Þegar illfygli leiðir stórmennskubrjálæðing Ole Anton Bieltvedt skrifar 23. júní 2025 06:01 Heimurinn horfir nú upp á slíka stöðu. Illfyglið, sem fyrir mér er, Benjamin Netanyahu, leiðir stórmennskubrjálæðinginn, sem fyrir mér er, Donald Trump, inn í stórhættulega stöðu, ekki bara í Miðausturlöndum, heldur heiminum öllum. Og, til mikilla vonbrigða og ama, nánast áfalls, dansa umkomulitlir og aumir vestrænir leiðtogar - menn, sem vilja teljast vitrir leiðtogar, halda, að þeir séu það, en eru það fæstir - mest með og í kringum sýndarmennskusegginn. Hvar er evrópsk skynsemi, yfirvegun, sjálfstæði og reisn? Aðeins fyrir þremur mánuðum, í marz síðastliðnum, héldu Íranir, Rússar og Kínverjar sameiginlega sjóheræfingu. Eru einhverjir, sem halda, að þetta hafi bara verið tilburðir og innantómt sjónarspil, eða halda Netanyahu og Trump kannske, að þeir séu svo magnaðir og miklir, að þeir geti líka gefið skít í Pútín og Xi!? Báðir blindaðir af eigin stórmennskubrjálæði!? Hér gæti auðvitað orðið til ný, stórhættuleg heimsspenna. Öryggismálaráðherra Bandaríkjanna (Director of National Intelligence), Tulsi Gabbard, sagði í vitnisburði fyrir Bandaríkjaþingi, líka nú í marz, að bandaríska leyniþjónustan telji, að Íran sé ekki í stakk búið til að smíða kjarnorkuvopn í náinni framtíð. Um svipað leyti skýrði CNN-fréttastöðin frá því, að skv. þeirra beztu heimildum væri minnst 3 ár í það, að Íran gæti, að öllu óbreyttu, smíðað kjarnorkusprengju. Í samræmi við þetta mat, tók Bandaríkjastjórn upp nýjar viðræður við Íran til að tryggja, að kjarnorkuþróunarprógramm þeirra myndi eingöngu ná til friðsamlegra nota, ekki til smíði karnorkusprengju. Sagði Trump í því sambandi, að hann vildi koma í veg fyrir „eyðileggingu og dauða“ með samningum. Var það reyndar eitt helzta kosningarloforð Trumps, að draga Bandaríkin út úr öllum stríðsrekstri og forðast það, á allan hátt, að blanda Bandaríkjunum inn í ný stríðsátök á erlendri grund, kannske 10-20 þúnd kílómetra í burtu, sem oft hafði verið. Höfðu samningamenn Bandaríkjamanna og Írans haldið 5 fundi, en þeir fóru fram í Oman, og stóð til að halda þann 6. sunnudaginn 15. júní. Af honum varð þó aldrei, því Netanyahu greip þá inn í, tók frammi fyrir hendurnar á Trump, með fyrirvarlausri stórárás á Íran13. júní. Fullyrti hann, að Íranir væru nokkrum mánuðum frá því, að fullsmíða kjarnorkusprengju. Fyrir undirrituðum hreinn tilbúningur, lygi, enda sannanir engar. Þarna svínaði Netanyahu í raun illilega á Trump, sem var, sem sagt, í miðri samningalotu við Íran, en hann kreysti fram bros, lét eins og þetta væri allt í hans hendi og þágu. Sagði árás Ísraels frábæra (excellent). Bætti því svo við, að „við“, hann, réði nú yfir allri lofthelgi Írans. Hann væri sá, sem hér hefði orðið og valdið. Sagði reyndar svo, að hann mælti með því við íbúa Teherans, að þeir myndu koma sér út úr borginni, það væri hans vinsamlega ráðgjöf, forða sér í öryggi, en sennilega veit forsetinn ekki, að í Teheran búa 10 milljónir manna, um 17 milljónir með úthverfum, og, að Teheran er umlykt hrjóstugu eyðimerkur- og fjallalandslagi. Hvert átti blessað fólkið þá að fara og hvernig? Bílar eru ekki í eigu allra í Íran, vegakerfi ekki með þeim fullkomnustu og benzín af skornum skammti, sérstaklega nú, eftir að Ísraelsmenn höfðu lagt sig alla fram um að sprengja upp og eyða eldsneytisbirgðum Írana. Þessar staðreyndir og spurningar komu auðvitað ekki upp í huga þess manns, sem hafði fíflað bandaríska þjóð til að gera sig að valdamesta manni veraldar, end djúpur skilningur, staðgóð þekking og skýr hugsun vart hans sterkasta hlið. Augljóst var, að Netanyahu vildi ekki friðsamlega lausn, vildi ekki frið, heldur bara stríð, blóð og eyðileggingu, að hans hætti á Gaza, völd og yfirráð með ofbeldi og eyðileggingu, þó á kostnað alheimsins væri, en hann hafði séð leið til að neyða stórmennskubrjálæðinginn í það með sér. Enginn sér nú fyrir, til hvers þetta frumhlaup og þessi hömlulausi og hættulegi stríðsrekstur kann að leiða. Olíuverð og efnahagsleg þróun öll, ekki bara í Miðausturlöndum, heldur um allan heim, er eitt, inn í það blandast svo siglingar milli Asíu og Evrópu, heldur er svo stóra spurningun, hvort allt byggðajafnvægi fari ekki aftur úr skorðum í Miðausturlöndum - í Íran búa 90 milljónir manna - sem aftur hefði í för með sér stórfellda fólksflutninga, flóðbylgjur flóttamana, og önnur vandræði og fár. Enginn virðist spyrja, hvort Íslraelsmenn búi yfir kjarnorkuvopnum, sem þeir gera örugglega, hafa sennilega gert í 40-50 ár, þó þeir neiti að staðfesta það, og allir virðast halda, að sé bara fínt, að Ísraelsmenn búi yfir kjarnorkuvopnum, sem þó, fyrir mér, eru sennilega mestu ofbeldisseggir og hættulegasta þjóð veraldar. Árið 2015, eftir 10 ára flóknar og harðar samningaumleitanir Bandaríkjamanna, Þjóðverja, Breta, Frakka, Rússa og Kínverja við Íran, tókst samkomulag, sem var kallað Íranssamningurinn (ensk skammstöfun JCPOA), en hann tryggði, að kjarnorkuþróunarprógramm Írana gengi einvörðungu út á friðsamlega notkun kjarnorku, og, að Alþjóðakjarnorkumálastofunin, IAEA, myndi hafa náið eftirlit með prógramminu og tryggja það, að svo yrði. Þessum samningi sagði Donald Trump hins vegar einhliða upp á sínu fyrra kjörtímabili, 2018, og þar með lagði hann í reynd grundvöllinn að því uppnámi, þeirri hættu og fári, nánast fyrir alheiminn, sem við stöndum nú frammi fyrir. Auðvitað er klerkastjórnin í Íran hræðileg, en það er ekki málið hér og nú. Það er innanríkismál Írana, sem þeir verða að ráða fram úr og leysa sjálfir. Í hvers konar heimi lifum við? Hvers konar illfygli og stórmennsku-brjálæðinga erum við endurtekið að kjósa til valda og leiða yfir okkur? Höfundur er samfélagsrýnir Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Von í Vonarskarði Þuríður Helga Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvað er eiginlega málið með þessa þéttingu?? Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Eitt próf á ári – er það snemmtæk íhlutun? Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Þegar öllu er á botninn hvolft Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Viltu finna milljarð? - Frá gráu svæði í gagnsæi Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum – tækifæri eða hliðarskref? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson skrifar Skoðun Eru börn innviðir? Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík skrifar Skoðun Körfubolti á tímum þjóðarmorðs Bjarni Þór Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson skrifar Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Sjá meira
Heimurinn horfir nú upp á slíka stöðu. Illfyglið, sem fyrir mér er, Benjamin Netanyahu, leiðir stórmennskubrjálæðinginn, sem fyrir mér er, Donald Trump, inn í stórhættulega stöðu, ekki bara í Miðausturlöndum, heldur heiminum öllum. Og, til mikilla vonbrigða og ama, nánast áfalls, dansa umkomulitlir og aumir vestrænir leiðtogar - menn, sem vilja teljast vitrir leiðtogar, halda, að þeir séu það, en eru það fæstir - mest með og í kringum sýndarmennskusegginn. Hvar er evrópsk skynsemi, yfirvegun, sjálfstæði og reisn? Aðeins fyrir þremur mánuðum, í marz síðastliðnum, héldu Íranir, Rússar og Kínverjar sameiginlega sjóheræfingu. Eru einhverjir, sem halda, að þetta hafi bara verið tilburðir og innantómt sjónarspil, eða halda Netanyahu og Trump kannske, að þeir séu svo magnaðir og miklir, að þeir geti líka gefið skít í Pútín og Xi!? Báðir blindaðir af eigin stórmennskubrjálæði!? Hér gæti auðvitað orðið til ný, stórhættuleg heimsspenna. Öryggismálaráðherra Bandaríkjanna (Director of National Intelligence), Tulsi Gabbard, sagði í vitnisburði fyrir Bandaríkjaþingi, líka nú í marz, að bandaríska leyniþjónustan telji, að Íran sé ekki í stakk búið til að smíða kjarnorkuvopn í náinni framtíð. Um svipað leyti skýrði CNN-fréttastöðin frá því, að skv. þeirra beztu heimildum væri minnst 3 ár í það, að Íran gæti, að öllu óbreyttu, smíðað kjarnorkusprengju. Í samræmi við þetta mat, tók Bandaríkjastjórn upp nýjar viðræður við Íran til að tryggja, að kjarnorkuþróunarprógramm þeirra myndi eingöngu ná til friðsamlegra nota, ekki til smíði karnorkusprengju. Sagði Trump í því sambandi, að hann vildi koma í veg fyrir „eyðileggingu og dauða“ með samningum. Var það reyndar eitt helzta kosningarloforð Trumps, að draga Bandaríkin út úr öllum stríðsrekstri og forðast það, á allan hátt, að blanda Bandaríkjunum inn í ný stríðsátök á erlendri grund, kannske 10-20 þúnd kílómetra í burtu, sem oft hafði verið. Höfðu samningamenn Bandaríkjamanna og Írans haldið 5 fundi, en þeir fóru fram í Oman, og stóð til að halda þann 6. sunnudaginn 15. júní. Af honum varð þó aldrei, því Netanyahu greip þá inn í, tók frammi fyrir hendurnar á Trump, með fyrirvarlausri stórárás á Íran13. júní. Fullyrti hann, að Íranir væru nokkrum mánuðum frá því, að fullsmíða kjarnorkusprengju. Fyrir undirrituðum hreinn tilbúningur, lygi, enda sannanir engar. Þarna svínaði Netanyahu í raun illilega á Trump, sem var, sem sagt, í miðri samningalotu við Íran, en hann kreysti fram bros, lét eins og þetta væri allt í hans hendi og þágu. Sagði árás Ísraels frábæra (excellent). Bætti því svo við, að „við“, hann, réði nú yfir allri lofthelgi Írans. Hann væri sá, sem hér hefði orðið og valdið. Sagði reyndar svo, að hann mælti með því við íbúa Teherans, að þeir myndu koma sér út úr borginni, það væri hans vinsamlega ráðgjöf, forða sér í öryggi, en sennilega veit forsetinn ekki, að í Teheran búa 10 milljónir manna, um 17 milljónir með úthverfum, og, að Teheran er umlykt hrjóstugu eyðimerkur- og fjallalandslagi. Hvert átti blessað fólkið þá að fara og hvernig? Bílar eru ekki í eigu allra í Íran, vegakerfi ekki með þeim fullkomnustu og benzín af skornum skammti, sérstaklega nú, eftir að Ísraelsmenn höfðu lagt sig alla fram um að sprengja upp og eyða eldsneytisbirgðum Írana. Þessar staðreyndir og spurningar komu auðvitað ekki upp í huga þess manns, sem hafði fíflað bandaríska þjóð til að gera sig að valdamesta manni veraldar, end djúpur skilningur, staðgóð þekking og skýr hugsun vart hans sterkasta hlið. Augljóst var, að Netanyahu vildi ekki friðsamlega lausn, vildi ekki frið, heldur bara stríð, blóð og eyðileggingu, að hans hætti á Gaza, völd og yfirráð með ofbeldi og eyðileggingu, þó á kostnað alheimsins væri, en hann hafði séð leið til að neyða stórmennskubrjálæðinginn í það með sér. Enginn sér nú fyrir, til hvers þetta frumhlaup og þessi hömlulausi og hættulegi stríðsrekstur kann að leiða. Olíuverð og efnahagsleg þróun öll, ekki bara í Miðausturlöndum, heldur um allan heim, er eitt, inn í það blandast svo siglingar milli Asíu og Evrópu, heldur er svo stóra spurningun, hvort allt byggðajafnvægi fari ekki aftur úr skorðum í Miðausturlöndum - í Íran búa 90 milljónir manna - sem aftur hefði í för með sér stórfellda fólksflutninga, flóðbylgjur flóttamana, og önnur vandræði og fár. Enginn virðist spyrja, hvort Íslraelsmenn búi yfir kjarnorkuvopnum, sem þeir gera örugglega, hafa sennilega gert í 40-50 ár, þó þeir neiti að staðfesta það, og allir virðast halda, að sé bara fínt, að Ísraelsmenn búi yfir kjarnorkuvopnum, sem þó, fyrir mér, eru sennilega mestu ofbeldisseggir og hættulegasta þjóð veraldar. Árið 2015, eftir 10 ára flóknar og harðar samningaumleitanir Bandaríkjamanna, Þjóðverja, Breta, Frakka, Rússa og Kínverja við Íran, tókst samkomulag, sem var kallað Íranssamningurinn (ensk skammstöfun JCPOA), en hann tryggði, að kjarnorkuþróunarprógramm Írana gengi einvörðungu út á friðsamlega notkun kjarnorku, og, að Alþjóðakjarnorkumálastofunin, IAEA, myndi hafa náið eftirlit með prógramminu og tryggja það, að svo yrði. Þessum samningi sagði Donald Trump hins vegar einhliða upp á sínu fyrra kjörtímabili, 2018, og þar með lagði hann í reynd grundvöllinn að því uppnámi, þeirri hættu og fári, nánast fyrir alheiminn, sem við stöndum nú frammi fyrir. Auðvitað er klerkastjórnin í Íran hræðileg, en það er ekki málið hér og nú. Það er innanríkismál Írana, sem þeir verða að ráða fram úr og leysa sjálfir. Í hvers konar heimi lifum við? Hvers konar illfygli og stórmennsku-brjálæðinga erum við endurtekið að kjósa til valda og leiða yfir okkur? Höfundur er samfélagsrýnir
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar
Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun