Misheppnaðar ráðstafanir í málefnum íslenskrar dýraverndar Árni Stefán Árnason skrifar 27. október 2022 10:30 Íslenskum þingmönnum (ráðherrum) hafa verið afar mislagðar hendur í framkvæmd dýraverndar skv. lögum til þessa. Auðvelt er að rekja þá sögu en þetta hefur verið áberandi frá því að dýraverndarlögin frá 1957 tóku gildi. Ekki fór hins vegar á milli mála hver viljinn var og hversu vel að þessum málum var staðið með fyrstu dýraverndarlögunum skömmu eftir 1900 og voru sett að tilstuðlan Tryggva Gunnarssonar, mikils áhrifamanns í íslensku samfélagi og þingmanns þá. Frumkvöðuls í íslenskri dýravernd, sem þekkti hvern krók og kima í málaflokknum. Í dag virðist þingmönnum ómögulegt að koma dýravernd í faglegt form ólíkt því sem var í upphafi þegar maður með þekkingu, Tryggvi heitinn, má heita að hafi stýrt dýravernd á Íslandi af fagmennsku og verulegri þekkingu, beint úr þingsal, þó hvorki væri lögfræðingur né dýralæknir heldur áhugamaður eins og öll við hin, sem berjumst nú af elju fyrir bættum hag dýra. Líkleg ástæða á núverandi stöðu er sú að seinni tíma þingmenn, einkum eftir að lögin frá 1957 tóku gildi, hafa eiginlega aldrei lagt við hlustir þegar kjarnaaðilar í dýravernd, þeir sem þekkja þessi máli, betur en nokkrir aðrir, hafa komið með tillögur að breytingum. Málefni opinberrar dýraverndar hafa verið færð fram og til baka á milli opinberra aðila án þess að nokkurn tíma hafi náðst sá árangur, sem verið er að sækjast eftir. Staðan hefur aldrei verið verri en nú. Síðasta tilfærsla á þessu verkefni var af hálfu Vinstri grænna til Matvælastofnunar (MAST). Það var gagnrýnt verulega áður en núgildandi lög voru samþykkt. Þáverandi ráðherra var handviss um að hjá MAST væri mesta faglega þekkingu að finna, af því að þar ynnu dýralæknar. Dýralæknar eru settir í úrvinnslu einfaldra og flókinna lögfræðilegra álitaefna hjá MAST. Ekki kannast ég við að lögfræðingar séu settir í að greina heilbrigðisvandamál og/eða aðbúnað eða aðstæður dýra! Ég man eftir einu stærsta dýraverndarmáli Íslandssögunnar, innflutningur um 400 búrfugla fyrir nokkrum árum. Þá sat ég krítískan fund fyrir hönd umbjóðenda minna með tug starfsmanna MAST og fjalla átti um aflífun allra fuglanna eður ei. Ekki einn einasti lögfræðingur, ekki einu sinni yfirdýralæknir. Á daginn kom að MAST hafði allan tímann rangt fyrir sér. Afstaða MAST og viðkomandi ráðuneytis felst nánast aldrei í því að gæta velferðar, hagsmuna og réttarstöðu dýra, koma þeim til hjálpar með öllum mögulegum ráðum. Dýr eru frekar drepin, send í sláturhús, heldur en að beita aðferðum siðaðra dýraverndarsamfélaga og koma þeim til hjálpar. Hrossamálið í Borgarbyggð er nýjasta dæmið. Algerlega óskiljanlegur skortur á vilja til að stunda nútímalega dýravernd. Frekar skulu heilbrigð dýr felld en þeim komið í góðar hendur og gott stand. Svona háttalag opinberra aðila þekkist ekki í Evrópu né BNA. Nýlegt dæmi að vestan er björgun mörg hundruð hunda frá lyfjaframleiðanda. Hefðu verið felldir hér. Í Þýskalandi hefðu Borgarbyggðarhrossin aldrei verið send í sláturhús. Það ætti yfirdýralæknir og fálkaorðuhafinn fyrir dýravernd að vita, hann lærði fag sitt í Þýskalandi. Á meðan á ferli frumvarps núgildandi laga stóð var bent á að það væru mistök af ýmsum ástæðum að færa málaflokkinn til MAST og eftirlit með dýravelferð ætti að vera í höndum sjálfstæðs aðila. Stungið var upp á sérstakri dýralögreglu að erlendri fyrirmynd. Ekkert var hlustað. Nú er svo komið að eftirlit með dýravelferð er í molum. Mál koma upp og dragast á langinn, MAST reynist erfitt að skilja, túlka og beita lögum um velferð dýra jafn skýr og þau eru. Að Ríkisendurskoðandi skuli nú sjá sig knúinn til að hafa afskipti af þessum máli segir allt sem segja þarf. Mér til undrunar þá virðast þingmenn aldrei ná valdi á ráðstöfun nokkuð einfalds málaflokks, sem dýravernd er, og þeim sem eru færðar valdheimildir í lögum virðast aldrei ná valdi á skilningi dýraverndarlaga. Þetta þarf ekki að vera svona ef hlustað væri á þá, sem vilja hjálpa, grjóthörðustu dýraverndarsinna, sem sumir hverjir hafa jafnvel dýpstu þekkingu, sem völ er á hvernig þessum málaflokki er best ráðstafað í íslenska réttarríkinu. Þetta er óskapleg þreytandi meinloka, sem að lokum leiðir aðeins til eins og engin vill, þjáningar hjá dýrum, sem eiga allt annað skilið. Höfundur er dýraverndarlögfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Árni Stefán Árnason Mest lesið Opið bréf til Miðflokksmanna Snorri Másson Skoðun Opnum Tröllaskagann Helgi Jóhannsson Skoðun Henti Íslandi undir strætisvagninn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Landbúnaðarrúnk Hlédís Sveinsdóttir Skoðun Jesús who? Atli Þórðarson Skoðun Er lægsta verðið alltaf hagstæðast? Karen Ósk Nielsen Björnsdóttir Skoðun Eru Bændasamtökin á móti valdeflingu bænda? Ólafur Stephensen Skoðun Sýndu þér umhyggju – Komdu í skimun Ágúst Ingi Ágústsson Skoðun Lesskilningur eða lesblinda??? Jóhannes Jóhannesson Skoðun Forvarnateymi grunnskóla – góð hugmynd sem má ekki sofna Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ruben Amorim og sveigjanleiki – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Framtíðarsýn í samgöngumálum er mosavaxin Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Fimmta iðnbyltingin krefst svara – strax Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hefur þú skoðanir? Jóhannes Óli Sveinsson skrifar Skoðun Er hurð bara hurð? Sölvi Breiðfjörð skrifar Skoðun Reykjavíkurmódel á kvennaári Sóley Tómasdóttir skrifar Skoðun Ekki er allt sem sýnist Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Sýndu þér umhyggju – Komdu í skimun Ágúst Ingi Ágústsson skrifar Skoðun Eru Bændasamtökin á móti valdeflingu bænda? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Er lægsta verðið alltaf hagstæðast? Karen Ósk Nielsen Björnsdóttir skrifar Skoðun Landbúnaðarrúnk Hlédís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Jesús who? Atli Þórðarson skrifar Skoðun Opið bréf til Miðflokksmanna Snorri Másson skrifar Skoðun Lesskilningur eða lesblinda??? Jóhannes Jóhannesson skrifar Skoðun Henti Íslandi undir strætisvagninn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Forvarnateymi grunnskóla – góð hugmynd sem má ekki sofna Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Opnum Tröllaskagann Helgi Jóhannsson skrifar Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson skrifar Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson skrifar Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson skrifar Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Íslenskum þingmönnum (ráðherrum) hafa verið afar mislagðar hendur í framkvæmd dýraverndar skv. lögum til þessa. Auðvelt er að rekja þá sögu en þetta hefur verið áberandi frá því að dýraverndarlögin frá 1957 tóku gildi. Ekki fór hins vegar á milli mála hver viljinn var og hversu vel að þessum málum var staðið með fyrstu dýraverndarlögunum skömmu eftir 1900 og voru sett að tilstuðlan Tryggva Gunnarssonar, mikils áhrifamanns í íslensku samfélagi og þingmanns þá. Frumkvöðuls í íslenskri dýravernd, sem þekkti hvern krók og kima í málaflokknum. Í dag virðist þingmönnum ómögulegt að koma dýravernd í faglegt form ólíkt því sem var í upphafi þegar maður með þekkingu, Tryggvi heitinn, má heita að hafi stýrt dýravernd á Íslandi af fagmennsku og verulegri þekkingu, beint úr þingsal, þó hvorki væri lögfræðingur né dýralæknir heldur áhugamaður eins og öll við hin, sem berjumst nú af elju fyrir bættum hag dýra. Líkleg ástæða á núverandi stöðu er sú að seinni tíma þingmenn, einkum eftir að lögin frá 1957 tóku gildi, hafa eiginlega aldrei lagt við hlustir þegar kjarnaaðilar í dýravernd, þeir sem þekkja þessi máli, betur en nokkrir aðrir, hafa komið með tillögur að breytingum. Málefni opinberrar dýraverndar hafa verið færð fram og til baka á milli opinberra aðila án þess að nokkurn tíma hafi náðst sá árangur, sem verið er að sækjast eftir. Staðan hefur aldrei verið verri en nú. Síðasta tilfærsla á þessu verkefni var af hálfu Vinstri grænna til Matvælastofnunar (MAST). Það var gagnrýnt verulega áður en núgildandi lög voru samþykkt. Þáverandi ráðherra var handviss um að hjá MAST væri mesta faglega þekkingu að finna, af því að þar ynnu dýralæknar. Dýralæknar eru settir í úrvinnslu einfaldra og flókinna lögfræðilegra álitaefna hjá MAST. Ekki kannast ég við að lögfræðingar séu settir í að greina heilbrigðisvandamál og/eða aðbúnað eða aðstæður dýra! Ég man eftir einu stærsta dýraverndarmáli Íslandssögunnar, innflutningur um 400 búrfugla fyrir nokkrum árum. Þá sat ég krítískan fund fyrir hönd umbjóðenda minna með tug starfsmanna MAST og fjalla átti um aflífun allra fuglanna eður ei. Ekki einn einasti lögfræðingur, ekki einu sinni yfirdýralæknir. Á daginn kom að MAST hafði allan tímann rangt fyrir sér. Afstaða MAST og viðkomandi ráðuneytis felst nánast aldrei í því að gæta velferðar, hagsmuna og réttarstöðu dýra, koma þeim til hjálpar með öllum mögulegum ráðum. Dýr eru frekar drepin, send í sláturhús, heldur en að beita aðferðum siðaðra dýraverndarsamfélaga og koma þeim til hjálpar. Hrossamálið í Borgarbyggð er nýjasta dæmið. Algerlega óskiljanlegur skortur á vilja til að stunda nútímalega dýravernd. Frekar skulu heilbrigð dýr felld en þeim komið í góðar hendur og gott stand. Svona háttalag opinberra aðila þekkist ekki í Evrópu né BNA. Nýlegt dæmi að vestan er björgun mörg hundruð hunda frá lyfjaframleiðanda. Hefðu verið felldir hér. Í Þýskalandi hefðu Borgarbyggðarhrossin aldrei verið send í sláturhús. Það ætti yfirdýralæknir og fálkaorðuhafinn fyrir dýravernd að vita, hann lærði fag sitt í Þýskalandi. Á meðan á ferli frumvarps núgildandi laga stóð var bent á að það væru mistök af ýmsum ástæðum að færa málaflokkinn til MAST og eftirlit með dýravelferð ætti að vera í höndum sjálfstæðs aðila. Stungið var upp á sérstakri dýralögreglu að erlendri fyrirmynd. Ekkert var hlustað. Nú er svo komið að eftirlit með dýravelferð er í molum. Mál koma upp og dragast á langinn, MAST reynist erfitt að skilja, túlka og beita lögum um velferð dýra jafn skýr og þau eru. Að Ríkisendurskoðandi skuli nú sjá sig knúinn til að hafa afskipti af þessum máli segir allt sem segja þarf. Mér til undrunar þá virðast þingmenn aldrei ná valdi á ráðstöfun nokkuð einfalds málaflokks, sem dýravernd er, og þeim sem eru færðar valdheimildir í lögum virðast aldrei ná valdi á skilningi dýraverndarlaga. Þetta þarf ekki að vera svona ef hlustað væri á þá, sem vilja hjálpa, grjóthörðustu dýraverndarsinna, sem sumir hverjir hafa jafnvel dýpstu þekkingu, sem völ er á hvernig þessum málaflokki er best ráðstafað í íslenska réttarríkinu. Þetta er óskapleg þreytandi meinloka, sem að lokum leiðir aðeins til eins og engin vill, þjáningar hjá dýrum, sem eiga allt annað skilið. Höfundur er dýraverndarlögfræðingur.
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar