Hagsmunasamtök ESB gegn togveiðum: Hvað er í húfi fyrir Ísland? Svanur Guðmundsson skrifar 4. febrúar 2025 13:01 Á vettvangi Evrópusambandsins er sífellt meiri þrýstingur frá umhverfis- og hagsmunasamtökum um að draga úr eða jafnvel banna togveiðar. Þessi samtök hafa náð vaxandi áhrifum innan stefnumótunar ESB og leitast við að þrengja að togveiðum með auknum reglum, fjárhagslegum takmörkunum og neikvæðri umfjöllun. Ísland, sem byggir mikið á togveiðum, gæti orðið fyrir alvarlegum áhrifum ef þessi þróun heldur áfram óáreitt. Árásir á togveiðar í Evrópu Mikil umræða hefur verið innan ESB um að minnka togveiðar vegna umhverfisáhrifa þeirra. Hagsmunasamtök, oft studd af öflugum erlendum fjármögnunaraðilum, hafa reynt að knýja fram harðar takmarkanir eða bann á togveiðum í Evrópu, undir formerkjum sjálfbærni. Þessar raddir hafa náð eyrum ráðamanna í Brussel og verið teknar inn í stefnumótun um fiskveiðistjórn. Á sama tíma hefur Evrópusambandið lagt áherslu á aukið gagnsæi í fjármögnun hagsmunaaðila og áhrifavalda í sjávarútvegi. Þessi nýju lög gætu leitt til þess að sjávarútvegsfyrirtæki sem nýta togveiðar verði undir sífelldri eftirlitslinsu á meðan andstæðingar þeirra fái að starfa óáreittir. Afleiðingar fyrir Ísland Íslenskar togveiðar eru burðarás í sjávarútvegi landsins, en ef hagsmunasamtök ná fram kröfum sínum um að draga úr togveiðum í Evrópu, gæti það haft eftirfarandi afleiðingar fyrir Ísland: Minnkaður aðgangur að mörkuðum – Ef ESB samþykkir strangari reglur gegn togveiðum gæti það haft áhrif á sölu íslenskra togveiddra afurða í Evrópu. Lög og reglugerðir gætu orðið strangari og neytendur fengið villandi upplýsingar um sjálfbærni íslenskra veiða. Aukin stjórnsýslubyrði – Nýjar kröfur ESB um gagnsæi og skýrslugjöf gætu þýtt að íslenskar útgerðir þyrftu að uppfylla sömu reglur og evrópskar, jafnvel þótt Ísland sé ekki hluti af sambandinu. Það myndi þýða aukinn kostnað fyrir íslenskan sjávarútveg. Skert samkeppnisstaða – Ef togveiðar verða meira skotmark en aðrar veiðiaðferðir, gæti það skekkt samkeppnisstöðu íslensks sjávarútvegs gagnvart löndum sem hafa minna eftirlit með sjálfbærni. Þannig gætu íslenskar útgerðir lent í vandræðum á alþjóðamarkaði á meðan ríki utan ESB sætu áfram með frjálsari reglur. Fjárfestingar í togveiðum í hættu – Þegar útgerðarfyrirtæki horfa til framtíðar mun óvissan um stefnu Evrópu hafa áhrif á fjárfestingar í nýjum togurum og tæknibúnaði. Ef togveiðar verða sífellt meira álitnar „óæskilegar“ af ráðamönnum í Brussel, gætu íslenskar útgerðir dregið úr fjárfestingum og tap á verðmætasköpun orðið verulegt. Hvað þarf Ísland að gera? Íslensk stjórnvöld og hagsmunaaðilar í sjávarútvegi þurfa að bregðast við áður en of langt er gengið í að þrengja að togveiðum. ✔ Virkar mótvægisaðgerðir – Ísland þarf að vinna betur að því að kynna sjálfbærni og árangur íslenskra togveiða. Íslenskt kvótakerfi og öflug fiskveiðistjórnun eru fyrirmyndir á heimsvísu og það þarf að koma skýrt fram í allri umræðu á alþjóðavettvangi. ✔ Öflugri rödd í Evrópu – Þrátt fyrir að Ísland sé ekki í ESB, hefur það hagsmuni af því að taka virkan þátt í umræðunni um evrópskar fiskveiðistefnur. Án sterkrar röddar Íslands gæti verið að nýjar reglur verði samþykktar án þess að tekið sé tillit til íslenskra aðstæðna. ✔ Samvinna við markaði utan ESB – Ísland gæti aukið áherslu á að tryggja sterka viðskiptasambönd við markaði utan Evrópu, þar sem ekki eru sömu pólitísku þrýstingar gegn togveiðum. Lokaorð Árásir á togveiðar eru ekki lengur aðeins fræðileg umræða – þær eru raunveruleg ógn við framtíð íslensks sjávarútvegs. Ef Ísland grípur ekki til aðgerða getur það fundið sig í þeirri stöðu að sjávarútvegurinn verði settur í varnarstöðu á erlendum mörkuðum. Íslenskar togveiðar eru sjálfbærar og byggja á öflugri fiskveiðistjórnun sem hefur tryggt þjóðinni mikla efnahagslega velsæld. Því er nauðsynlegt að Ísland berjist fyrir sínum hagsmunum, standi vörð um sjávarútveginn og láti ekki hagsmunasamtök sem vinna gegn togveiðum ráða ferðinni í Evrópu. Höfundur er framkvæmdastjóri Bláa hagkerfisins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Svanur Guðmundsson Mest lesið Halldór 24.05.2025 Halldór Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Sjá meira
Á vettvangi Evrópusambandsins er sífellt meiri þrýstingur frá umhverfis- og hagsmunasamtökum um að draga úr eða jafnvel banna togveiðar. Þessi samtök hafa náð vaxandi áhrifum innan stefnumótunar ESB og leitast við að þrengja að togveiðum með auknum reglum, fjárhagslegum takmörkunum og neikvæðri umfjöllun. Ísland, sem byggir mikið á togveiðum, gæti orðið fyrir alvarlegum áhrifum ef þessi þróun heldur áfram óáreitt. Árásir á togveiðar í Evrópu Mikil umræða hefur verið innan ESB um að minnka togveiðar vegna umhverfisáhrifa þeirra. Hagsmunasamtök, oft studd af öflugum erlendum fjármögnunaraðilum, hafa reynt að knýja fram harðar takmarkanir eða bann á togveiðum í Evrópu, undir formerkjum sjálfbærni. Þessar raddir hafa náð eyrum ráðamanna í Brussel og verið teknar inn í stefnumótun um fiskveiðistjórn. Á sama tíma hefur Evrópusambandið lagt áherslu á aukið gagnsæi í fjármögnun hagsmunaaðila og áhrifavalda í sjávarútvegi. Þessi nýju lög gætu leitt til þess að sjávarútvegsfyrirtæki sem nýta togveiðar verði undir sífelldri eftirlitslinsu á meðan andstæðingar þeirra fái að starfa óáreittir. Afleiðingar fyrir Ísland Íslenskar togveiðar eru burðarás í sjávarútvegi landsins, en ef hagsmunasamtök ná fram kröfum sínum um að draga úr togveiðum í Evrópu, gæti það haft eftirfarandi afleiðingar fyrir Ísland: Minnkaður aðgangur að mörkuðum – Ef ESB samþykkir strangari reglur gegn togveiðum gæti það haft áhrif á sölu íslenskra togveiddra afurða í Evrópu. Lög og reglugerðir gætu orðið strangari og neytendur fengið villandi upplýsingar um sjálfbærni íslenskra veiða. Aukin stjórnsýslubyrði – Nýjar kröfur ESB um gagnsæi og skýrslugjöf gætu þýtt að íslenskar útgerðir þyrftu að uppfylla sömu reglur og evrópskar, jafnvel þótt Ísland sé ekki hluti af sambandinu. Það myndi þýða aukinn kostnað fyrir íslenskan sjávarútveg. Skert samkeppnisstaða – Ef togveiðar verða meira skotmark en aðrar veiðiaðferðir, gæti það skekkt samkeppnisstöðu íslensks sjávarútvegs gagnvart löndum sem hafa minna eftirlit með sjálfbærni. Þannig gætu íslenskar útgerðir lent í vandræðum á alþjóðamarkaði á meðan ríki utan ESB sætu áfram með frjálsari reglur. Fjárfestingar í togveiðum í hættu – Þegar útgerðarfyrirtæki horfa til framtíðar mun óvissan um stefnu Evrópu hafa áhrif á fjárfestingar í nýjum togurum og tæknibúnaði. Ef togveiðar verða sífellt meira álitnar „óæskilegar“ af ráðamönnum í Brussel, gætu íslenskar útgerðir dregið úr fjárfestingum og tap á verðmætasköpun orðið verulegt. Hvað þarf Ísland að gera? Íslensk stjórnvöld og hagsmunaaðilar í sjávarútvegi þurfa að bregðast við áður en of langt er gengið í að þrengja að togveiðum. ✔ Virkar mótvægisaðgerðir – Ísland þarf að vinna betur að því að kynna sjálfbærni og árangur íslenskra togveiða. Íslenskt kvótakerfi og öflug fiskveiðistjórnun eru fyrirmyndir á heimsvísu og það þarf að koma skýrt fram í allri umræðu á alþjóðavettvangi. ✔ Öflugri rödd í Evrópu – Þrátt fyrir að Ísland sé ekki í ESB, hefur það hagsmuni af því að taka virkan þátt í umræðunni um evrópskar fiskveiðistefnur. Án sterkrar röddar Íslands gæti verið að nýjar reglur verði samþykktar án þess að tekið sé tillit til íslenskra aðstæðna. ✔ Samvinna við markaði utan ESB – Ísland gæti aukið áherslu á að tryggja sterka viðskiptasambönd við markaði utan Evrópu, þar sem ekki eru sömu pólitísku þrýstingar gegn togveiðum. Lokaorð Árásir á togveiðar eru ekki lengur aðeins fræðileg umræða – þær eru raunveruleg ógn við framtíð íslensks sjávarútvegs. Ef Ísland grípur ekki til aðgerða getur það fundið sig í þeirri stöðu að sjávarútvegurinn verði settur í varnarstöðu á erlendum mörkuðum. Íslenskar togveiðar eru sjálfbærar og byggja á öflugri fiskveiðistjórnun sem hefur tryggt þjóðinni mikla efnahagslega velsæld. Því er nauðsynlegt að Ísland berjist fyrir sínum hagsmunum, standi vörð um sjávarútveginn og láti ekki hagsmunasamtök sem vinna gegn togveiðum ráða ferðinni í Evrópu. Höfundur er framkvæmdastjóri Bláa hagkerfisins.
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun