Staðan í ESB-viðræðunum Stefán Haukur Jóhannesson og Björg Thorarensen og Þorsteinn Gunnarsson skrifa 27. desember 2011 17:00 Á ríkjaráðstefnu í Brussel hinn 12. desember sl. voru opnaðir fimm samningskaflar í aðildarviðræðum Íslands og Evrópusambandsins (ESB). Þetta var þriðja ráðstefnan sem haldin er frá því að efnislegar samningaviðræður hófust í júní í sumar. Á fundinum nú í desember var í fyrsta skipti fjallað um samningskafla sem eru utan EES-samningsins, þ.e.a.s.kaflann um mannréttindi og um framlög aðildarríkja til ESB. Jafnframt lauk viðræðum um þrjá kafla sem eru hluti af EES-samningnum. Alls hafa 11 samningskaflar af þeim 33 sem viðræðurnar snúast um verið opnaðir og er viðræðum um átta þeirra lokið. Vel hefur gengið hingað til en framundan eru þó umfangsmiklir og erfiðir kaflar. Þar ríður á að vanda sem áður til verka og byggja undir okkar nálgun og samningsafstöðu með traustum rökum. Sæstrengur, smáfyrirtæki, borgaraþjónustaEftir því sem viðræðunum vindur fram kemur smám saman í ljós hvað aðildarsamningur – og aðild – getur falið í sér í einstökum málaflokkum. Í samningskaflanum um „Samevrópsk net", sem nær yfir regluverk ESB til að koma á sameiginlegu orku-, fjarskipta- og samgöngukerfi, er til að mynda að finna ákvæði um að tengja beri fjarlæg svæði við Evrópu. Fram hefur komið í viðræðunum að Evrópusambandið lítur svo á að lagning sæstrengs frá Íslandi til Evrópu gæti fengist skilgreint sem forgangsverkefni í orkuflutningsáætlun sambandsins og þannig gæti Ísland notið stuðnings við slík áform. Í kaflanum um réttarvörslu og grundvallarréttindi deilir Ísland öllum grunngildum með öðrum Evrópuríkjum svo litlar breytingar verða þar. Þó kemur fram í þessum málaflokki að borgarar aðildarríkja ESB geta leitað til sendiráða hvers annars á fjarlægum slóðum. Þetta myndi þýða að Íslendingar, sem eru í nauðum staddir erlendis þar sem Ísland er ekki með sendiráð, gætu leitað til hvaða sendiráðs ESB sem er til að fá aðstoð s.s. ef vegabréf glatast eða veikindi steðja að. Markmið regluverks ESB um atvinnu- og iðnstefnu er að skapa litlum og meðalstórum fyrirtækjum hagstætt rekstrarumhverfi sem hvetur til nýsköpunar og stuðlar að hagvexti. Sérstök áhersla er lögð á að hvetja til frumkvöðlastarfsemi og stofnunar nýrra fyrirtækja. Ísland hefur í gegnum EES tekið þátt í og notið góðs af samstarfi ESB-ríkja á þessu sviði og hingað til hafa styrkir til íslenskra aðila verið hærri en framlög Íslands. Um 99% íslenskra fyrirtækja teljast vera smá eða meðalstór. Í umfjöllun um samningskaflann um framlög til ESB hefur komið fram að Ísland muni greiða þó nokkrar fjárhæðir til ESB, komi til aðildar, rétt eins og raunin er innan EES. Að sama skapi fer það eftir elju og útsjónarsemi Íslendinga hversu mikið af framlaginu kemur tilbaka í formi styrkja og stuðnings s.s. í gegnum samstarfsverkefni Evrópuríkja til atvinnuuppbyggingar í dreifbýli. Þar býr Ísland að dýrmætri reynslu m.a. með þátttöku í rannsóknarsamstarfi ESB á grundvelli EES-samningsins þar sem íslenskir vísindamenn hafa náð góðum árangri. Hvað með vandræðin á evrusvæðinu?Ríkjaráðstefnan um aðild Íslands fór fram í beinu framhaldi af leiðtogafundi ESB um aukið aðhald í ríkisfjármálum og efnahagsmálum. Ákvarðanir ESB um að takast á við skulda- og fjármálakreppuna kunna að sönnu að hafa áhrif á framtíðarsamstarfið innan vébanda Evrópusambandsins. Samninganefndin mun fylgjast með þeirri þróun og leggja mat á hana út frá hagsmunum Íslands í yfirstandandi viðræðum en eitt af þeim samningsmarkmiðum sem lagt er upp með í áliti Alþingis lýtur að því hvernig tryggja megi stöðugleika íslensku krónunnar með þátttöku Íslands í myntsamstarfinu ERM II. Rétt er að hafa í huga að staðan á evrusvæðinu og aðgerðir ESB til að takast á við skuldavanda ákveðinna Evrópuríkja tengist ekki aðildarviðræðum Íslands eða stækkun ESB með beinum hætti eins og merkja má af því að Króatía undirritaði aðildarsamning sinn við ESB nú í desember. En þróunin í Evrópu og á evrusvæðinu hefur hins vegar umtalsverða þýðingu fyrir íslenska hagsmuni enda er mikill meirihluti okkar utanríkisviðskipta við aðildarríki ESB. Næstu skrefÍ mars næstkomandi verða fleiri samningskaflar opnaðir og svo aftur í júní í lok dönsku formennskunnar í ESB. Fram undan er að takast á við erfiða kafla í samningaferlinu, þar á meðal um sjávarútvegsmál, landbúnaðarmál og umhverfismál. Enginn þarf að óttast að viðræðurnar einkennist af asa eða óðagoti. Þvert á móti ráða gæði starfsins hraðanum og viðræðum mun ekki ljúka fyrr en góður samningur liggur fyrir. Vandað hefur verið til verka í málsmeðferð allri og eiga hagsmunaaðilar og félagasamtök hrós skilið fyrir virka þátttöku í ferlinu. Alþingi er í lykilhlutverki en utanríkismálanefnd fær allar upplýsingar og fylgist á virkan hátt með hverju skrefi. Nánari útskýringar á innihaldi samningskafla í aðildarviðræðunum við ESB er að finna á esb.utn.is. Þar eru einnig samningsafstöður Íslands, önnur gögn og nánari upplýsingar um viðræðuferlið. Við hvetjum alla til að heimsækja þá síðu og kynna sér málið. Einnig skal bent á vandaða heimasíðu vísindavefs Háskóla Íslands á slóðinni evropuvefur.is þar sem er að finna ýmsar spurningar og svör um Evrópumálin og viðræðuferlið. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir Skoðun Menntamorð Ingólfur Gíslason Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason Skoðun Hvers vegna þurfti að farga bókinni? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir Skoðun Banvænt aðgerðarleysi Tómas A. Tómasson Skoðun Skoðun Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Menntamorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Náttúruminjasafn Íslands má sinna sýningahaldi! Hilmar J. Malmquist skrifar Skoðun Hvers vegna þurfti að farga bókinni? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hjarta umhverfismála Margrét Júlía Rafnsdóttir skrifar Skoðun Hugsjónir og fræðimennska – einstakt veganesti Baldurs í embætti forseta Íslands Rannveig Traustadóttir skrifar Skoðun Ísland hástökkvari í málefnum hinsegin fólks Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Banvænt aðgerðarleysi Tómas A. Tómasson skrifar Skoðun Viltu koma í ferðalag? Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson skrifar Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir skrifar Skoðun Hugrekki Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Afvegaleiðing SFS? Friðleifur Egill Guðmundsson skrifar Skoðun Jón Gnarr fyrir dýraverndina Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Mannréttindastofnun verður að veruleika Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Samstarf við landsbyggðina Sævar Þór Halldórsson skrifar Skoðun Lausnin út í mýri? Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson skrifar Sjá meira
Á ríkjaráðstefnu í Brussel hinn 12. desember sl. voru opnaðir fimm samningskaflar í aðildarviðræðum Íslands og Evrópusambandsins (ESB). Þetta var þriðja ráðstefnan sem haldin er frá því að efnislegar samningaviðræður hófust í júní í sumar. Á fundinum nú í desember var í fyrsta skipti fjallað um samningskafla sem eru utan EES-samningsins, þ.e.a.s.kaflann um mannréttindi og um framlög aðildarríkja til ESB. Jafnframt lauk viðræðum um þrjá kafla sem eru hluti af EES-samningnum. Alls hafa 11 samningskaflar af þeim 33 sem viðræðurnar snúast um verið opnaðir og er viðræðum um átta þeirra lokið. Vel hefur gengið hingað til en framundan eru þó umfangsmiklir og erfiðir kaflar. Þar ríður á að vanda sem áður til verka og byggja undir okkar nálgun og samningsafstöðu með traustum rökum. Sæstrengur, smáfyrirtæki, borgaraþjónustaEftir því sem viðræðunum vindur fram kemur smám saman í ljós hvað aðildarsamningur – og aðild – getur falið í sér í einstökum málaflokkum. Í samningskaflanum um „Samevrópsk net", sem nær yfir regluverk ESB til að koma á sameiginlegu orku-, fjarskipta- og samgöngukerfi, er til að mynda að finna ákvæði um að tengja beri fjarlæg svæði við Evrópu. Fram hefur komið í viðræðunum að Evrópusambandið lítur svo á að lagning sæstrengs frá Íslandi til Evrópu gæti fengist skilgreint sem forgangsverkefni í orkuflutningsáætlun sambandsins og þannig gæti Ísland notið stuðnings við slík áform. Í kaflanum um réttarvörslu og grundvallarréttindi deilir Ísland öllum grunngildum með öðrum Evrópuríkjum svo litlar breytingar verða þar. Þó kemur fram í þessum málaflokki að borgarar aðildarríkja ESB geta leitað til sendiráða hvers annars á fjarlægum slóðum. Þetta myndi þýða að Íslendingar, sem eru í nauðum staddir erlendis þar sem Ísland er ekki með sendiráð, gætu leitað til hvaða sendiráðs ESB sem er til að fá aðstoð s.s. ef vegabréf glatast eða veikindi steðja að. Markmið regluverks ESB um atvinnu- og iðnstefnu er að skapa litlum og meðalstórum fyrirtækjum hagstætt rekstrarumhverfi sem hvetur til nýsköpunar og stuðlar að hagvexti. Sérstök áhersla er lögð á að hvetja til frumkvöðlastarfsemi og stofnunar nýrra fyrirtækja. Ísland hefur í gegnum EES tekið þátt í og notið góðs af samstarfi ESB-ríkja á þessu sviði og hingað til hafa styrkir til íslenskra aðila verið hærri en framlög Íslands. Um 99% íslenskra fyrirtækja teljast vera smá eða meðalstór. Í umfjöllun um samningskaflann um framlög til ESB hefur komið fram að Ísland muni greiða þó nokkrar fjárhæðir til ESB, komi til aðildar, rétt eins og raunin er innan EES. Að sama skapi fer það eftir elju og útsjónarsemi Íslendinga hversu mikið af framlaginu kemur tilbaka í formi styrkja og stuðnings s.s. í gegnum samstarfsverkefni Evrópuríkja til atvinnuuppbyggingar í dreifbýli. Þar býr Ísland að dýrmætri reynslu m.a. með þátttöku í rannsóknarsamstarfi ESB á grundvelli EES-samningsins þar sem íslenskir vísindamenn hafa náð góðum árangri. Hvað með vandræðin á evrusvæðinu?Ríkjaráðstefnan um aðild Íslands fór fram í beinu framhaldi af leiðtogafundi ESB um aukið aðhald í ríkisfjármálum og efnahagsmálum. Ákvarðanir ESB um að takast á við skulda- og fjármálakreppuna kunna að sönnu að hafa áhrif á framtíðarsamstarfið innan vébanda Evrópusambandsins. Samninganefndin mun fylgjast með þeirri þróun og leggja mat á hana út frá hagsmunum Íslands í yfirstandandi viðræðum en eitt af þeim samningsmarkmiðum sem lagt er upp með í áliti Alþingis lýtur að því hvernig tryggja megi stöðugleika íslensku krónunnar með þátttöku Íslands í myntsamstarfinu ERM II. Rétt er að hafa í huga að staðan á evrusvæðinu og aðgerðir ESB til að takast á við skuldavanda ákveðinna Evrópuríkja tengist ekki aðildarviðræðum Íslands eða stækkun ESB með beinum hætti eins og merkja má af því að Króatía undirritaði aðildarsamning sinn við ESB nú í desember. En þróunin í Evrópu og á evrusvæðinu hefur hins vegar umtalsverða þýðingu fyrir íslenska hagsmuni enda er mikill meirihluti okkar utanríkisviðskipta við aðildarríki ESB. Næstu skrefÍ mars næstkomandi verða fleiri samningskaflar opnaðir og svo aftur í júní í lok dönsku formennskunnar í ESB. Fram undan er að takast á við erfiða kafla í samningaferlinu, þar á meðal um sjávarútvegsmál, landbúnaðarmál og umhverfismál. Enginn þarf að óttast að viðræðurnar einkennist af asa eða óðagoti. Þvert á móti ráða gæði starfsins hraðanum og viðræðum mun ekki ljúka fyrr en góður samningur liggur fyrir. Vandað hefur verið til verka í málsmeðferð allri og eiga hagsmunaaðilar og félagasamtök hrós skilið fyrir virka þátttöku í ferlinu. Alþingi er í lykilhlutverki en utanríkismálanefnd fær allar upplýsingar og fylgist á virkan hátt með hverju skrefi. Nánari útskýringar á innihaldi samningskafla í aðildarviðræðunum við ESB er að finna á esb.utn.is. Þar eru einnig samningsafstöður Íslands, önnur gögn og nánari upplýsingar um viðræðuferlið. Við hvetjum alla til að heimsækja þá síðu og kynna sér málið. Einnig skal bent á vandaða heimasíðu vísindavefs Háskóla Íslands á slóðinni evropuvefur.is þar sem er að finna ýmsar spurningar og svör um Evrópumálin og viðræðuferlið.
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Hugsjónir og fræðimennska – einstakt veganesti Baldurs í embætti forseta Íslands Rannveig Traustadóttir skrifar