipað því sem starfrækt er í Danmörku, þar sem ríki og sveitarfélög koma að. Almenna danska leigukerfið, eins og það er kallað, er ætlað fyrir alla en ekki aðeins þá sem ráða ekki við að greiða markaðsleigu. Húsaleiga innan kerfisins má einungis fjármagna afborganir lána og viðhaldskostnað leiguhúsnæðisins. Það þýðir í raun að enginn hagnaður má fylgja útleigu íbúðanna og markmiðið er fyrst og fremst að tryggja nægt framboð af fjölbreyttu húsnæði á viðráðanlegu verði fyrir ólíka tekjuhópa. Einungis er hægt að rifta leigusamningi ef um vanefndir á samningi er að ræða og þannig getur fólk búið alla sína ævi í leiguhúsnæði kjósi það svo. Samhliða þessu fyrirkomulagi er starfrækt úrskurðarnefnd sem leigjendur og leigusalar geta leitað til með sín málefni. Sú nefnd stuðlar að sanngjörnu leiguverði miðað við aðstæður hverju sinni. BSRB tekur einnig undir þau sjónarmið að jafna eigi hlut leigjenda og eigenda íbúðarhúsnæðis hér á landi þegar kemur að bótum. Þar til gerðar húsnæðisbætur myndu þannig leysa leigu- og vaxtabætur af hólmi og auka jafnræði leigjenda og eigenda íbúðarhúsnæðis. Meirihluti leigjenda á Íslandi fær skertar eða engar húsaleigubætur og því verður að endurskoða reglur þar að lútandi. Hærri húsaleigubætur og stærri leigumarkaður gera auk þess fólki sem nú þegar er í íbúðum í eigu sveitarfélaga auðveldara að vera á almennum húsnæðismarkaði og hafa þannig fleiri valkosti en þá sem sveitarfélögin bjóða. En með hækkun húsaleigubóta verða ríki og sveitarfélög jafnframt að passa að hækkun bóta skili sér ekki beint í hærra leiguverði. Þetta mætti t.d. framkvæma með fyrrnefndri úrskurðarnefnd sem eins og áður sagði hefur fyrst og fremst það hlutverk að stuðla að sanngjörnu leiguverði. Markmið stjórnvalda hlýtur að vera það að koma húsnæðismálum landsmanna í skikkanlegt horf þannig að allir landsmenn eigi kost á húsnæði á viðráðanlegu verði. Það eru breyttir tímar á Íslandi og við því verður að bregðast. Hluti þess er að leigumarkaði íbúðarhúsnæðis verði sinnt af alúð og leiga á húsnæði gerð að raunhæfum valmöguleika með tilheyrandi húsnæðisöryggi til lengri tíma. Þetta er skref sem verður að taka og tækifærið er nú. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Sjá meira
Undanfarna daga hafa húsnæðismál Íslendinga verið nokkuð í umræðunni og þá sérstaklega málefni leigjenda. Af því tilefni vill BSRB ítreka tillögur sem bandalagið hefur áður lagt fram og miða að því að efla almennan markað með langtímaleiguíbúðum. Mikil eftirspurn er eftir leiguhúsnæði og sérstaklega á höfuðborgarsvæðinu þar sem framboð á leiguhúsnæði er takmarkað, markaðurinn mjög óskipulagður og leiguverð mjög hátt. BSRB fagnar því að Íbúðalánasjóður ætli á næstu 12 mánuðum að bjóða 130 íbúðir sem eru í eigu sjóðsins til leigu en bendir jafnframt á að mun víðtækari aðgerða er þörf. Með aðgerðunum ætla Velferðarráðuneyti og Íbúðalánasjóður að leggja sitt af mörkum til að mæta hinni miklu eftirspurn eftir leiguíbúðum og um leið stuðla að lækkuðu leiguverði. Hins vegar þykir ljóst að 130 íbúðir leysa lítinn hluta vandans og munu hafa mjög takmörkuð áhrif á almennt leiguverð. BSRB hefur undanfarið unnið að því að koma tillögum sínum um öflugri leigumarkað á framfæri með það að markmiði að allir landsmenn eigi kost á öruggu húsnæði til lengri tíma á viðráðanlegu verði. Þessar tillögur hafa miðað að því að efla almennan leigumarkað. Samráðshópur Velferðarráðuneytisins um húsnæðisstefnu og vinnuhópur Reykjavíkurborgar um sama málefni hafa báðir lagt til að komið verði á langtímaleigumarkaði í samræmi við tillögur BSRB. Hlutfall heimila í leiguhúsnæði er talsvert lægra hér á landi en víðast hvar í Evrópu og á Norðurlöndum. Margt bendir til þess að þetta sé að taka breytingum og eins og staðan er á fasteignamarkaði í dag hafa fjölmargir ekki kost á öðru en að vera á leigumarkaði. Stærri leigumarkaður og nægt framboð leiguíbúða losar fjölskyldur og einstaklinga undan fjárhagslegri áhættu tengdum skuldsettum fasteignakaupum og eykur um leið hreyfanleika þeirra. Margir sjá því frekari hag í því að leigja húsnæði í stað þess að kaupa. En húsnæðisöryggi leigjenda á Íslandi er lítið þar sem mikill skortur er á leiguíbúðum til varanlegrar útleigu. Þótt Íbúðalánasjóður sé nú að reyna að leggja sitt af mörkum með útleigu á 130 íbúðum í þeirra eigu til viðbótar við þær sem þegar hafa verið leigðar út er það allt of lítið. Raunar er margt sem hamlar frekari aðgerðum Íbúðalánasjóðs, s.s. samkeppnissjónarmið, og þess vegna þarf að koma til heildarendurskoðunar á málaflokknum hjá hinu opinbera og hugsanlegar lagabreytingar í kjölfarið. Ein lausnin á þessu gæti verið stofnun rekstrarfélags, svipað því sem starfrækt er í Danmörku, þar sem ríki og sveitarfélög koma að. Almenna danska leigukerfið, eins og það er kallað, er ætlað fyrir alla en ekki aðeins þá sem ráða ekki við að greiða markaðsleigu. Húsaleiga innan kerfisins má einungis fjármagna afborganir lána og viðhaldskostnað leiguhúsnæðisins. Það þýðir í raun að enginn hagnaður má fylgja útleigu íbúðanna og markmiðið er fyrst og fremst að tryggja nægt framboð af fjölbreyttu húsnæði á viðráðanlegu verði fyrir ólíka tekjuhópa. Einungis er hægt að rifta leigusamningi ef um vanefndir á samningi er að ræða og þannig getur fólk búið alla sína ævi í leiguhúsnæði kjósi það svo. Samhliða þessu fyrirkomulagi er starfrækt úrskurðarnefnd sem leigjendur og leigusalar geta leitað til með sín málefni. Sú nefnd stuðlar að sanngjörnu leiguverði miðað við aðstæður hverju sinni. BSRB tekur einnig undir þau sjónarmið að jafna eigi hlut leigjenda og eigenda íbúðarhúsnæðis hér á landi þegar kemur að bótum. Þar til gerðar húsnæðisbætur myndu þannig leysa leigu- og vaxtabætur af hólmi og auka jafnræði leigjenda og eigenda íbúðarhúsnæðis. Meirihluti leigjenda á Íslandi fær skertar eða engar húsaleigubætur og því verður að endurskoða reglur þar að lútandi. Hærri húsaleigubætur og stærri leigumarkaður gera auk þess fólki sem nú þegar er í íbúðum í eigu sveitarfélaga auðveldara að vera á almennum húsnæðismarkaði og hafa þannig fleiri valkosti en þá sem sveitarfélögin bjóða. En með hækkun húsaleigubóta verða ríki og sveitarfélög jafnframt að passa að hækkun bóta skili sér ekki beint í hærra leiguverði. Þetta mætti t.d. framkvæma með fyrrnefndri úrskurðarnefnd sem eins og áður sagði hefur fyrst og fremst það hlutverk að stuðla að sanngjörnu leiguverði. Markmið stjórnvalda hlýtur að vera það að koma húsnæðismálum landsmanna í skikkanlegt horf þannig að allir landsmenn eigi kost á húsnæði á viðráðanlegu verði. Það eru breyttir tímar á Íslandi og við því verður að bregðast. Hluti þess er að leigumarkaði íbúðarhúsnæðis verði sinnt af alúð og leiga á húsnæði gerð að raunhæfum valmöguleika með tilheyrandi húsnæðisöryggi til lengri tíma. Þetta er skref sem verður að taka og tækifærið er nú.
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun