Léttir að heyra öskrið í dóttur sinni Auður Ösp Guðmundsdóttir skrifar 4. janúar 2025 07:03 Í þættinum lýsir Rósa því hvernig atburðir standa henni ennþá ljóslifandi fyrir hugskotssjónum, jafnvel þó hálf öld sé liðin. Vísir Skaðræðisöskur eins árs stúlku var gífurlegur léttir fyrir unga móður eftir snjóflóðin í Neskaupstað í desember 1974. Fólk sem lifði af mannskæð snjóflóð í Neskaupstað árið 1974 hugsar til fjölskyldu og vina í fámenna plássinu. „Maður eiginlega bara gat ekkert hugsað neitt og maður vissi neitt. Maður var bara í einhverjum öðrum heimi,“ segir Sæmundur Gíslason sem var meðal þeirra sem komst lífs af. Tvö snjóflóð féllu í bænum með stuttu millibili og kostuðu tólf manns lífið. Fyrra flóðið, svokallað Bræðsluflóð féll um klukkan 13.40. Seinna flóðið féll um 20 mínútum eftir það fyrra, kallað Mánaflóð. Fimm létust í því fyrra og sjö í því síðara. Í fyrsta þætti nýrrar seríu af Útkalli ræðir Óttar Sveinsson við Sæmund og tvo aðra íbúa sem lifðu af hamfarirnar fyrir hálfri öld, Alfreð Alfreðsson og Rósu Margréti Sigursteinsdóttur sem var heima með eins árs dóttur sinni. Var gripinn mikilli hræðslu Í þættinum rifjar Sæmundur upp augnablikið þegar fyrra flóðið skall á. Hann var að koma keyrandi heiman frá sér og horfði upp í fjall. Strókurinn kom æðandi niður hlíðina og hrifsaði bifreiðina með sér. „Hann veltur fram og til baka og það var svakalegt högg sem kom,“ segir Sæmundur. „Svo stoppar bíllinn allt í einu og lendir á einhverju. Ég hendist til í bílnum við höggið og hef sennilega dottað eitthvað eða eitthvað gleymt mér. Svo líða ein eða tvær mínútur og þá ranka ég við mér og sé bara að bíllinn virðist vera á kafi í snjó. Ég var farþegamegin og þá byrja ég að skrúfa niður rúðuna og reyna að krafla hendina í gegn eitthvað en snjórinn var mjög þéttur og það gekk ekki neitt. Þá fer ég bílstjóramegin og þá er rafmagnsmótor þar, eiginlega við bílinn, og fullt af vírum sem eru sennilega rafmagnslínurnar sem voru lagðar þarna ofan veginn. Ég var náttúrulega skíthræddur um að það væri rafmagn á þessu og þorði fyrst ekki að gera eitt eða neitt en svo fór maður að fikra sig áfram og ég gat bara ekki hreyft hann, hann var svo strekktur.“ Sæmundur var einungis 17 ára gamall þegar hinar miklu náttúruhamfarir áttu sér stað.Vísir Sæmundur lýsir því hvernig mikil hræðsla greip hann á þessu augnabliki þar sem hann var innilokaður í bílnum. En síðan fann hann fyrir einhverskonar óvæntum fítonskrafti, hann gat tekið vírinn í sundur og lyft, og skriðið út. Hann komst svo að Síldarbræðslunni og Frystihúsinu þar sem fólk hafði orðið undir flóðinu. „Svo var ákveðið að við Pétur Kjartansson færum hlaupandi til að fá hjálp því það var búið að reyna að hringja og það skeði ekki neitt. Pétur var svona aðeins á undan mér alla leiðina og maður var alltaf að horfa upp í fjallið einhvern veginn; það var einhver vari á manni.“ Þeir félagar áttu ekki nema nokkur hundruð metra eftir þegar seinna flóðið skall á – á svokölluðu Mánasvæði. „Svo er þetta bara komið niðureftir og sjáum bara allt splundrast þar. Þrýstingurinn hendir okkur út í sjó.“ Allt splundraðist Í þættinum er einnig rætt við Alfreð Alfreðsson vörubílstjóra en hann barst út í sjó með seinna flóðinu, Mánaflóðinu svokallaða. Það var á Mánasvæðinu þar sem Mánahúsið svokallaða var staðsett. Alfreð rifjar upp augnablikið þegar honum var litið upp og sá tæplega 150 metra háan snjóflóðavegg koma niður, með gífurlegum drunum. „Það náttúrulega grípur mig um leið einhver skelfing og ég náttúrulega ákvað bara að hlaupa undan þessu. Sem betur fer hleypi ég í raun og veru inn í mitt flóðið. Ef ég hefði hlaupið í hina áttina. Þá hefði ég fengið vörubílinn yfir mig og alla skemmuna og alla bíla,“ segir Alfreð. „Ég hleyp þarna og ég er búinn að hlaupa svona kannski þrjá eða fjóra metra þá kemur svaka sprenging, eða það virkaði þannig. Þá er Mánahúsið að splúndrast. Neðri hæðin splundrast út og rúður og annað og risið spýttist upp í loft. Þetta var svakalega mikið högg á þessu. Og ég fer með snjóflóðinu,“ segir Alfreð sem endaði niðri á botni í sjónum og komst með miklum herkjum í land, eins og hann lýsir í þættinum. Alfreð barst út í sjó með snjóflóðinu og komst með miklum herkjum í land.Vísir „Ég skreið upp fjöruna og síðan upp fjörukambinn, og dett síðan sennilega út þar. Þegar ég ranka við mér þá heyri ég barnsgrát. Það var Sigrún Eva, sem var tæplega eins árs gömul, og móðir hennar, Rósa, þær voru báðar þarna inni í þessu risi sem ég sá spítast upp í loft,“ segir Alfreð. „Ég skreið þarna að húsinu og ætlaði að rísa upp til að reyna að hjálpa en það var ekki hægt, ég gat ekkert stigið í lappirnar. Svo ég ákvað að halda áfram og reyna að ná í hjálp,“ segir Alfreð en hann telur að hann hafi verið kominn upp undir veg þegar hann datt út. „Þegar ég rankaði við mér þá voru tveir menn standandi yfir mér og annar er að hrista mig til. Ég lít upp og segi strax við þá að ég hafi heyrt þennan barnsgrát, og þeir skuli láta mig vera, ég reddi mér sjálfur. Þeir verði bara að huga að barninu.“ Vissi ekki að um snjóflóð var að ræða Í risinu í fyrrnefndu Mánahúsi var hin 19 ára gamla Rósa Margrét Sigursteinsdóttir búsett ásamt eins árs gamalli dóttur sinni. Í Útkallsþættinum rifjar Rósa upp þegar seinna snjóflóðið skall á þennan örlagaríka dag – og lenti á Mánahúsinu. Þegar það gerðist voru þær mæðgur báðar sofandi. Rósa hrökk upp við eitthvað sem líktist flóðbylgju. „Þetta var eins og alda. Það kemur svona rosalegur þrýstingur, og þessi þrýstingur skellur á húsinu okkar, klippir kvistinn a fog hann hendist upp í loft með okkur mæðgum í. Það sem verður okkur til lífs er að hann lendir niðri stofumegin, sem sagt ofan á flóðbylgjunni,“segir Rósa. Þegar allt var yfirstaðið sat Rósa föst í húsbrakinu og þegar hún heyrði skaðræðisöskrið í kornungri dóttur sinni var henni skiljanlega afar létt; hún vissi að dóttir sín væri ekki meidd. Rósa segist í fyrstu ekki hafa áttað sig á aðstæðum. Hún reyndi að kalla á nágrannakonu sína, sem bjó á neðri hæðinni í Mánahúsinu, en fékk ekkert svar. „Ég vissi ekki að ég væri í snjóflóði, ég hélt bara að húsið hefði hrunið eða eitthvað. Þetta var voðalega skrítið.“ Skömmu síðar komu tveir menn inn í kvistinn og leystu mæðgurnar út. „Og þá fyrst vissi ég að þetta var snjóflóð,“ segir Rósa og bætir við: „Ég var bara svolítið dofin. En aðalmálið var það að stelpan mín var lifandi. Það var eiginlega það eina sem skipti máli.“ Rósa fékk seinna að vita að mennirnir tveir hefðu komið til Alfreðs og hann hefði þá tjáð þeim að hann myndi bjarga sér; þeir yrðu að huga að barninu, dóttur Rósu. „Þetta var bara mjög erfitt“ „Mér fannst rosalega fallegt að heyra þetta,“ segir hún en mörgum árum seinna, árið 2013, kom Alfreð í heimsókn til þeirra mæðgna og var það að sögn Rósu stór stund fyrir þau öll. Á öðrum stað í þættinum lýsir Rósa því hvernig atburðir standa henni ennþá ljóslifandi fyrir hugskotssjónum, jafnvel þó hálf öld sé liðin. „Þó að það séu liðin öll þessi ár, þá er eins og þetta hafi gerst í gær.“ „Þetta var alveg svakalegt, allur þessi fjöldi sem dó þarna,“ segir Alfreð. „Þetta voru allt vinir og vinnufélagar og það voru mikil sárindi að missa allt þetta fólk. Þetta er svo lítið samfélag. Þetta var bara mjög erfitt.“ Útkall Snjóflóð á Íslandi Fjarðabyggð Tengdar fréttir Barst með snjóflóði út í sjó og fékk hjartaáfall á tíu metra dýpi Sæmundur Gíslason, sautján ára sjómaður, lifði af tvö mannskæð snjóflóð í Neskaupstað 20. desember 1974. Þá fórust tólf manns. 20. desember 2024 09:01 Mest lesið Balta bregst bogalistin Gagnrýni Tók sex ólíka stera fyrir hjartastoppið: „Þannig ég segi nei við sterum“ Lífið Segir Candy hafa séð að faðir hans væri „skrímsli“ á undan öðrum Lífið Glæsibústaðir yfir hundrað milljónum Lífið „Stolt af því að hafa ekki gefist upp á sjálfri mér“ Lífið Yfir sig ástfangin og býr bæði á Spáni og Íslandi Lífið Friðrik Þór og Guðrún selja 225 milljón króna parhús í Hlíðunum Lífið Glæsihöll Livar og Sverris á Arnarnesi til sölu Lífið Enn ástfangnari að sjá maka sinn í foreldrahlutverkinu Lífið Laufey Lín endar Evróputúrinn á Íslandi Tónlist Fleiri fréttir Tók sex ólíka stera fyrir hjartastoppið: „Þannig ég segi nei við sterum“ Glæsihöll Livar og Sverris á Arnarnesi til sölu Eldgos og elskhugar á frumsýningu Eldanna Segir Candy hafa séð að faðir hans væri „skrímsli“ á undan öðrum Glæsibústaðir yfir hundrað milljónum Yfir sig ástfangin og býr bæði á Spáni og Íslandi Friðrik Þór og Guðrún selja 225 milljón króna parhús í Hlíðunum „Stolt af því að hafa ekki gefist upp á sjálfri mér“ Enn ástfangnari að sjá maka sinn í foreldrahlutverkinu „Klárari, sætari og skemmtilegri með aldrinum“ Mömmupasta að hætti Lindu Ben Tökur á Disneymynd, óttalaus rotta eða eru allir vinir í Vesturbænum? Skvísur landsins skáluðu í miðborginni Vildi frekar hafa David Hasselhoff uppá vegg en Jón Ólafs „Pabbi hélt alltaf að þú værir kunta, takk fyrir að sanna það“ Gengu um rústir ratsjárstöðvar og klifu fáfarnasta fjall Hornstranda Kaupir fjórða húsið við sömu götu Tælenskar salatvefjur í anda Cheesecake Factory Íslenskur Hollywood-leikari selur íbúð í Seljahverfinu Hætta með Þarf alltaf að vera grín? af persónulegum ástæðum Íbúð í Vesturbænum með mikinn karakter Hrósar eiginkonu Bruce Willis fyrir umönnun leikarans Kristján Einar leitar sér aðstoðar Yngsti Íslendingurinn frá upphafi sem safnar skákstigum Nældi sér í einn umdeildan Er hægt að komast yfir framhjáhald? Cardi B sýknuð af kröfu um líkamsárás á öryggisvörð Svona færðu fullnægingu án handa Huggulegustu hommar landsins kaupa heillandi hæð Súrsætir matcha-bitar úr smiðju danska sjarmatröllsins Sjá meira
„Maður eiginlega bara gat ekkert hugsað neitt og maður vissi neitt. Maður var bara í einhverjum öðrum heimi,“ segir Sæmundur Gíslason sem var meðal þeirra sem komst lífs af. Tvö snjóflóð féllu í bænum með stuttu millibili og kostuðu tólf manns lífið. Fyrra flóðið, svokallað Bræðsluflóð féll um klukkan 13.40. Seinna flóðið féll um 20 mínútum eftir það fyrra, kallað Mánaflóð. Fimm létust í því fyrra og sjö í því síðara. Í fyrsta þætti nýrrar seríu af Útkalli ræðir Óttar Sveinsson við Sæmund og tvo aðra íbúa sem lifðu af hamfarirnar fyrir hálfri öld, Alfreð Alfreðsson og Rósu Margréti Sigursteinsdóttur sem var heima með eins árs dóttur sinni. Var gripinn mikilli hræðslu Í þættinum rifjar Sæmundur upp augnablikið þegar fyrra flóðið skall á. Hann var að koma keyrandi heiman frá sér og horfði upp í fjall. Strókurinn kom æðandi niður hlíðina og hrifsaði bifreiðina með sér. „Hann veltur fram og til baka og það var svakalegt högg sem kom,“ segir Sæmundur. „Svo stoppar bíllinn allt í einu og lendir á einhverju. Ég hendist til í bílnum við höggið og hef sennilega dottað eitthvað eða eitthvað gleymt mér. Svo líða ein eða tvær mínútur og þá ranka ég við mér og sé bara að bíllinn virðist vera á kafi í snjó. Ég var farþegamegin og þá byrja ég að skrúfa niður rúðuna og reyna að krafla hendina í gegn eitthvað en snjórinn var mjög þéttur og það gekk ekki neitt. Þá fer ég bílstjóramegin og þá er rafmagnsmótor þar, eiginlega við bílinn, og fullt af vírum sem eru sennilega rafmagnslínurnar sem voru lagðar þarna ofan veginn. Ég var náttúrulega skíthræddur um að það væri rafmagn á þessu og þorði fyrst ekki að gera eitt eða neitt en svo fór maður að fikra sig áfram og ég gat bara ekki hreyft hann, hann var svo strekktur.“ Sæmundur var einungis 17 ára gamall þegar hinar miklu náttúruhamfarir áttu sér stað.Vísir Sæmundur lýsir því hvernig mikil hræðsla greip hann á þessu augnabliki þar sem hann var innilokaður í bílnum. En síðan fann hann fyrir einhverskonar óvæntum fítonskrafti, hann gat tekið vírinn í sundur og lyft, og skriðið út. Hann komst svo að Síldarbræðslunni og Frystihúsinu þar sem fólk hafði orðið undir flóðinu. „Svo var ákveðið að við Pétur Kjartansson færum hlaupandi til að fá hjálp því það var búið að reyna að hringja og það skeði ekki neitt. Pétur var svona aðeins á undan mér alla leiðina og maður var alltaf að horfa upp í fjallið einhvern veginn; það var einhver vari á manni.“ Þeir félagar áttu ekki nema nokkur hundruð metra eftir þegar seinna flóðið skall á – á svokölluðu Mánasvæði. „Svo er þetta bara komið niðureftir og sjáum bara allt splundrast þar. Þrýstingurinn hendir okkur út í sjó.“ Allt splundraðist Í þættinum er einnig rætt við Alfreð Alfreðsson vörubílstjóra en hann barst út í sjó með seinna flóðinu, Mánaflóðinu svokallaða. Það var á Mánasvæðinu þar sem Mánahúsið svokallaða var staðsett. Alfreð rifjar upp augnablikið þegar honum var litið upp og sá tæplega 150 metra háan snjóflóðavegg koma niður, með gífurlegum drunum. „Það náttúrulega grípur mig um leið einhver skelfing og ég náttúrulega ákvað bara að hlaupa undan þessu. Sem betur fer hleypi ég í raun og veru inn í mitt flóðið. Ef ég hefði hlaupið í hina áttina. Þá hefði ég fengið vörubílinn yfir mig og alla skemmuna og alla bíla,“ segir Alfreð. „Ég hleyp þarna og ég er búinn að hlaupa svona kannski þrjá eða fjóra metra þá kemur svaka sprenging, eða það virkaði þannig. Þá er Mánahúsið að splúndrast. Neðri hæðin splundrast út og rúður og annað og risið spýttist upp í loft. Þetta var svakalega mikið högg á þessu. Og ég fer með snjóflóðinu,“ segir Alfreð sem endaði niðri á botni í sjónum og komst með miklum herkjum í land, eins og hann lýsir í þættinum. Alfreð barst út í sjó með snjóflóðinu og komst með miklum herkjum í land.Vísir „Ég skreið upp fjöruna og síðan upp fjörukambinn, og dett síðan sennilega út þar. Þegar ég ranka við mér þá heyri ég barnsgrát. Það var Sigrún Eva, sem var tæplega eins árs gömul, og móðir hennar, Rósa, þær voru báðar þarna inni í þessu risi sem ég sá spítast upp í loft,“ segir Alfreð. „Ég skreið þarna að húsinu og ætlaði að rísa upp til að reyna að hjálpa en það var ekki hægt, ég gat ekkert stigið í lappirnar. Svo ég ákvað að halda áfram og reyna að ná í hjálp,“ segir Alfreð en hann telur að hann hafi verið kominn upp undir veg þegar hann datt út. „Þegar ég rankaði við mér þá voru tveir menn standandi yfir mér og annar er að hrista mig til. Ég lít upp og segi strax við þá að ég hafi heyrt þennan barnsgrát, og þeir skuli láta mig vera, ég reddi mér sjálfur. Þeir verði bara að huga að barninu.“ Vissi ekki að um snjóflóð var að ræða Í risinu í fyrrnefndu Mánahúsi var hin 19 ára gamla Rósa Margrét Sigursteinsdóttir búsett ásamt eins árs gamalli dóttur sinni. Í Útkallsþættinum rifjar Rósa upp þegar seinna snjóflóðið skall á þennan örlagaríka dag – og lenti á Mánahúsinu. Þegar það gerðist voru þær mæðgur báðar sofandi. Rósa hrökk upp við eitthvað sem líktist flóðbylgju. „Þetta var eins og alda. Það kemur svona rosalegur þrýstingur, og þessi þrýstingur skellur á húsinu okkar, klippir kvistinn a fog hann hendist upp í loft með okkur mæðgum í. Það sem verður okkur til lífs er að hann lendir niðri stofumegin, sem sagt ofan á flóðbylgjunni,“segir Rósa. Þegar allt var yfirstaðið sat Rósa föst í húsbrakinu og þegar hún heyrði skaðræðisöskrið í kornungri dóttur sinni var henni skiljanlega afar létt; hún vissi að dóttir sín væri ekki meidd. Rósa segist í fyrstu ekki hafa áttað sig á aðstæðum. Hún reyndi að kalla á nágrannakonu sína, sem bjó á neðri hæðinni í Mánahúsinu, en fékk ekkert svar. „Ég vissi ekki að ég væri í snjóflóði, ég hélt bara að húsið hefði hrunið eða eitthvað. Þetta var voðalega skrítið.“ Skömmu síðar komu tveir menn inn í kvistinn og leystu mæðgurnar út. „Og þá fyrst vissi ég að þetta var snjóflóð,“ segir Rósa og bætir við: „Ég var bara svolítið dofin. En aðalmálið var það að stelpan mín var lifandi. Það var eiginlega það eina sem skipti máli.“ Rósa fékk seinna að vita að mennirnir tveir hefðu komið til Alfreðs og hann hefði þá tjáð þeim að hann myndi bjarga sér; þeir yrðu að huga að barninu, dóttur Rósu. „Þetta var bara mjög erfitt“ „Mér fannst rosalega fallegt að heyra þetta,“ segir hún en mörgum árum seinna, árið 2013, kom Alfreð í heimsókn til þeirra mæðgna og var það að sögn Rósu stór stund fyrir þau öll. Á öðrum stað í þættinum lýsir Rósa því hvernig atburðir standa henni ennþá ljóslifandi fyrir hugskotssjónum, jafnvel þó hálf öld sé liðin. „Þó að það séu liðin öll þessi ár, þá er eins og þetta hafi gerst í gær.“ „Þetta var alveg svakalegt, allur þessi fjöldi sem dó þarna,“ segir Alfreð. „Þetta voru allt vinir og vinnufélagar og það voru mikil sárindi að missa allt þetta fólk. Þetta er svo lítið samfélag. Þetta var bara mjög erfitt.“
Útkall Snjóflóð á Íslandi Fjarðabyggð Tengdar fréttir Barst með snjóflóði út í sjó og fékk hjartaáfall á tíu metra dýpi Sæmundur Gíslason, sautján ára sjómaður, lifði af tvö mannskæð snjóflóð í Neskaupstað 20. desember 1974. Þá fórust tólf manns. 20. desember 2024 09:01 Mest lesið Balta bregst bogalistin Gagnrýni Tók sex ólíka stera fyrir hjartastoppið: „Þannig ég segi nei við sterum“ Lífið Segir Candy hafa séð að faðir hans væri „skrímsli“ á undan öðrum Lífið Glæsibústaðir yfir hundrað milljónum Lífið „Stolt af því að hafa ekki gefist upp á sjálfri mér“ Lífið Yfir sig ástfangin og býr bæði á Spáni og Íslandi Lífið Friðrik Þór og Guðrún selja 225 milljón króna parhús í Hlíðunum Lífið Glæsihöll Livar og Sverris á Arnarnesi til sölu Lífið Enn ástfangnari að sjá maka sinn í foreldrahlutverkinu Lífið Laufey Lín endar Evróputúrinn á Íslandi Tónlist Fleiri fréttir Tók sex ólíka stera fyrir hjartastoppið: „Þannig ég segi nei við sterum“ Glæsihöll Livar og Sverris á Arnarnesi til sölu Eldgos og elskhugar á frumsýningu Eldanna Segir Candy hafa séð að faðir hans væri „skrímsli“ á undan öðrum Glæsibústaðir yfir hundrað milljónum Yfir sig ástfangin og býr bæði á Spáni og Íslandi Friðrik Þór og Guðrún selja 225 milljón króna parhús í Hlíðunum „Stolt af því að hafa ekki gefist upp á sjálfri mér“ Enn ástfangnari að sjá maka sinn í foreldrahlutverkinu „Klárari, sætari og skemmtilegri með aldrinum“ Mömmupasta að hætti Lindu Ben Tökur á Disneymynd, óttalaus rotta eða eru allir vinir í Vesturbænum? Skvísur landsins skáluðu í miðborginni Vildi frekar hafa David Hasselhoff uppá vegg en Jón Ólafs „Pabbi hélt alltaf að þú værir kunta, takk fyrir að sanna það“ Gengu um rústir ratsjárstöðvar og klifu fáfarnasta fjall Hornstranda Kaupir fjórða húsið við sömu götu Tælenskar salatvefjur í anda Cheesecake Factory Íslenskur Hollywood-leikari selur íbúð í Seljahverfinu Hætta með Þarf alltaf að vera grín? af persónulegum ástæðum Íbúð í Vesturbænum með mikinn karakter Hrósar eiginkonu Bruce Willis fyrir umönnun leikarans Kristján Einar leitar sér aðstoðar Yngsti Íslendingurinn frá upphafi sem safnar skákstigum Nældi sér í einn umdeildan Er hægt að komast yfir framhjáhald? Cardi B sýknuð af kröfu um líkamsárás á öryggisvörð Svona færðu fullnægingu án handa Huggulegustu hommar landsins kaupa heillandi hæð Súrsætir matcha-bitar úr smiðju danska sjarmatröllsins Sjá meira
Barst með snjóflóði út í sjó og fékk hjartaáfall á tíu metra dýpi Sæmundur Gíslason, sautján ára sjómaður, lifði af tvö mannskæð snjóflóð í Neskaupstað 20. desember 1974. Þá fórust tólf manns. 20. desember 2024 09:01