„Ert þú þá mamma og pabbi?“ Silja Úlfarsdóttir skrifar 18. nóvember 2021 08:31 Í dag er Alþjóðlegur dagur barna í sorg. Sorgin er erfitt fyrirbæri, ókei verum bara hreinskilin, sorgarferlið er alveg ömurlegt. Það getur verið erfitt að átta sig á sorginni og hvað þá sorg barna. Það er hægt að líkja sorgarferlinu við öldugang, þú veist aldrei hvenær sorgin kemur, hvað kemur næstu öldu af stað, né hversu stór eða lítill skellurinn verður. Sorg barna getur komið yfir börnin í mismunandi stigum í þroskaferlinu og viðburðum í lífinu. Systkini eru ekki endilega alltaf samferða í sorginni, sem getur flækt fjölskyldulífið. Ég er móðir tveggja ungra drengja sem misstu föður sinn þegar þeir voru 4 og 6 ára og síðan 5 árum seinna lést afi þeirra. Ég get lofað því að bak við börn í sorg er taugatrekkt (eftirlifandi) foreldri eða ástvinur sem er alltaf á vaktinni, tilbúið að grípa börnin og reyna að skauta fram hjá helstu „triggerum“, svo lífið geti haldið áfram eins eðlilega og hægt er í þessum óeðlilegu aðstæðum. Hér er smá innsýn í sumar af okkar áskorunum (birt með leyfi drengjanna). „Ert þú þá mamma og pabbi?“ spurði sonurinn. Fyrstu viðbrögð er að svara játandi, til að stappa stálinu í barnið. Áður en þú veist ertu mætt í Gulla Byggir til að læra að gera þessa „pabba“ hluti. Þar til að þú áttar þig á að þú ert ekki pabbi, þú ert mamma þeirra og lífið er bara svona. Á kvöldin þegar börnin eru komin upp í rúm og þú situr og horfir á sjónvarpið þá kemur barnið á harðahlaupum fram í stofu, nær augnsambandi og hleypur aftur inn. Barnið gat ekki sofnað því það heyrði ekki í þér og vildi vera viss um að þú andaðir og værir á lífi. „Mamma hvað verður um okkur ef þú deyrð?“ Börn geta velt þessu mikið fyrir sér. Til að róa börnin þá þarf að taka skrítna ákvörðun, panta tíma hjá sýslumanni og fylla út blað sem segir til um það hver fær börnin þín ef þú deyrð. Þetta skapar öryggi fyrir börnin. Þegar barnið þekkir það af eigin reynslu að allir geta dáið skyndilega þá kveður það alla með knúsi og fallegum orðum, til að tryggja að síðasta kveðjustundin sé góð minning. Það getur verið margt sem „triggerar“ börn í sorg og það er oft mikil vinna að komast upp úr slíkri lægð. Oft reyna foreldrar því að vera skrefi á undan umhverfinu. Tökum þetta dæmi: Skólinn ætlar í kósý aðventustund í kirkju. Er það sama kirkja og við jörðuðum...? er það sami prestur og ...? Hvað verður rætt? Annað dæmi: Skólinn er að skipuleggja víkingakynningu fyrir nemendur. Afi drengjanna var víkingur og fyrirhuguð heimsókn og óljós tímasetning hennar varð til þess að heimilið fylltist að stressi og sorg. Víkingastundirnar með afa voru dýrmætar og kviðu þeir komu víkinganna í skólann. Þess vegna er gott samband við skólana mikilvægt, sem við höfum verið mjög heppin með. Sorgin er glötuð, hún er ömurleg og er orkufrekasta tilfinningin sem til er. Þægilegast er að sópa henni undir teppi, en hún fer ekkert og bíður eftir tækifæri til að banka í þig. Yfir 100 börn á ári missa ástvini og þess vegna eru samtök eins og Ljónshjarta og Örninn mikilvæg til að styðja við sorgarúrvinnslu barna. Einnig vinnur Sorgarmiðstöðin frábært starf fyrir syrgjendur. Börn eru svo frábær, eru svo hreinskilin og flink að aðlagast, þau læra á sorgina og læra að það er mikilvægt að vinna úr sorginni. Jafningjastuðningurinn sem þessi samtök veita er mikilvægur og fallegur. Það er mikilvægt fyrir börn að hitta önnur börn og vita að þau eru ekki ein í þessari stöðu því það eru því miður fullt af öðrum börnum í svipuðum aðstæðum. Mikilvægt er að vanda vel til verks þegar kemur að því að styðja við börn í sorg, sem ætti auðvitað að vera lýðheilsumál. Höfundur er eftirlifandi foreldri barna í sorg og fyrrum formaður Ljónshjarta samtakanna. Í hádeginu í dag er málþing á vegum Arnarins í Vídalínskirkju, en því er einnig streymt á Vísir.is. Vigfús Bjarni Albertsson fjallar um sorgarviðbrögð barna, Berglind Brynjólfsdóttir fjallar um kvíða barna og gefur góð ráð um uppeldi barna í sorg, og Anna Ýr Böðvarsdóttir deilir reynslu sinni af makamissi og hvað gagnaðist henni og börnum hennar í sorgarúrvinnslunni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir Skoðun Kennarar – á hraðbraut í kulnun Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson Skoðun Konur sem eiga ekki að eignast börn Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Höfnum óeðlilegri hagnýtingu sjálfboðaliða Ástþór Jón Ragnheiðarson Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Bændur eru líka neytendur Eyjólfur Ingvi Bjarnason Skoðun Mengun á við 1,7 milljón manns í boði SFS Jón Kaldal Skoðun Nærandi ferðaþjónusta Hildur Guðbjörg Kristjánsdóttir Skoðun Stuðningur úr óvæntri átt Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Höfnum óeðlilegri hagnýtingu sjálfboðaliða Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Að skilja faglega Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Farsæl hagræðing í kjötiðnaði innan ramma samkeppnislaga Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Kennarar – á hraðbraut í kulnun Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands – horfum til framtíðar Egill Steinar Ágústsson skrifar Skoðun Er of mikill hiti í hleðslunni hjá þér? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Varnargarðar utan um fólkið í Grindavík Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Meiri pening, takk Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Gervigreind og máttur tungumálsins Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Sameinum 2. og 3. deild karla í knattspyrnu Bergvin Oddsson skrifar Skoðun Skynsamlegt að selja Íslandsbanka Teitur Björn Einarsson skrifar Skoðun Gleymdu börnin Kolbrún Pálsdóttir skrifar Skoðun Vinstri gráir Yngvi Óttarsson skrifar Skoðun Bændur eru líka neytendur Eyjólfur Ingvi Bjarnason skrifar Skoðun Hlutabréfafjárfesting er langtímafjárfesting Davíð Björnsson skrifar Skoðun Stuðningur úr óvæntri átt Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Loftslagsmál eru orkumál Nótt Thorberg skrifar Skoðun Framsókn klárar verkin Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Þjóðarópera - stórt skref til framtíðar Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Veiðum hval - virðum lög Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Bestu árin Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Sigríður Gísladóttir skrifar Skoðun Brunavarnir á byggingarsvæðum Böðvar Tómasson skrifar Skoðun Rödd þjóðarinnar Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til matvælaráðherra - dýraníð í Borgarbyggð Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun 1.500 undirskriftir fyrir forseta Björn Leví Gunnarsson,Indriði Ingi Stefánsson skrifar Sjá meira
Í dag er Alþjóðlegur dagur barna í sorg. Sorgin er erfitt fyrirbæri, ókei verum bara hreinskilin, sorgarferlið er alveg ömurlegt. Það getur verið erfitt að átta sig á sorginni og hvað þá sorg barna. Það er hægt að líkja sorgarferlinu við öldugang, þú veist aldrei hvenær sorgin kemur, hvað kemur næstu öldu af stað, né hversu stór eða lítill skellurinn verður. Sorg barna getur komið yfir börnin í mismunandi stigum í þroskaferlinu og viðburðum í lífinu. Systkini eru ekki endilega alltaf samferða í sorginni, sem getur flækt fjölskyldulífið. Ég er móðir tveggja ungra drengja sem misstu föður sinn þegar þeir voru 4 og 6 ára og síðan 5 árum seinna lést afi þeirra. Ég get lofað því að bak við börn í sorg er taugatrekkt (eftirlifandi) foreldri eða ástvinur sem er alltaf á vaktinni, tilbúið að grípa börnin og reyna að skauta fram hjá helstu „triggerum“, svo lífið geti haldið áfram eins eðlilega og hægt er í þessum óeðlilegu aðstæðum. Hér er smá innsýn í sumar af okkar áskorunum (birt með leyfi drengjanna). „Ert þú þá mamma og pabbi?“ spurði sonurinn. Fyrstu viðbrögð er að svara játandi, til að stappa stálinu í barnið. Áður en þú veist ertu mætt í Gulla Byggir til að læra að gera þessa „pabba“ hluti. Þar til að þú áttar þig á að þú ert ekki pabbi, þú ert mamma þeirra og lífið er bara svona. Á kvöldin þegar börnin eru komin upp í rúm og þú situr og horfir á sjónvarpið þá kemur barnið á harðahlaupum fram í stofu, nær augnsambandi og hleypur aftur inn. Barnið gat ekki sofnað því það heyrði ekki í þér og vildi vera viss um að þú andaðir og værir á lífi. „Mamma hvað verður um okkur ef þú deyrð?“ Börn geta velt þessu mikið fyrir sér. Til að róa börnin þá þarf að taka skrítna ákvörðun, panta tíma hjá sýslumanni og fylla út blað sem segir til um það hver fær börnin þín ef þú deyrð. Þetta skapar öryggi fyrir börnin. Þegar barnið þekkir það af eigin reynslu að allir geta dáið skyndilega þá kveður það alla með knúsi og fallegum orðum, til að tryggja að síðasta kveðjustundin sé góð minning. Það getur verið margt sem „triggerar“ börn í sorg og það er oft mikil vinna að komast upp úr slíkri lægð. Oft reyna foreldrar því að vera skrefi á undan umhverfinu. Tökum þetta dæmi: Skólinn ætlar í kósý aðventustund í kirkju. Er það sama kirkja og við jörðuðum...? er það sami prestur og ...? Hvað verður rætt? Annað dæmi: Skólinn er að skipuleggja víkingakynningu fyrir nemendur. Afi drengjanna var víkingur og fyrirhuguð heimsókn og óljós tímasetning hennar varð til þess að heimilið fylltist að stressi og sorg. Víkingastundirnar með afa voru dýrmætar og kviðu þeir komu víkinganna í skólann. Þess vegna er gott samband við skólana mikilvægt, sem við höfum verið mjög heppin með. Sorgin er glötuð, hún er ömurleg og er orkufrekasta tilfinningin sem til er. Þægilegast er að sópa henni undir teppi, en hún fer ekkert og bíður eftir tækifæri til að banka í þig. Yfir 100 börn á ári missa ástvini og þess vegna eru samtök eins og Ljónshjarta og Örninn mikilvæg til að styðja við sorgarúrvinnslu barna. Einnig vinnur Sorgarmiðstöðin frábært starf fyrir syrgjendur. Börn eru svo frábær, eru svo hreinskilin og flink að aðlagast, þau læra á sorgina og læra að það er mikilvægt að vinna úr sorginni. Jafningjastuðningurinn sem þessi samtök veita er mikilvægur og fallegur. Það er mikilvægt fyrir börn að hitta önnur börn og vita að þau eru ekki ein í þessari stöðu því það eru því miður fullt af öðrum börnum í svipuðum aðstæðum. Mikilvægt er að vanda vel til verks þegar kemur að því að styðja við börn í sorg, sem ætti auðvitað að vera lýðheilsumál. Höfundur er eftirlifandi foreldri barna í sorg og fyrrum formaður Ljónshjarta samtakanna. Í hádeginu í dag er málþing á vegum Arnarins í Vídalínskirkju, en því er einnig streymt á Vísir.is. Vigfús Bjarni Albertsson fjallar um sorgarviðbrögð barna, Berglind Brynjólfsdóttir fjallar um kvíða barna og gefur góð ráð um uppeldi barna í sorg, og Anna Ýr Böðvarsdóttir deilir reynslu sinni af makamissi og hvað gagnaðist henni og börnum hennar í sorgarúrvinnslunni.
Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson Skoðun
Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar
Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar
Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson Skoðun