Hörður Arnarson, forstjóri Marel Food Systems: Fjármálakreppan geisar enn 31. desember 2008 00:01 Hörður Arnarson forstjóri Marel Food Systems. Þegar horft er til baka yfir árið sem er að líða dylst engum að það hefur verið íslenskum fyrirtækjum mjög erfitt. Hrun bankanna var gríðarlega þungt högg sem skók stoðir íslensks efnahagslífs. Þá var það ekki síður áfall að krónan skyldi bregðast. Gjaldeyrisviðskipti lágu niðri vikum saman og viðskipti nánast lömuðust. Háir vextir hafa sömuleiðis gert innlenda fjármögnun bæði dýra og erfiða. Orðspor Íslendinga erlendis hefur einnig beðið mikinn hnekki og það er erfitt að vera íslenskt fyrirtæki í dag og eiga í alþjóðlegum viðskiptum. Það er ljóst að hvorki atvinnulífið né heimilin geta búið við það ástand sem hér ríkir til lengdar. Framundan er mikið uppbyggingarstarf og nauðsynlegt er að breyta um áherslur í íslensku efnahagslífi. Stórauka þarf áhersluna á útflutning og að sama skapi að draga úr innflutningi. Einungis þannig mun takast að greiða niður þær skuldir sem blasa við okkur sem þjóð. Til lengri tíma litið þurfa lífskjörin í landinu að byggjast á þeim tekjum sem við öflum en ekki á þeim lánum sem við höfum aðgang að, eins og verið hefur undanfarin ár. Það er því mikilvægt að hlúa vel að öllum útflutningsgreinum, hvort sem um er að ræða fiskvinnslu, iðnað eða ferðaþjónustu, og leggja þarf áherslu á nýsköpun og raunverulega verðmætasköpun. Þrátt fyrir þau erfiðu skilyrði sem við búum nú við hefur staða útflutningsfyrirtækja á Íslandi batnað að ýmsu leyti. Rekstrarumhverfi þeirra hefur um nokkurra ára skeið verið ákaflega óhagstætt. Sérstaklega hefur hágengisstefnan gert þeim erfitt fyrir en gengi krónunnar hefur verið skráð langt yfir eðlilegu jafnvægisgengi. Fyrirtæki hafa þurft að bregðast við með sífelldri hagræðingu í rekstri og flest hafa dregið úr umsvifum í rekstri á Íslandi. En í dag horfa þau fram á mun hagstæðari rekstrarskilyrði. Veiking krónunnar, sem á vonandi eftir að rata í eðlilegt jafnvægisgengi, veldur því að útflutningur er samkeppnishæfari og skilar hærri tekjum. Vegna þeirrar miklu hagræðingar og aðhaldssemi sem fyrirtækin hafa þurft að grípa til skilar þessi tekjuaukning strax stórbættri afkomu. Það er án efa erfitt ár framundan um heim allan. Alþjóðlega fjármálakreppan geisar enn og sá skortur á fjármagni sem henni fylgir kemur til með að hafa áhrif á allar atvinnugreinar. Þrátt fyrir það sjáum við hjá Marel Food Systems ljós við endann á göngunum enda teljum við okkur vel í stakk búin til að standast þennan storm. Reynslan hefur sýnt að matvælaiðnaðurinn er ekki eins næmur fyrir hagsveiflum og flestar aðrar greinar. Neytendur munu eflaust þurfa að skera niður útgjöld, til dæmis ferðalög, nýja bíla og munaðarvörur, en þeir munu halda áfram að borða, jafnvel þótt neysluvenjur þeirra eigi eftir að breytast. Því má gera ráð fyrir að áhrif fjármálakreppunnar verði minni og skammvinnari í matvælaiðnaðinum en í mörgum öðrum greinum. Þá sjáum við tækifæri til sóknar á markaðssvæðum sem eru ekki eins berskjölduð gagnvart fjármálakreppunni og önnur. Á meðan að flest eldri hagkerfi heims, þar á meðal Evrópa og Bandaríkin, eiga í miklum vandræðum, hefur því verið spáð að kreppan muni ekki rista jafn djúpt til dæmis í Suður-Ameríku, Asíu og Eyjaálfu. Sum þessara svæða hafa þegar gengið í gegnum bankakreppur á 9. áratugnum og standa því betur að vígi í dag. Þarna leynast tækifæri, sérstaklega við núverandi aðstæður. Undanfarin tvö til þrjú ár hefur Marel Food Systems stækkað mjög ört með kaupum á erlendum fyrirtækjum og hefur það skilað okkur í fremstu röð framleiðenda á búnaði til matvælavinnslu á heimsvísu. Á sama tíma höfum við, eins og mörg önnur útflutningsfyrirtæki, hagrætt mikið í okkar rekstri og dregið úr kostnaði. Við stöndum sterkari eftir og það kemur sér vel nú þegar harðnar í ári. Framundan er mikil vinna sem mun krefjast þrautseigju og útsjónarsemi en þegar við siglum upp úr þessum öldudal efnahagshremminga tekur við uppgangstímabil. Þeir sem ná að byggja upp trausta innviði meðan barist er í gegnum öldurótið munu uppskera þegar aftur er komið á lygnan sjó. Ég óska lesendum Markaðarins farsældar á nýju ári. Markaðir Mest lesið „Það fyrsta sem ég segi er „Góða morgun““ Atvinnulíf Íslensk fyrirtæki geti endurheimt verulegar fjárhæðir Viðskipti innlent Tvöfaldar tolla á innflutt stál og ál Viðskipti erlent Þau keyptu fyrir tuttugu milljónir í útboðinu Viðskipti innlent Í hópi þeirra sem hlutu Viator Experience-verðlaunin Viðskipti innlent Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Viðskipti innlent Sektaðar fyrir að trassa með verðmerkingar á Selfossi Neytendur Birta lista yfir kaupendur: Á annað þúsund keypti fyrir tuttugu milljónir Viðskipti innlent Heiður Björk tekur við eftir brotthvarf Gunnars Egils Viðskipti innlent „Þetta er ekki mjög töff en ég get ekki að þessu gert“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Íslensk fyrirtæki geti endurheimt verulegar fjárhæðir Í hópi þeirra sem hlutu Viator Experience-verðlaunin Heiður Björk tekur við eftir brotthvarf Gunnars Egils GeoSilica hefur framleiðslu á Þeistareykjum Sigurður Jökull stýrir Cruise Iceland Taka við nýjum forstöðumannastöðum hjá Krónunni Dolores ráðin forstöðumaður hjá OK Shein ginni neytendur til skyndikaupa Annar banki býður betra verð en hinn með sömu eigendur Þau keyptu fyrir tuttugu milljónir í útboðinu Sameining við Kviku banka mun taka langan tíma „Grindavíkuráhrifin“ leiða til talsverðrar hækkunar hjá nágrönnum Indó skoraði hæst í Sjálfbærniásnum Fasteignamat hækkar um 9,2 prósent á milli ára Bein útsending: Fasteignamat 2026 kynnt Verðbólga lækkar um 0,4 stig Kvika vinsælasta stelpan á ballinu Bein útsending: Viðurkenningarhátíð Sjálfbærniássins Auður hefur innreið sína á húsnæðislánamarkað Vextir lækka hjá Íslandsbanka Lokun kísilvers á Bakka: „Þetta er grátbölvað“ Arion vill sameinast Kviku Birta lista yfir kaupendur: Á annað þúsund keypti fyrir tuttugu milljónir Bein útsending: Ársfundur Samáls Vilja að stjórnvöld greiði leið kísilversins á Bakka Play tekur flugið til Agadir Halla nýr yfirlögfræðingur Emblu Medical Stöðva rekstur á Bakka í júlí og segja 80 manns upp störfum Heimar mega kaupa Grósku Tap útgerðarinnar vegna fjárfestinga í fiskeldi nemur milljörðum Sjá meira
Þegar horft er til baka yfir árið sem er að líða dylst engum að það hefur verið íslenskum fyrirtækjum mjög erfitt. Hrun bankanna var gríðarlega þungt högg sem skók stoðir íslensks efnahagslífs. Þá var það ekki síður áfall að krónan skyldi bregðast. Gjaldeyrisviðskipti lágu niðri vikum saman og viðskipti nánast lömuðust. Háir vextir hafa sömuleiðis gert innlenda fjármögnun bæði dýra og erfiða. Orðspor Íslendinga erlendis hefur einnig beðið mikinn hnekki og það er erfitt að vera íslenskt fyrirtæki í dag og eiga í alþjóðlegum viðskiptum. Það er ljóst að hvorki atvinnulífið né heimilin geta búið við það ástand sem hér ríkir til lengdar. Framundan er mikið uppbyggingarstarf og nauðsynlegt er að breyta um áherslur í íslensku efnahagslífi. Stórauka þarf áhersluna á útflutning og að sama skapi að draga úr innflutningi. Einungis þannig mun takast að greiða niður þær skuldir sem blasa við okkur sem þjóð. Til lengri tíma litið þurfa lífskjörin í landinu að byggjast á þeim tekjum sem við öflum en ekki á þeim lánum sem við höfum aðgang að, eins og verið hefur undanfarin ár. Það er því mikilvægt að hlúa vel að öllum útflutningsgreinum, hvort sem um er að ræða fiskvinnslu, iðnað eða ferðaþjónustu, og leggja þarf áherslu á nýsköpun og raunverulega verðmætasköpun. Þrátt fyrir þau erfiðu skilyrði sem við búum nú við hefur staða útflutningsfyrirtækja á Íslandi batnað að ýmsu leyti. Rekstrarumhverfi þeirra hefur um nokkurra ára skeið verið ákaflega óhagstætt. Sérstaklega hefur hágengisstefnan gert þeim erfitt fyrir en gengi krónunnar hefur verið skráð langt yfir eðlilegu jafnvægisgengi. Fyrirtæki hafa þurft að bregðast við með sífelldri hagræðingu í rekstri og flest hafa dregið úr umsvifum í rekstri á Íslandi. En í dag horfa þau fram á mun hagstæðari rekstrarskilyrði. Veiking krónunnar, sem á vonandi eftir að rata í eðlilegt jafnvægisgengi, veldur því að útflutningur er samkeppnishæfari og skilar hærri tekjum. Vegna þeirrar miklu hagræðingar og aðhaldssemi sem fyrirtækin hafa þurft að grípa til skilar þessi tekjuaukning strax stórbættri afkomu. Það er án efa erfitt ár framundan um heim allan. Alþjóðlega fjármálakreppan geisar enn og sá skortur á fjármagni sem henni fylgir kemur til með að hafa áhrif á allar atvinnugreinar. Þrátt fyrir það sjáum við hjá Marel Food Systems ljós við endann á göngunum enda teljum við okkur vel í stakk búin til að standast þennan storm. Reynslan hefur sýnt að matvælaiðnaðurinn er ekki eins næmur fyrir hagsveiflum og flestar aðrar greinar. Neytendur munu eflaust þurfa að skera niður útgjöld, til dæmis ferðalög, nýja bíla og munaðarvörur, en þeir munu halda áfram að borða, jafnvel þótt neysluvenjur þeirra eigi eftir að breytast. Því má gera ráð fyrir að áhrif fjármálakreppunnar verði minni og skammvinnari í matvælaiðnaðinum en í mörgum öðrum greinum. Þá sjáum við tækifæri til sóknar á markaðssvæðum sem eru ekki eins berskjölduð gagnvart fjármálakreppunni og önnur. Á meðan að flest eldri hagkerfi heims, þar á meðal Evrópa og Bandaríkin, eiga í miklum vandræðum, hefur því verið spáð að kreppan muni ekki rista jafn djúpt til dæmis í Suður-Ameríku, Asíu og Eyjaálfu. Sum þessara svæða hafa þegar gengið í gegnum bankakreppur á 9. áratugnum og standa því betur að vígi í dag. Þarna leynast tækifæri, sérstaklega við núverandi aðstæður. Undanfarin tvö til þrjú ár hefur Marel Food Systems stækkað mjög ört með kaupum á erlendum fyrirtækjum og hefur það skilað okkur í fremstu röð framleiðenda á búnaði til matvælavinnslu á heimsvísu. Á sama tíma höfum við, eins og mörg önnur útflutningsfyrirtæki, hagrætt mikið í okkar rekstri og dregið úr kostnaði. Við stöndum sterkari eftir og það kemur sér vel nú þegar harðnar í ári. Framundan er mikil vinna sem mun krefjast þrautseigju og útsjónarsemi en þegar við siglum upp úr þessum öldudal efnahagshremminga tekur við uppgangstímabil. Þeir sem ná að byggja upp trausta innviði meðan barist er í gegnum öldurótið munu uppskera þegar aftur er komið á lygnan sjó. Ég óska lesendum Markaðarins farsældar á nýju ári.
Markaðir Mest lesið „Það fyrsta sem ég segi er „Góða morgun““ Atvinnulíf Íslensk fyrirtæki geti endurheimt verulegar fjárhæðir Viðskipti innlent Tvöfaldar tolla á innflutt stál og ál Viðskipti erlent Þau keyptu fyrir tuttugu milljónir í útboðinu Viðskipti innlent Í hópi þeirra sem hlutu Viator Experience-verðlaunin Viðskipti innlent Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Viðskipti innlent Sektaðar fyrir að trassa með verðmerkingar á Selfossi Neytendur Birta lista yfir kaupendur: Á annað þúsund keypti fyrir tuttugu milljónir Viðskipti innlent Heiður Björk tekur við eftir brotthvarf Gunnars Egils Viðskipti innlent „Þetta er ekki mjög töff en ég get ekki að þessu gert“ Atvinnulíf Fleiri fréttir Íslensk fyrirtæki geti endurheimt verulegar fjárhæðir Í hópi þeirra sem hlutu Viator Experience-verðlaunin Heiður Björk tekur við eftir brotthvarf Gunnars Egils GeoSilica hefur framleiðslu á Þeistareykjum Sigurður Jökull stýrir Cruise Iceland Taka við nýjum forstöðumannastöðum hjá Krónunni Dolores ráðin forstöðumaður hjá OK Shein ginni neytendur til skyndikaupa Annar banki býður betra verð en hinn með sömu eigendur Þau keyptu fyrir tuttugu milljónir í útboðinu Sameining við Kviku banka mun taka langan tíma „Grindavíkuráhrifin“ leiða til talsverðrar hækkunar hjá nágrönnum Indó skoraði hæst í Sjálfbærniásnum Fasteignamat hækkar um 9,2 prósent á milli ára Bein útsending: Fasteignamat 2026 kynnt Verðbólga lækkar um 0,4 stig Kvika vinsælasta stelpan á ballinu Bein útsending: Viðurkenningarhátíð Sjálfbærniássins Auður hefur innreið sína á húsnæðislánamarkað Vextir lækka hjá Íslandsbanka Lokun kísilvers á Bakka: „Þetta er grátbölvað“ Arion vill sameinast Kviku Birta lista yfir kaupendur: Á annað þúsund keypti fyrir tuttugu milljónir Bein útsending: Ársfundur Samáls Vilja að stjórnvöld greiði leið kísilversins á Bakka Play tekur flugið til Agadir Halla nýr yfirlögfræðingur Emblu Medical Stöðva rekstur á Bakka í júlí og segja 80 manns upp störfum Heimar mega kaupa Grósku Tap útgerðarinnar vegna fjárfestinga í fiskeldi nemur milljörðum Sjá meira