Fylgjum fordæmi geimfaranna Ríkarður Ríkarðsson skrifar 18. apríl 2022 10:00 Árið 1970 varð sprenging um borð í Apollo 13 geimfarinu á leið til tunglsins. Styrkur koldíoxíðs varð lífshættulega mikill og geimfararnir þurftu að grípa til þess sem við höndina var til að bjarga sér. Handklæði, límband, plastpoki og plastbarki af geimbúningi voru nýtt í lofthreinsibúnað og engum varð meint af. Hálfri öld síðar er mannkyn allt í svipaðri stöðu. Styrkur koldíoxíðs er hættulega mikill og við geimfarar á Jörðu þurfum að nýta þær lausnir sem við höfum til að hreinsa andrúmsloftið. Þær felast helst í aukinni endurnýjanlegri orkuvinnslu, nýsköpun í framleiðslu iðnaðar og matvæla og föngun og nýtingu koldíoxíðs eða förgun þess. Á öllum þessum sviðum beitir Landsvirkjun sér nú þegar. Góðu fréttirnar eru að raunhæfum lausnum fjölgar og innleiðing margra þeirra er vel á veg komin. Ísland er t.d. komið að lokaverkefni orkuskipta þar sem öll okkar raforka og hiti kemur þegar frá endurnýjanlegum orkulindum. Nærri 7 af hverjum 10 nýskráðum bifreiðum má knýja innlendri endurnýjanlegri orku og „aðeins“ 15% frumorkunotkunar okkar á eftir að umbreyta í slíka græna orkugjafa, sem er þó ærið verkefni því um er að ræða u.þ.b. milljón tonn árlega af bensíni og olíu. Til að klára orkuskipti og byggja áfram upp grænt framleiðsluhagkerfi framtíðar þarf aukna orkuvinnslu. Þar stöndum við líka vel. Landnýting okkar í dag í þágu allrar orkuvinnslu Íslendinga, bæði í hita og rafmagni, nær yfir um 0,6% af landinu. Gróflega áætlað kallar sjálfbær heimur knúinn endurnýjanlegum orkugjöfum á nýtingu 2% af öllu landrými jarðar. Til að setja það hlutfall í samhengi áætlar Matvæla- og landbúnaðarstofnun SÞ (FAO) að heildar landnýting landbúnaðar nái þegar yfir meira en 30% landrýmis jarðar. Ef við Íslendingar förum úr okkar 0,6% upp í um 1% getum við orðið orkusjálfstæð þjóð og ef við förum hærra getum við hjálpað öðrum löndum að ná fram orkuskiptum og orkuöryggi. Orkuskipti á landi og sjó Rafvæðing minni bíla er komin á skrið. Í stærri bílum og skipum eru fyrstu skref nú undirbúin með rafeldsneyti. Í fluginu er talsverð óvissa þó rafvæðing minni véla sé talin möguleg á þessum áratug, sem og íblöndun líf- eða rafeldsneytis í flugvélaeldsneyti. Við hjá Landsvirkjun erum að þróa verkefni um raunhæf skref í átt að orkuskiptum stærri bíla og tengda nýsköpun. Þetta yrðu fyrstu skrefin í vetnisframleiðslu. Ávinningur þess verkefnis verður vonandi orkuskipti um 35 trukka og nokkurra strætisvagna eða rúta. Við vonumst til að geta hafist handa innan 12-18 mánaða. Þá erum við einnig að þróa annað og stærra verkefni sem miðar að orkuskiptum skipaflutninga og mögulega sjávarútvegs til lengri tíma. Þar yrðu einnig stigin skref í vetnis- og metanólframleiðslu, sem vonandi leiða til enn stærri verkefna síðar. Þessu verkefni stefnum við einnig á að ýta úr vör eftir 12-18 mánuði. Við höfum fulla trú á að þarna getum við náð góðum árangri en gerum okkur jafnframt grein fyrir að þetta gerum við ekki án víðtæks samstarfs við innlend og erlend fyrirtæki, stjórnvöld og nærsamfélag. Fleiri verkefni handan við hornið Ísland er í sterkri stöðu til að byggja upp fyrirmyndar grænt framleiðsluhagkerfi framtíðar sem lágmarkar losun og vistspor grænna neysluvara. Við byggjum á öflugri reynslu í landbúnaði, garðyrkju, fiskeldi og hátækni. Við byggjum á ábyrgri nýtingu hreinna endurnýjanlegra auðlinda okkar, vatnsins, jarðvarmans og vindsins. Við byggjum á sterku samstarfi við viðskiptavini. Hjá Landsvirkjun sjáum við fram á að á næstum 5 árum eða svo gætum við líka þjónustað hóp nýrra stórnotenda í garðyrkju, örþörungaframleiðslu og/eða fiskeldi á landi. Þegar framtíðarsýn, skipulag og sköpunargleði samfélags okkar taka höndum saman er framtíðin björt. Að undanförnu hefur orðið til skýrari samstaða um hvert við Íslendingar viljum stefna í orku- og loftslagsmálum. Á þeim grunni hafa orðið til ýmis samstarfsverkefni sem við hjá Landsvirkjun höfum trú á að muni skila árangri. Sem dæmi má nefna Bláma á Vestfjörðum, sem skoðar orkuskipti í sjávarútvegi, Eim á Norðurausturlandi sem leggur áherslu á fjölnýtingu orkuauðlinda og Orkídeu á Suðurlandi þar sem áherslan er á orkutengda matvælaframleiðslu. Með viðskiptavinum okkar Elkem og PCC ásamt þekkingarfyrirtækinu CRI og öðrum skoðum við tækifæri í kolefnisföngun og rafeldsneytisframleiðslu. Og með Icelandair tækifæri til orkuskipta í lofti. Nú förum við að fordæmi geimfaranna, nýtum kunnáttu okkar og lausnir við hönd og snúum við blaðinu í loftslagsmálum. Höfundur er framkvæmdastjóri Viðskiptaþróunar og nýsköpunar hjá Landsvirkjun. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Landsvirkjun Orkumál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir Skoðun Reykjavíkurborg svíkur íbúa Laugardals Grétar Már Axelsson Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson Skoðun Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson Skoðun Við unga fólkið viljum fá sæti við borðið Selma Rós Axelsdóttir Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal Skoðun Skoðun Skoðun Viltu koma í ferðalag? Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson skrifar Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir skrifar Skoðun Hugrekki Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Afvegaleiðing SFS? Friðleifur Egill Guðmundsson skrifar Skoðun Jón Gnarr fyrir dýraverndina Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Mannréttindastofnun verður að veruleika Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Samstarf við landsbyggðina Sævar Þór Halldórsson skrifar Skoðun Lausnin út í mýri? Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson skrifar Skoðun Forseti sem gefur kjark og von Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Við unga fólkið viljum fá sæti við borðið Selma Rós Axelsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson skrifar Skoðun Offita er langvinnur sjúkdómur Hópur fólks í stjórn Félags fagfólks um offitu skrifar Skoðun Reykjavíkurborg svíkur íbúa Laugardals Grétar Már Axelsson skrifar Skoðun Mynda þurfti ríkisstjórn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Kletturinn Katrín Júlía Margrét Alexandersdóttir skrifar Skoðun Nýsköpun er svarið Nótt Thorberg skrifar Skoðun Aleinn í heiminum? Lukka Sigurðardóttir,Katrín Harðardóttir ,Margrét Kristín Blöndal skrifar Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Lokað á börn í vanda Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Sérstök vitleysa Albert Björn Lúðvígsson skrifar Skoðun Fjarheilbrigðisþjónusta Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Forsetaframbjóðandi með sömu tölu og Jesú Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Einfaldara fyrirkomulag tilvísana Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Málið á að endurspegla fólkið í landinu Birta Björnsdóttir skrifar Skoðun Hreyfing og tengsl Jóhanna Stefáns Bjarkardóttir skrifar Skoðun Eru byssur meira fullorðins? Oddný G. Harðardóttir skrifar Sjá meira
Árið 1970 varð sprenging um borð í Apollo 13 geimfarinu á leið til tunglsins. Styrkur koldíoxíðs varð lífshættulega mikill og geimfararnir þurftu að grípa til þess sem við höndina var til að bjarga sér. Handklæði, límband, plastpoki og plastbarki af geimbúningi voru nýtt í lofthreinsibúnað og engum varð meint af. Hálfri öld síðar er mannkyn allt í svipaðri stöðu. Styrkur koldíoxíðs er hættulega mikill og við geimfarar á Jörðu þurfum að nýta þær lausnir sem við höfum til að hreinsa andrúmsloftið. Þær felast helst í aukinni endurnýjanlegri orkuvinnslu, nýsköpun í framleiðslu iðnaðar og matvæla og föngun og nýtingu koldíoxíðs eða förgun þess. Á öllum þessum sviðum beitir Landsvirkjun sér nú þegar. Góðu fréttirnar eru að raunhæfum lausnum fjölgar og innleiðing margra þeirra er vel á veg komin. Ísland er t.d. komið að lokaverkefni orkuskipta þar sem öll okkar raforka og hiti kemur þegar frá endurnýjanlegum orkulindum. Nærri 7 af hverjum 10 nýskráðum bifreiðum má knýja innlendri endurnýjanlegri orku og „aðeins“ 15% frumorkunotkunar okkar á eftir að umbreyta í slíka græna orkugjafa, sem er þó ærið verkefni því um er að ræða u.þ.b. milljón tonn árlega af bensíni og olíu. Til að klára orkuskipti og byggja áfram upp grænt framleiðsluhagkerfi framtíðar þarf aukna orkuvinnslu. Þar stöndum við líka vel. Landnýting okkar í dag í þágu allrar orkuvinnslu Íslendinga, bæði í hita og rafmagni, nær yfir um 0,6% af landinu. Gróflega áætlað kallar sjálfbær heimur knúinn endurnýjanlegum orkugjöfum á nýtingu 2% af öllu landrými jarðar. Til að setja það hlutfall í samhengi áætlar Matvæla- og landbúnaðarstofnun SÞ (FAO) að heildar landnýting landbúnaðar nái þegar yfir meira en 30% landrýmis jarðar. Ef við Íslendingar förum úr okkar 0,6% upp í um 1% getum við orðið orkusjálfstæð þjóð og ef við förum hærra getum við hjálpað öðrum löndum að ná fram orkuskiptum og orkuöryggi. Orkuskipti á landi og sjó Rafvæðing minni bíla er komin á skrið. Í stærri bílum og skipum eru fyrstu skref nú undirbúin með rafeldsneyti. Í fluginu er talsverð óvissa þó rafvæðing minni véla sé talin möguleg á þessum áratug, sem og íblöndun líf- eða rafeldsneytis í flugvélaeldsneyti. Við hjá Landsvirkjun erum að þróa verkefni um raunhæf skref í átt að orkuskiptum stærri bíla og tengda nýsköpun. Þetta yrðu fyrstu skrefin í vetnisframleiðslu. Ávinningur þess verkefnis verður vonandi orkuskipti um 35 trukka og nokkurra strætisvagna eða rúta. Við vonumst til að geta hafist handa innan 12-18 mánaða. Þá erum við einnig að þróa annað og stærra verkefni sem miðar að orkuskiptum skipaflutninga og mögulega sjávarútvegs til lengri tíma. Þar yrðu einnig stigin skref í vetnis- og metanólframleiðslu, sem vonandi leiða til enn stærri verkefna síðar. Þessu verkefni stefnum við einnig á að ýta úr vör eftir 12-18 mánuði. Við höfum fulla trú á að þarna getum við náð góðum árangri en gerum okkur jafnframt grein fyrir að þetta gerum við ekki án víðtæks samstarfs við innlend og erlend fyrirtæki, stjórnvöld og nærsamfélag. Fleiri verkefni handan við hornið Ísland er í sterkri stöðu til að byggja upp fyrirmyndar grænt framleiðsluhagkerfi framtíðar sem lágmarkar losun og vistspor grænna neysluvara. Við byggjum á öflugri reynslu í landbúnaði, garðyrkju, fiskeldi og hátækni. Við byggjum á ábyrgri nýtingu hreinna endurnýjanlegra auðlinda okkar, vatnsins, jarðvarmans og vindsins. Við byggjum á sterku samstarfi við viðskiptavini. Hjá Landsvirkjun sjáum við fram á að á næstum 5 árum eða svo gætum við líka þjónustað hóp nýrra stórnotenda í garðyrkju, örþörungaframleiðslu og/eða fiskeldi á landi. Þegar framtíðarsýn, skipulag og sköpunargleði samfélags okkar taka höndum saman er framtíðin björt. Að undanförnu hefur orðið til skýrari samstaða um hvert við Íslendingar viljum stefna í orku- og loftslagsmálum. Á þeim grunni hafa orðið til ýmis samstarfsverkefni sem við hjá Landsvirkjun höfum trú á að muni skila árangri. Sem dæmi má nefna Bláma á Vestfjörðum, sem skoðar orkuskipti í sjávarútvegi, Eim á Norðurausturlandi sem leggur áherslu á fjölnýtingu orkuauðlinda og Orkídeu á Suðurlandi þar sem áherslan er á orkutengda matvælaframleiðslu. Með viðskiptavinum okkar Elkem og PCC ásamt þekkingarfyrirtækinu CRI og öðrum skoðum við tækifæri í kolefnisföngun og rafeldsneytisframleiðslu. Og með Icelandair tækifæri til orkuskipta í lofti. Nú förum við að fordæmi geimfaranna, nýtum kunnáttu okkar og lausnir við hönd og snúum við blaðinu í loftslagsmálum. Höfundur er framkvæmdastjóri Viðskiptaþróunar og nýsköpunar hjá Landsvirkjun.
Skoðun Ísland í öðru sæti Regnbogakortsins um réttindi hinsegin fólks Bjarndís Helga Tómasdóttir,Daníel E. Arnarsson skrifar
Skoðun Ég Gísli Hvanndal Jakobsson ætla í framboð til Alþingis með Vinstri grænum Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar