Íslenskir bankar myndu glaðir borga ítalskan hvalrekaskatt Kristófer Már Maronsson skrifar 10. ágúst 2023 14:30 Hvalrekaskattur, orð sem stjórnmálamenn á atkvæðaveiðum hafa tileinkað sér, hefur verið í fréttunum undanfarna daga. Fréttir bárust af því að ítalska ríkisstjórnin hafi ákveðið að leggja 40% hvalrekaskatt á banka og nota fjármagnið til þess að styðja við fólk með húsnæðislán og lækka skatta. Þannig er a.m.k. sannleikurinn sem RÚV færir okkur. Vísir gerði aðeins betur og tók réttilega fram að skattheimtan mun eingöngu ná til þess hluta hagnaðarins sem er tilkominn vegna vaxtatekna. Þar með er þó ekki öll sagan sögð, því einnig hefur efnahagsráðuneyti Ítalíu tilkynnt að skatturinn verði ekki hærri en 0,1% af heildareignum bankanna. Áður höfðu greinendur Citi bankans áætlað að skatturinn yrði um 0,5% af heildareignum og tók hrun í hlutabréfaverði bankanna mið af því. Að mér vitandi hefur enginn íslenskur fjölmiðill sagt frá síðasta atriðinu og umræðan hérlendis á villigötum. Það verður að gefa ítölsku ríkisstjórninni það að þau kunna að slá ryki í augu fólks. Þau hefðu alveg eins getað kallað þetta 80% skatt, en vegna 0,1% þaksins verður skatturinn alveg jafn hár og 40% skattur. Hvalrekaskatturinn mikli verður líklega ekki nema um 8%, og bara af þeim hagnaði sem kemur vegna vaxtatekna. Því má fullyrða að hann verði lægri en 8% af heildarhagnaði ítölsku bankanna. Ef íslenskum bönkum byðist að borga skatta að hætti Ítala þá myndu þeir líklega gera það með bros á vör og lækka vexti á útlánum, almenningi og fyrirtækjum til heilla. Refsing fyrir að hækka ekki innlánsvexti Ein helsta ástæða þess að ítalska ríkisstjórnin ákvað að setja á þennan „hvalrekaskatt“ er sú að hreinar vaxtatekjur hafa hækkað mikið og innlánsvextir, sem fólk fær greidda fyrir að geyma peningana sína í bönkunum, hafa ekki hækkað í takt við útlánsvexti. Staðan er þó ekki eins hérlendis þar sem Auður, Íslandsbanki og Landsbankinn bjóða 8,25% innlánsvexti á óbundnum sparnaðarreikningum. Þannig býðst hverjum sem er að spara peninginn sinn á stýrivöxtum Seðlabankans með 50 punkta þóknun til viðskiptabankans sem þarf að binda peninginn í sjö daga, en engin binding er fyrir einstaklinga. Í raun mætti segja að þóknunin sé lægri þar sem vextirnir eru greiddir mánaðarlega og nema ársvextir þá rúmlega 8,5%. Vaxtahækkunum Seðlabankans hefur verið skilað beint til almennings hérlendis, bæði á innlána- og útlánahliðinni. Íslenskir bankar myndu glaðir borga skatta að hætti Ítalíu Ítalskir bankar standa frammi fyrir þessari einskiptisaðgerð, 40% skattur af hagnaði vegna vaxtatekna sem verður líklega um 8% af þeim hluta afkomunnar. Íslenskir bankar borga bankaskatt árlega, sem nemur 0,145% af heildarskuldum umfram 50 milljarða. Það er áhugavert að bera bankaskattinn saman við svokallaðan hvalrekaskatt Ítala og sjá hversu mikið þrír stærstu bankarnir hérlendis myndu borga ef þeir borguðu ítalskan hvalrekaskatt í stað bankaskatts vegna ársins 2022. Líkt og sjá má á myndinni borguðu bankarnir lægri skatta ef ítalska hvalrekaskattinum yrði skipt inn í stað íslenska bankaskattsins. Þá er skattahlaðborðið sem íslensku bankarnir þurfa að framreiða samt hvergi nærri búið. Bankarnir, líkt og flestar aðrar fjármálastofnanir, þurfa að borga 5,5% fjársýsluskatt af heildarlaunagreiðslum og 6% sérstakan fjársýsluskatt af öllum hagnaði umfram 1 milljarð. Slíka skatta er ekki að finna á Ítalíu, ekkert frekar en í flestum öðrum ríkjum. Af hverju þurfa vextir að vera miklu hærri á Íslandi en annars staðar? Svarið við þessari spurningu er ekki einfalt og þar skipta margir þættir máli. Einn stór þáttur er skattlagning á banka. Aukin skattlagning á íslenska banka umfram aðra banka veldur því að íslenskir bankar þurfa meiri vaxtamun til að reka sig, en arðsemi eigin fjár er jafnframt lægri en erlendis. Þetta ásamt fleiru veldur því að við borgum hærri vexti af fasteignalánunum okkar. Þegar bankaskatturinn var lækkaður sáum við vexti á fasteignalánum lækka sem afleiðingu. Bankaskattur og fjársýsluskattar eru lítið annað en falinn skattur stjórnvalda á skuldsett heimili og fyrirtæki. Talsmenn hvalrekaskatts á banka ættu frekar að tala fyrir því að fella niður sértæka skatta á banka og rukka einstaklinga beint í stað þess að fela hann á bak við skattgreiðslur fjármálafyrirtækja. Þá myndu allir taka þátt í að greiða téða skatta, ekki bara skuldsett heimili og fyrirtæki. Höfundur er hagfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kristófer Már Maronsson Skattar og tollar Íslenskir bankar Mest lesið Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Sjá meira
Hvalrekaskattur, orð sem stjórnmálamenn á atkvæðaveiðum hafa tileinkað sér, hefur verið í fréttunum undanfarna daga. Fréttir bárust af því að ítalska ríkisstjórnin hafi ákveðið að leggja 40% hvalrekaskatt á banka og nota fjármagnið til þess að styðja við fólk með húsnæðislán og lækka skatta. Þannig er a.m.k. sannleikurinn sem RÚV færir okkur. Vísir gerði aðeins betur og tók réttilega fram að skattheimtan mun eingöngu ná til þess hluta hagnaðarins sem er tilkominn vegna vaxtatekna. Þar með er þó ekki öll sagan sögð, því einnig hefur efnahagsráðuneyti Ítalíu tilkynnt að skatturinn verði ekki hærri en 0,1% af heildareignum bankanna. Áður höfðu greinendur Citi bankans áætlað að skatturinn yrði um 0,5% af heildareignum og tók hrun í hlutabréfaverði bankanna mið af því. Að mér vitandi hefur enginn íslenskur fjölmiðill sagt frá síðasta atriðinu og umræðan hérlendis á villigötum. Það verður að gefa ítölsku ríkisstjórninni það að þau kunna að slá ryki í augu fólks. Þau hefðu alveg eins getað kallað þetta 80% skatt, en vegna 0,1% þaksins verður skatturinn alveg jafn hár og 40% skattur. Hvalrekaskatturinn mikli verður líklega ekki nema um 8%, og bara af þeim hagnaði sem kemur vegna vaxtatekna. Því má fullyrða að hann verði lægri en 8% af heildarhagnaði ítölsku bankanna. Ef íslenskum bönkum byðist að borga skatta að hætti Ítala þá myndu þeir líklega gera það með bros á vör og lækka vexti á útlánum, almenningi og fyrirtækjum til heilla. Refsing fyrir að hækka ekki innlánsvexti Ein helsta ástæða þess að ítalska ríkisstjórnin ákvað að setja á þennan „hvalrekaskatt“ er sú að hreinar vaxtatekjur hafa hækkað mikið og innlánsvextir, sem fólk fær greidda fyrir að geyma peningana sína í bönkunum, hafa ekki hækkað í takt við útlánsvexti. Staðan er þó ekki eins hérlendis þar sem Auður, Íslandsbanki og Landsbankinn bjóða 8,25% innlánsvexti á óbundnum sparnaðarreikningum. Þannig býðst hverjum sem er að spara peninginn sinn á stýrivöxtum Seðlabankans með 50 punkta þóknun til viðskiptabankans sem þarf að binda peninginn í sjö daga, en engin binding er fyrir einstaklinga. Í raun mætti segja að þóknunin sé lægri þar sem vextirnir eru greiddir mánaðarlega og nema ársvextir þá rúmlega 8,5%. Vaxtahækkunum Seðlabankans hefur verið skilað beint til almennings hérlendis, bæði á innlána- og útlánahliðinni. Íslenskir bankar myndu glaðir borga skatta að hætti Ítalíu Ítalskir bankar standa frammi fyrir þessari einskiptisaðgerð, 40% skattur af hagnaði vegna vaxtatekna sem verður líklega um 8% af þeim hluta afkomunnar. Íslenskir bankar borga bankaskatt árlega, sem nemur 0,145% af heildarskuldum umfram 50 milljarða. Það er áhugavert að bera bankaskattinn saman við svokallaðan hvalrekaskatt Ítala og sjá hversu mikið þrír stærstu bankarnir hérlendis myndu borga ef þeir borguðu ítalskan hvalrekaskatt í stað bankaskatts vegna ársins 2022. Líkt og sjá má á myndinni borguðu bankarnir lægri skatta ef ítalska hvalrekaskattinum yrði skipt inn í stað íslenska bankaskattsins. Þá er skattahlaðborðið sem íslensku bankarnir þurfa að framreiða samt hvergi nærri búið. Bankarnir, líkt og flestar aðrar fjármálastofnanir, þurfa að borga 5,5% fjársýsluskatt af heildarlaunagreiðslum og 6% sérstakan fjársýsluskatt af öllum hagnaði umfram 1 milljarð. Slíka skatta er ekki að finna á Ítalíu, ekkert frekar en í flestum öðrum ríkjum. Af hverju þurfa vextir að vera miklu hærri á Íslandi en annars staðar? Svarið við þessari spurningu er ekki einfalt og þar skipta margir þættir máli. Einn stór þáttur er skattlagning á banka. Aukin skattlagning á íslenska banka umfram aðra banka veldur því að íslenskir bankar þurfa meiri vaxtamun til að reka sig, en arðsemi eigin fjár er jafnframt lægri en erlendis. Þetta ásamt fleiru veldur því að við borgum hærri vexti af fasteignalánunum okkar. Þegar bankaskatturinn var lækkaður sáum við vexti á fasteignalánum lækka sem afleiðingu. Bankaskattur og fjársýsluskattar eru lítið annað en falinn skattur stjórnvalda á skuldsett heimili og fyrirtæki. Talsmenn hvalrekaskatts á banka ættu frekar að tala fyrir því að fella niður sértæka skatta á banka og rukka einstaklinga beint í stað þess að fela hann á bak við skattgreiðslur fjármálafyrirtækja. Þá myndu allir taka þátt í að greiða téða skatta, ekki bara skuldsett heimili og fyrirtæki. Höfundur er hagfræðingur.
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar