Engar almenningssamgöngur að nýju „vistþorpi" í Reykjavík Tinna Þorvalds Önnudóttir skrifar 1. nóvember 2021 15:30 Í Gufunesinu er að byggjast upp nýtt hverfi í dásamlegu umhverfi með útsýni yfir Viðey og Esjuna. Verkefninu er stýrt er af Þorpi - Vistfélagi og er hverfið er kynnt sem „vistþorp”. Það á að hvetja til bíllauss lífsstíls og annarra umhverfisvænna lifnaðarhátta innan um kvakandi æðarfugla á stilltum voginum á aðra hliðina og magnaðra skúlptúra Hallsteins Sigurðssonar á hina. Þetta hljómar vissulega dásamlega, er það ekki? Sjálf flutti ég hingað í byrjun júlí og íbúðin er björt og góð og umhverfið er jú alveg eins yndislegt og lýst hefur verið - en „vistþorp"...? Ég veit ekki með það. Hvað þýðir þetta orð í raun og veru fyrir borgaryfirvöldum? Er þetta orð ef til vill einungis notað upp á punt, og kannski bara til þess að borgin þurfi ekki að úthluta jafn stórri lóð undir bílastæði og ella? Maður spyr sig. Enn sem komið er er þetta allavega alls ekki vistþorp heldur bara: venjulegt hverfi - sem er þó án allra samgönguinnviða. Hingað liggur enginn malbikaður vegur, engin gangstétt og engar almenningssamgöngur. Að kalla þetta „vistþorp" er ekki bara ósatt, heldur hlægilegt. Áður en lengra er haldið vil ég taka það fram að Þorpið - Vistfélag stendur í ströngu að vinna að því að standa við sinn hlut. Hér er um samgöngukerfið að ræða, sem er undir Reykjavíkurborg og því beinast spjót mín að henni, ekki Þorpinu. Formlega er þessu hverfi ætlað að hvetja til þess að íbúar temji sér bíllausan lífstíl. Hins vegar komumst við öll að því þegar við fluttum inn að jafnvel þótt borgin hefði úthlutað þessari lóð undir „vistþorp” með umhverfisvæna stefnu og bílleysi að leiðarljósi þá hafði ekki verið hugsað fyrir almenningssamgöngum að hverfinu. Næsta strætóstoppistöð er í 20-25 mínútna göngufjarlægð, en þá leið getur manneskja einungis farið ef hún er fullfær og ófötluð enda liggur sú leið upp brattan, ólýstan slóða í gegnum móa (einungis er um slóða að ræða, enga formlega leið eða gangstétt). Og ef manneskja ætlar að taka strætó með barnavagn þá þarf hún að ganga um 45 mínútna leið - og úti á miðjum Gufunesveginum, því engin gangstétt er þar meðfram heldur. Ég hef haft bílpróf í næstum 20 ár en aldrei átt bíl og hef aldrei fundið þörf til þess að eiga bíl - fyrr en núna, þegar ég flyt í svokallað „vistþorp", sem hlýtur að teljast allkaldhæðnislegt. Þetta veldur íbúum hér í Gufunesinu að sjálfsögðu miklum kvíða því við vitum öll hvernig veður geta orðið á vetrum hér á landi og við upplifum okkur innilokuð - sérstaklega þegar byrjar að snjóa því hingað liggja engir göngustígar sem hægt er að moka. Hvernig eigum við að komast leiðar okkar í þeim vetrarhörkum sem framundan eru? Ég veit ekki á hversu mörgum vinnustöðum innan Reykjavíkur hún verður tekin sem gild skýring á fjarveru að vera veðurteppt í Grafarvoginum. Lagt hefur verið til að setja upp pöntunarþjónustu Strætó hingað niður eftir, en með pöntunarþjónustu er átt við að notendur þurfi að hringja og panta ferð ákveðnum tíma fyrir brottför. Þetta er leið sem við getum sætt okkur við sem einhvers konar millibilsástand, en þegar ég sendi Hjálmari Sveinssyni, borgarfulltrúa og stjórnarformann Strætó erindi og spurðist fyrir um þessi plön og tímasetningar hvað þau varðaði þá var svarið heldur stuttaralegt og ónákvæmt í meira lagi: „Pöntunarþjónustan er í undirbúningi og kemst vonandi fljótlega í gagnið”. Engar dagsetningar. Og ég spyr mig: með hversu miklum fyrirvara (eða litlum í þessu tilfelli) telst eðlilegt að opinber fyrirtæki skipuleggi sig? Hvað þýðir „fljótlega”? Nú veit ég að það eru að verða tvö ár frá því borgin gaf vilyrði fyrir lóðinni undir þetta hverfi. Var það ekki nægur tími fyrir Strætó bs. að skipuleggja sig? Hversu lengi þurfum við að brjótast upp grýttan slóðann upp að Strandveginum í öllum veðrum? Almenningssamgöngur hingað í Gufunesið snúast ekki bara um okkur sem hér búum heldur líka um fjölskyldur okkar og vini sem vilja heimsækja okkur. Ein þeirra er móðir mín. Hún er á sjötugsaldri og hefur þjáðst af parkinson sjúkdómnum í rúm tuttugu ár. Það er öllum ljóst að ekki er hægt að gera ráð fyrir að öryrki til tuttugu ára hafi efni á bíl, eða því að taka leigubíl hvenær sem er - og hún getur sannarlega ekki gengið ofan úr Spöng og hingað niður eftir. Leið sem tekur okkur hin um 20-25 mínútur að ganga tæki hana í það minnsta rúman klukkutíma ef hún kæmist hana yfir höfuð. Skorturinn á almenningssamgöngum hingað kemur því bókstaflega í veg fyrir að mamma mín geti komið í heimsókn. Sama er hægt að segja um systurdóttur mína, sem er rúmlega tvítug einstæð móðir með hálfs árs gamalt barn. Það er ekki hægt að gera ráð fyrir að einstæð móðir á foreldraorlofsgreiðslum geti rekið bíl eða tekið leigubíl, og troðningurinn sem ég geng niður móann fyrir neðan Hallsteinagarðinn er grýttur og ófær barnavögnum. Systurdóttir mín þyrfti því að ganga ofan úr Spöng og fara Gufunesveg, hvar ekki er nein gangstétt en sorpbílar hins vegar mætast reglulega á fullri ferð - og hvar vönu hjólreiðafólki verður ekki um sel. Fyrir hana og son hennar yrði göngutúrinn úr Spöng yrði því um 45-50 mínútur - og stórhættulegur. Það að enginn strætó gangi hingað niður að sjónum í Gufunesinu kemur því líka í veg fyrir að systurdóttir mín geti komið í heimsókn með son sinn. Þetta eru aðeins örfá dæmi um það hvernig þessi skortur á almenningssamgöngum hefur áhrif á daglegt líf okkar og stuðlar að einangrun. Við erum mörg sem tökum strætó ekki upp á punt eða bara á bíllausa deginum og á menningarnótt, heldur stólum á hann til þess að komast á milli staða dags daglega. Þetta snýst bókstaflega um ferðafrelsi okkar. Hér er ekki verið að hvetja keyrandi fólk til bílleysis eins og haldið hefur verið fram í kynningu á þessu hverfi heldur er beinlínis verið að neyða bíllaust fólk til þess að fjárfesta í bíl - og það í hverfi hvar ekki verða bílastæði fyrir alla íbúa hverfisins. Því þetta er „vistþorp" þið skiljið - og þess vegna þurfa náttúrulega bara alls ekki að fylgja einkastæði með íbúðunum… Borgin úthlutaði þessari lóð undir „vistþorp” og maður myndi halda að innviði yrði að byggja upp með það til hliðsjónar. Eða er það ekki? Innviðirnir þurfa að koma fyrst áður en fólk er krafið um breytingar á lífsstíl sínum. Það selur enginn einkabílinn sinn ef aðrir valkostir eru ekki til staðar. Og svo langar mig líka bara að geta boðið mömmu í heimsókn. Er það til of mikils mælst? Höfundur er leikkona, söngvari og myndhöfundur og íbúi í Gufunesi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Reykjavík Skipulag Strætó Mest lesið Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson Skoðun Skoðun Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson skrifar Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Sjá meira
Í Gufunesinu er að byggjast upp nýtt hverfi í dásamlegu umhverfi með útsýni yfir Viðey og Esjuna. Verkefninu er stýrt er af Þorpi - Vistfélagi og er hverfið er kynnt sem „vistþorp”. Það á að hvetja til bíllauss lífsstíls og annarra umhverfisvænna lifnaðarhátta innan um kvakandi æðarfugla á stilltum voginum á aðra hliðina og magnaðra skúlptúra Hallsteins Sigurðssonar á hina. Þetta hljómar vissulega dásamlega, er það ekki? Sjálf flutti ég hingað í byrjun júlí og íbúðin er björt og góð og umhverfið er jú alveg eins yndislegt og lýst hefur verið - en „vistþorp"...? Ég veit ekki með það. Hvað þýðir þetta orð í raun og veru fyrir borgaryfirvöldum? Er þetta orð ef til vill einungis notað upp á punt, og kannski bara til þess að borgin þurfi ekki að úthluta jafn stórri lóð undir bílastæði og ella? Maður spyr sig. Enn sem komið er er þetta allavega alls ekki vistþorp heldur bara: venjulegt hverfi - sem er þó án allra samgönguinnviða. Hingað liggur enginn malbikaður vegur, engin gangstétt og engar almenningssamgöngur. Að kalla þetta „vistþorp" er ekki bara ósatt, heldur hlægilegt. Áður en lengra er haldið vil ég taka það fram að Þorpið - Vistfélag stendur í ströngu að vinna að því að standa við sinn hlut. Hér er um samgöngukerfið að ræða, sem er undir Reykjavíkurborg og því beinast spjót mín að henni, ekki Þorpinu. Formlega er þessu hverfi ætlað að hvetja til þess að íbúar temji sér bíllausan lífstíl. Hins vegar komumst við öll að því þegar við fluttum inn að jafnvel þótt borgin hefði úthlutað þessari lóð undir „vistþorp” með umhverfisvæna stefnu og bílleysi að leiðarljósi þá hafði ekki verið hugsað fyrir almenningssamgöngum að hverfinu. Næsta strætóstoppistöð er í 20-25 mínútna göngufjarlægð, en þá leið getur manneskja einungis farið ef hún er fullfær og ófötluð enda liggur sú leið upp brattan, ólýstan slóða í gegnum móa (einungis er um slóða að ræða, enga formlega leið eða gangstétt). Og ef manneskja ætlar að taka strætó með barnavagn þá þarf hún að ganga um 45 mínútna leið - og úti á miðjum Gufunesveginum, því engin gangstétt er þar meðfram heldur. Ég hef haft bílpróf í næstum 20 ár en aldrei átt bíl og hef aldrei fundið þörf til þess að eiga bíl - fyrr en núna, þegar ég flyt í svokallað „vistþorp", sem hlýtur að teljast allkaldhæðnislegt. Þetta veldur íbúum hér í Gufunesinu að sjálfsögðu miklum kvíða því við vitum öll hvernig veður geta orðið á vetrum hér á landi og við upplifum okkur innilokuð - sérstaklega þegar byrjar að snjóa því hingað liggja engir göngustígar sem hægt er að moka. Hvernig eigum við að komast leiðar okkar í þeim vetrarhörkum sem framundan eru? Ég veit ekki á hversu mörgum vinnustöðum innan Reykjavíkur hún verður tekin sem gild skýring á fjarveru að vera veðurteppt í Grafarvoginum. Lagt hefur verið til að setja upp pöntunarþjónustu Strætó hingað niður eftir, en með pöntunarþjónustu er átt við að notendur þurfi að hringja og panta ferð ákveðnum tíma fyrir brottför. Þetta er leið sem við getum sætt okkur við sem einhvers konar millibilsástand, en þegar ég sendi Hjálmari Sveinssyni, borgarfulltrúa og stjórnarformann Strætó erindi og spurðist fyrir um þessi plön og tímasetningar hvað þau varðaði þá var svarið heldur stuttaralegt og ónákvæmt í meira lagi: „Pöntunarþjónustan er í undirbúningi og kemst vonandi fljótlega í gagnið”. Engar dagsetningar. Og ég spyr mig: með hversu miklum fyrirvara (eða litlum í þessu tilfelli) telst eðlilegt að opinber fyrirtæki skipuleggi sig? Hvað þýðir „fljótlega”? Nú veit ég að það eru að verða tvö ár frá því borgin gaf vilyrði fyrir lóðinni undir þetta hverfi. Var það ekki nægur tími fyrir Strætó bs. að skipuleggja sig? Hversu lengi þurfum við að brjótast upp grýttan slóðann upp að Strandveginum í öllum veðrum? Almenningssamgöngur hingað í Gufunesið snúast ekki bara um okkur sem hér búum heldur líka um fjölskyldur okkar og vini sem vilja heimsækja okkur. Ein þeirra er móðir mín. Hún er á sjötugsaldri og hefur þjáðst af parkinson sjúkdómnum í rúm tuttugu ár. Það er öllum ljóst að ekki er hægt að gera ráð fyrir að öryrki til tuttugu ára hafi efni á bíl, eða því að taka leigubíl hvenær sem er - og hún getur sannarlega ekki gengið ofan úr Spöng og hingað niður eftir. Leið sem tekur okkur hin um 20-25 mínútur að ganga tæki hana í það minnsta rúman klukkutíma ef hún kæmist hana yfir höfuð. Skorturinn á almenningssamgöngum hingað kemur því bókstaflega í veg fyrir að mamma mín geti komið í heimsókn. Sama er hægt að segja um systurdóttur mína, sem er rúmlega tvítug einstæð móðir með hálfs árs gamalt barn. Það er ekki hægt að gera ráð fyrir að einstæð móðir á foreldraorlofsgreiðslum geti rekið bíl eða tekið leigubíl, og troðningurinn sem ég geng niður móann fyrir neðan Hallsteinagarðinn er grýttur og ófær barnavögnum. Systurdóttir mín þyrfti því að ganga ofan úr Spöng og fara Gufunesveg, hvar ekki er nein gangstétt en sorpbílar hins vegar mætast reglulega á fullri ferð - og hvar vönu hjólreiðafólki verður ekki um sel. Fyrir hana og son hennar yrði göngutúrinn úr Spöng yrði því um 45-50 mínútur - og stórhættulegur. Það að enginn strætó gangi hingað niður að sjónum í Gufunesinu kemur því líka í veg fyrir að systurdóttir mín geti komið í heimsókn með son sinn. Þetta eru aðeins örfá dæmi um það hvernig þessi skortur á almenningssamgöngum hefur áhrif á daglegt líf okkar og stuðlar að einangrun. Við erum mörg sem tökum strætó ekki upp á punt eða bara á bíllausa deginum og á menningarnótt, heldur stólum á hann til þess að komast á milli staða dags daglega. Þetta snýst bókstaflega um ferðafrelsi okkar. Hér er ekki verið að hvetja keyrandi fólk til bílleysis eins og haldið hefur verið fram í kynningu á þessu hverfi heldur er beinlínis verið að neyða bíllaust fólk til þess að fjárfesta í bíl - og það í hverfi hvar ekki verða bílastæði fyrir alla íbúa hverfisins. Því þetta er „vistþorp" þið skiljið - og þess vegna þurfa náttúrulega bara alls ekki að fylgja einkastæði með íbúðunum… Borgin úthlutaði þessari lóð undir „vistþorp” og maður myndi halda að innviði yrði að byggja upp með það til hliðsjónar. Eða er það ekki? Innviðirnir þurfa að koma fyrst áður en fólk er krafið um breytingar á lífsstíl sínum. Það selur enginn einkabílinn sinn ef aðrir valkostir eru ekki til staðar. Og svo langar mig líka bara að geta boðið mömmu í heimsókn. Er það til of mikils mælst? Höfundur er leikkona, söngvari og myndhöfundur og íbúi í Gufunesi.
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun