Það borgar sig að bíða Hildur Eiríksdóttir skrifar 15. janúar 2025 10:01 Núna þegar við bjóðum nýtt ár velkomið er tilvalið að líta yfir síðasta ár á verðbréfamörkuðum. Ef horft er út fyrir landsteinana var árið 2024 heilt yfir hagfellt. Árið 2022 var þungt með „bjarnarmarkaði“ en sú skilgreining er oft notuð þegar markaður hefur lækkað um 20% eða meira frá nýlegu hágildi. Við tóku 2023 og síðasta ár sem voru hagfelld á helstu mörkuðum með „bolamarkaði“ þar sem hagvöxtur var jákvæður, verðbólga á undanhaldi og seðlabankar hófu vaxtalækkunarferli í Evrópu og Bandaríkjunum. Þá sýndu uppgjör félaga heilt yfir góðar rekstrarniðurstöður. Þó er erfitt að horfa á erlenda markaði án þess að hafa í huga að enn geysa átök bæði í Úkraínu og á Gaza með þeim hörmulegu afleiðingum sem fylgja. Áhrif á verðbréfamarkaði eru venjulega mest í aðdraganda átaka, en leita svo leita markaðir yfirleitt fyrra jafnvægis þegar átök hafa brotist út. Innlendi hlutabréfamarkaðurinn átti nokkuð undir högg að sækja framan af síðasta ári eftir nokkuð snarpa hækkun í kjölfar tilkynningar um yfirtökutilboð JBT í Marel undir árslok 2023. Svo kom í ljós 20. desember síðastliðinn að yfir 90% hlutahafa Marel samþykktu tilboðið. Í upphafi nýs árs var svo uppgjör á einum stærstu fyrirtækjakaupum sem átt hafa sér stað á innlendum hlutabréfamarkaði. Eigendur Marel fengu ýmist greitt fyrir hlutabréfin sín með reiðufé eða í hlutabréfum í sameinuðu félagi, JBT Marel. Mikil eftirvænting er fólgin í því að halda inn í nýtt ár þar sem töluvert fjármagn hefur skipt um hendur og þá mögulega fjármagn sem á eftir að leita inn á verðbréfamarkaðinn hér heima. Tíðindalítið fram að vaxtalækkunum Innlendi hlutabréfamarkaðurinn fór í rauninni ekki að taka við sér á síðasta ári fyrr en verðbólgan hafði gefið nægilega eftir til að Seðlabanki Íslands gæti hafið vaxtalækkunarferlið. Það er skiljanlegt að mikið fjármagn hafi setið á háum vöxtum á innlánsreikningum bankastofnanna með tilliti til þess að við vorum í heilt ár í hágildi stýrivaxta. En þegar vaxtalækkunarferlið var hafið tóku bæði hluta- og skuldabréf að hækka í verði. Hægt er að tryggja sér vexti til lengri tíma með því að fjárfesta í skuldabréfum. Skuldabréf hafa átt undir högg að sækja í vaxtahækkunarferlinu sem hófst árið 2021 en kærkomið er að sjá að vaxtalækkunarferlið er hafið. Ef horft er yfir síðasta ár á innlendum hlutabréfamarkaði má sjá að það eru hefðbundin félög eins og fasteignafélögin Heimar, Kaldalón og Reitir sem röðuðu sér í nokkur af efstu sætunum þegar kemur að gengishækkunum. Amaroq og Oculis hækkuðu einnig vel en Oculis var skráð á aðalmarkað á síðasta ári. Þar að auki var Festi í fimmta sæti þegar kemur að mestri hækkun ársins en félagið hækkaði afkomuspá fjórum sinnum á árinu. Eins og sagði áður var tíðindalítið á innlendum hlutabréfamarkaði þar til vaxtalækkanir litu dagsins ljós. Yfirleitt þegar markaðurinn hefur átt undir högg að sækja þá á leiðrétting sér oft stað í snörpum hækkunardögum eins og sjá mátti á síðasta ársfjórðungi 2024. Góð uppgjör á þriðja ársfjórðungi studdu við sterkan hlutabréfamarkað síðasta ársfjórðunginn. Aukin upplýsingagjöf Hættan við að fara út af hlutabréfamarkaðnum er því sú að verða af hækkunardögunum. Í eignastýringarþjónustu er alltaf verið að horfa til langtímaávöxtunar og það sýnir sig í ávöxtunartölum síðasta árs að þeir sem hafa staðið þolinmóðir í gegnum sveiflurnar uppskera nú samhliða viðsnúningi á mörkuðum. Lykillinn er þó alltaf að tekið sé tillit til áhættuþols fjárfestis. Ef fjárfestingar valda vökunóttum þá er ástæða til að draga úr áhættunni. Árið 2023 var innleitt í lög að huga skyldi að upplýsingagjöf um sjálfbærni í fjárfestingum. Á árinu bætist svo við að stór félög og félög með skráð hlutabréf þurfa skila inn ófjárhagslegum upplýsingum í ársskýrslu er lúta að sjálfbærni. Markmiðið með innleiðingu löggjafarinnar er að samræma hvernig upplýsingum er miðlað og nýttar áfram með það að markmiði að stuðla að aukinni sjálfbærni. Dæmin sýna að fjármagn og fjárfestingar geta verið mikilvægt hreyfiafl til góðra verka í þessu samhengi. Auknar nýskráningar í Kauphöll Íslands undanfarin ár og meiri umræða um verðbréfamarkaðinn eru af hinu góða og alltaf bætast við aðilar sem sinna greiningum og upplýsingagjöf um markaðinn, hvort sem er í hlaðvörpum, á samfélagsmiðlum eða í almennri umræðu. Það að upplýsingar séu aðgengilegar og auki áhuga á markaðnum er svo til hagsbóta fyrir okkur öll. Nýsköpun er mikilvæg Ef litið er til Norðurlandanna er almenn eign í verðbréfum mun meiri en hérlendis. Sögulega hefur sparnaður Íslendinga mikið til byggst upp í gegnum fasteignir, en við búum líka yfir sterku lífeyriskerfi og erum í gegnum það öll þátttakendur á verðbréfamarkaði, jafnt innanlands sem utan. Innlán íslenskra heimila jukust mikið á tímum heimsfaraldurs og eru enn að byggjast upp. Gaman verður að sjá þegar vextir taka að lækka enn frekar hvort þessir fjármunir leiti ekki í auknum mæli inn á verðbréfamarkaðinn og styðji þá við starf þeirra öflugu fyrirtækja sem þar eru skráð. Erlendis, og þá sérstaklega á Norðurlöndunum, hafa nýsköpunarfyrirtæki líka tækifæri til að sækja sér fjármagn á minni markaði sem eru ekki ólíkir First North hlutabréfamarkaðnum hér. Mikilvægi nýsköpunar í því að byggja upp hagvöxt til lengri tíma er mikið og oft talað um að hugverkaiðnaðurinn sé fjórða stoð hagkerfisins á eftir sjávarútvegi, ferðaþjónustu og stóriðju. Við horfum bjartsýn til ársins á verðbréfamörkuðum og fögnum aukinni umræðu, fræðslu og almennri þátttöku. Í forgrunni af því sem verður spennandi að fylgjast með á árinu verður þróun vaxta og verðbólgu, útfærslur ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum, fjárfestingaflæði, uppgjör og horfur skráðra hlutafélaga, vertíðin og ferðmenn, og síðast en ekki síst, helstu vonarstjörnunum í Kauphöllinni, Alvotech, Amaroq og Oculis. Fjárfestingar eru til langs tíma Áramót eru jafnan góður tími til að setja sér markmið á mörgum sviðum og þar eru fjárhagsleg markmið ekki undanskilin. Í upphafi síðasta árs sáum við ekki fyrir atburði tengda stöðugum eldsumbrotum og áföllum í Grindavík frekar en við sáum fyrir okkur heimsfaraldur fyrir ekki svo löngu. Fjárfestingum á markaði fylgir jafnan óvissa og það sem við gerum til að draga úr áhættunni er að vera með vel dreift eignasafn, horfa til lengri tíma og stilla af hlutfall skuldabréfa og hlutabréfa. Hafa ber í huga að fjárfestingar eru til langs tíma og fjárfestingastefna í samræmi við áhættuþol hvers og eins er mikilvæg. Sveiflur á markaði geta haft áhrif á fjárfestingar til skamms tíma en síðasta ár hefur sýnt okkur að þolinmæði í gegnum sveiflur skilar nú ávöxtun samhliða viðsnúningi á verðbréfamörkuðum. Höfundur er forstöðumaður eignastýringar Íslandsbanka. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fjármálamarkaðir Mest lesið Grindavík lifir Kristín María Birgisdóttir,Dagmar Valsdóttir Skoðun Sósíalistaflokkurinn kaus breytingar Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Grindavík lifir Kristín María Birgisdóttir,Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn kaus breytingar Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Vér erum úr sömu sveit Steinþór Logi Arnarsson skrifar Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Réttlát leiðrétting veiðigjalda Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Heiðmörk: Gaddavír og girðingar Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun #blessmeta - önnur grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Sjá meira
Núna þegar við bjóðum nýtt ár velkomið er tilvalið að líta yfir síðasta ár á verðbréfamörkuðum. Ef horft er út fyrir landsteinana var árið 2024 heilt yfir hagfellt. Árið 2022 var þungt með „bjarnarmarkaði“ en sú skilgreining er oft notuð þegar markaður hefur lækkað um 20% eða meira frá nýlegu hágildi. Við tóku 2023 og síðasta ár sem voru hagfelld á helstu mörkuðum með „bolamarkaði“ þar sem hagvöxtur var jákvæður, verðbólga á undanhaldi og seðlabankar hófu vaxtalækkunarferli í Evrópu og Bandaríkjunum. Þá sýndu uppgjör félaga heilt yfir góðar rekstrarniðurstöður. Þó er erfitt að horfa á erlenda markaði án þess að hafa í huga að enn geysa átök bæði í Úkraínu og á Gaza með þeim hörmulegu afleiðingum sem fylgja. Áhrif á verðbréfamarkaði eru venjulega mest í aðdraganda átaka, en leita svo leita markaðir yfirleitt fyrra jafnvægis þegar átök hafa brotist út. Innlendi hlutabréfamarkaðurinn átti nokkuð undir högg að sækja framan af síðasta ári eftir nokkuð snarpa hækkun í kjölfar tilkynningar um yfirtökutilboð JBT í Marel undir árslok 2023. Svo kom í ljós 20. desember síðastliðinn að yfir 90% hlutahafa Marel samþykktu tilboðið. Í upphafi nýs árs var svo uppgjör á einum stærstu fyrirtækjakaupum sem átt hafa sér stað á innlendum hlutabréfamarkaði. Eigendur Marel fengu ýmist greitt fyrir hlutabréfin sín með reiðufé eða í hlutabréfum í sameinuðu félagi, JBT Marel. Mikil eftirvænting er fólgin í því að halda inn í nýtt ár þar sem töluvert fjármagn hefur skipt um hendur og þá mögulega fjármagn sem á eftir að leita inn á verðbréfamarkaðinn hér heima. Tíðindalítið fram að vaxtalækkunum Innlendi hlutabréfamarkaðurinn fór í rauninni ekki að taka við sér á síðasta ári fyrr en verðbólgan hafði gefið nægilega eftir til að Seðlabanki Íslands gæti hafið vaxtalækkunarferlið. Það er skiljanlegt að mikið fjármagn hafi setið á háum vöxtum á innlánsreikningum bankastofnanna með tilliti til þess að við vorum í heilt ár í hágildi stýrivaxta. En þegar vaxtalækkunarferlið var hafið tóku bæði hluta- og skuldabréf að hækka í verði. Hægt er að tryggja sér vexti til lengri tíma með því að fjárfesta í skuldabréfum. Skuldabréf hafa átt undir högg að sækja í vaxtahækkunarferlinu sem hófst árið 2021 en kærkomið er að sjá að vaxtalækkunarferlið er hafið. Ef horft er yfir síðasta ár á innlendum hlutabréfamarkaði má sjá að það eru hefðbundin félög eins og fasteignafélögin Heimar, Kaldalón og Reitir sem röðuðu sér í nokkur af efstu sætunum þegar kemur að gengishækkunum. Amaroq og Oculis hækkuðu einnig vel en Oculis var skráð á aðalmarkað á síðasta ári. Þar að auki var Festi í fimmta sæti þegar kemur að mestri hækkun ársins en félagið hækkaði afkomuspá fjórum sinnum á árinu. Eins og sagði áður var tíðindalítið á innlendum hlutabréfamarkaði þar til vaxtalækkanir litu dagsins ljós. Yfirleitt þegar markaðurinn hefur átt undir högg að sækja þá á leiðrétting sér oft stað í snörpum hækkunardögum eins og sjá mátti á síðasta ársfjórðungi 2024. Góð uppgjör á þriðja ársfjórðungi studdu við sterkan hlutabréfamarkað síðasta ársfjórðunginn. Aukin upplýsingagjöf Hættan við að fara út af hlutabréfamarkaðnum er því sú að verða af hækkunardögunum. Í eignastýringarþjónustu er alltaf verið að horfa til langtímaávöxtunar og það sýnir sig í ávöxtunartölum síðasta árs að þeir sem hafa staðið þolinmóðir í gegnum sveiflurnar uppskera nú samhliða viðsnúningi á mörkuðum. Lykillinn er þó alltaf að tekið sé tillit til áhættuþols fjárfestis. Ef fjárfestingar valda vökunóttum þá er ástæða til að draga úr áhættunni. Árið 2023 var innleitt í lög að huga skyldi að upplýsingagjöf um sjálfbærni í fjárfestingum. Á árinu bætist svo við að stór félög og félög með skráð hlutabréf þurfa skila inn ófjárhagslegum upplýsingum í ársskýrslu er lúta að sjálfbærni. Markmiðið með innleiðingu löggjafarinnar er að samræma hvernig upplýsingum er miðlað og nýttar áfram með það að markmiði að stuðla að aukinni sjálfbærni. Dæmin sýna að fjármagn og fjárfestingar geta verið mikilvægt hreyfiafl til góðra verka í þessu samhengi. Auknar nýskráningar í Kauphöll Íslands undanfarin ár og meiri umræða um verðbréfamarkaðinn eru af hinu góða og alltaf bætast við aðilar sem sinna greiningum og upplýsingagjöf um markaðinn, hvort sem er í hlaðvörpum, á samfélagsmiðlum eða í almennri umræðu. Það að upplýsingar séu aðgengilegar og auki áhuga á markaðnum er svo til hagsbóta fyrir okkur öll. Nýsköpun er mikilvæg Ef litið er til Norðurlandanna er almenn eign í verðbréfum mun meiri en hérlendis. Sögulega hefur sparnaður Íslendinga mikið til byggst upp í gegnum fasteignir, en við búum líka yfir sterku lífeyriskerfi og erum í gegnum það öll þátttakendur á verðbréfamarkaði, jafnt innanlands sem utan. Innlán íslenskra heimila jukust mikið á tímum heimsfaraldurs og eru enn að byggjast upp. Gaman verður að sjá þegar vextir taka að lækka enn frekar hvort þessir fjármunir leiti ekki í auknum mæli inn á verðbréfamarkaðinn og styðji þá við starf þeirra öflugu fyrirtækja sem þar eru skráð. Erlendis, og þá sérstaklega á Norðurlöndunum, hafa nýsköpunarfyrirtæki líka tækifæri til að sækja sér fjármagn á minni markaði sem eru ekki ólíkir First North hlutabréfamarkaðnum hér. Mikilvægi nýsköpunar í því að byggja upp hagvöxt til lengri tíma er mikið og oft talað um að hugverkaiðnaðurinn sé fjórða stoð hagkerfisins á eftir sjávarútvegi, ferðaþjónustu og stóriðju. Við horfum bjartsýn til ársins á verðbréfamörkuðum og fögnum aukinni umræðu, fræðslu og almennri þátttöku. Í forgrunni af því sem verður spennandi að fylgjast með á árinu verður þróun vaxta og verðbólgu, útfærslur ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum, fjárfestingaflæði, uppgjör og horfur skráðra hlutafélaga, vertíðin og ferðmenn, og síðast en ekki síst, helstu vonarstjörnunum í Kauphöllinni, Alvotech, Amaroq og Oculis. Fjárfestingar eru til langs tíma Áramót eru jafnan góður tími til að setja sér markmið á mörgum sviðum og þar eru fjárhagsleg markmið ekki undanskilin. Í upphafi síðasta árs sáum við ekki fyrir atburði tengda stöðugum eldsumbrotum og áföllum í Grindavík frekar en við sáum fyrir okkur heimsfaraldur fyrir ekki svo löngu. Fjárfestingum á markaði fylgir jafnan óvissa og það sem við gerum til að draga úr áhættunni er að vera með vel dreift eignasafn, horfa til lengri tíma og stilla af hlutfall skuldabréfa og hlutabréfa. Hafa ber í huga að fjárfestingar eru til langs tíma og fjárfestingastefna í samræmi við áhættuþol hvers og eins er mikilvæg. Sveiflur á markaði geta haft áhrif á fjárfestingar til skamms tíma en síðasta ár hefur sýnt okkur að þolinmæði í gegnum sveiflur skilar nú ávöxtun samhliða viðsnúningi á verðbréfamörkuðum. Höfundur er forstöðumaður eignastýringar Íslandsbanka.
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun
Skoðun „Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir skrifar
Skoðun Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson skrifar
Skoðun Tuttugu ár af röddum sem áður voru þaggaðar, og framtíðin er okkar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Er sanngjarnt að hækka virðisaukaskatt á mat og gistingu til að láta erlenda ferðamenn borga meira? Þórir Garðarsson Skoðun
„Ef hún hefði haft val, hefði konan mín þá kosið að láta heilabilunina hafa sinn gang?” Ingrid Kuhlman Skoðun
Að vera eða ekki vera – hvað er raunverulegur árangur? Ásta Kristín Sigurjónsdóttir,Inga Hlín Pálsdóttir Skoðun