Fyrir hverja er skólakerfið? Gunnar Hnefill Örlygsson skrifar 14. febrúar 2021 13:00 Þegar ég var fyrsta árs nemandi í Menntaskólanum Hraðbraut upplifði ég undarlega atburði. Umræða hafði skapast á fréttavettvangi um fjárveitingar til skólans og rætt var um, að ríkið myndi stöðva þær fjárveitingar og að skólanum yrði alfarið lokað að vori. Þarna vorum við, fjöldi nema á fyrra ári af tveimur og okkur haldið í algjörri óvissu. Oft varð maður var við fréttamenn innan veggja skólans að taka viðtöl við stjórnanda skólans sem birtust svo í kvöldfréttum og í kjölfar þess andsvör frá stjórnvöldum. Mikil umræða var um þessi mál, en eitt gleymdist þó alveg. Enginn ræddi við okkur nemendur þessa skóla sem talað var um að leggja niður og loka. Í öllu þessu gleymdumst við alveg. Þetta misbauð mér og ákvað ég að grípa til minna ráða, skrifaði bréf til þáverandi menntamálaráðherra Katrínar Jakobsdóttur. Samnemendur mínir undirrituðu það og fórum við hópur nema skólans á fund ráðherra. Unnið var út frá nýjum forsendum, hag nemenda og skólinn fékk auka ár til að útskrifa þá sem þar voru í námi. Á dögunum birtist viðtal í kvöldfréttum RÚV við grunnskólanemendur í Víðistaðaskóla, þau bentu á að menntakerfið sé úrelt og vilja að unnið sé að breytingum á námskrám skólanna með hag nemenda að leiðarljósi! Við verðum jú að spyrja okkur að þessari spurningu: Fyrir hverja er skólakerfið? Er það fyrir starfsfólk skólanna, stjórnendur og kennara þess? Nei, það er fyrir nemendur. Það er til þess að miðla áfram þekkingu og undirbúa einstaklinga á sem bestan máta, til að takast á við þau verkefni sem samfélag hvers tíma krefst. Við lifum á tímum stöðugra breytinga. Í síbreytilegu samfélagi er aðlögunarhæfni einn helsti lykill framþróunar, að meðtaka breyttar aðstæður og laga sig að þeim. Andstæðan við framþróun og aðlögunarhæfni er stöðnun. Þó svo að eitthvað hafi einhvern tímann talist gagnlegt og gott, þá í breyttum veruleika kann það að þurfa að víkja fyrir einhverju öðru og gagnmeira í samtímanum. Samhliða því má það færast í aukana að fræða nemendur um það hvers vegna þeir læra ákveðin fög og hvar þau kunna að gagnast að námi loknu, en það er eitthvað sem gjarnan gleymist. Án þess að fara djúpt ofan í einstök atriði, þá ætla ég að varpa hér fram einni staðreynd: Það þurfa ekki allir að læra þýsku. Þetta kann að leggjast misvel í fólk, en engu að síður er það staðreynd. Ég hef leitt viðskiptasamninga við þýsk fyrirtæki og jafnvel þar hafði ég ekki verulegt gagn af þeim tíma sem fór í það að læra grunninn í því máli. Eitt er þó hvergi sjáanlegt sem fag í skyldunámskrám hér á landi, eitthvað sem við þurfum öll að fást við í daglegu lífi. Það er fjármál og fjármálalæsi. Ólíkt þýskunni sem mér var gert skylt að læra, þá bar mér engin skylda til þess að læra um fjármál. Sjálfur þurfti ég að velja það á framhalds- og háskólastigi. Án alls efa, þá væri það öllum nemendum til heilla að fá grunnfræðslu á þeim sviðum, geta skilið sínar eigin skattaskýrslur og geta tekið meðvitaðri og upplýstari ákvarðanir í viðskiptum. Þessu líkt má huga að fleiri fræðum sem gagnlegra væri að hafa haldbæra þekkingu á, eftir að hafa lokið því grunnnámi sem lögbundin skólaskylda kveður á um hér á landi. Í menntakerfinu mega hagsmunir nemenda ekki gleymast. Augljóst er að sá tími er runninn upp að endurskoða þarf forgangsröðun og uppbyggingu á skyldunámskrám grunn- og framhaldsskóla landsins. Við það verk þá þarf að horfa til framtíðar, samhliða því að byggja á traustum grunni sem að mörgu leyti gagnast ennþá vel, en sannarlega má þó bæta og aðlaga að samfélagi samtímans. Í þeirri stefnumótun verður ungt fólk sem horfir til framtíðar að hafa völd og fá að taka virkan þátt. Því skólakerfið er jú alltaf fyrir framtíðina. Höfundur er nemandi í fjármálaverkfræði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Gunnar Hnefill Örlygsson Framhaldsskólar Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Skoðun Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Sjá meira
Þegar ég var fyrsta árs nemandi í Menntaskólanum Hraðbraut upplifði ég undarlega atburði. Umræða hafði skapast á fréttavettvangi um fjárveitingar til skólans og rætt var um, að ríkið myndi stöðva þær fjárveitingar og að skólanum yrði alfarið lokað að vori. Þarna vorum við, fjöldi nema á fyrra ári af tveimur og okkur haldið í algjörri óvissu. Oft varð maður var við fréttamenn innan veggja skólans að taka viðtöl við stjórnanda skólans sem birtust svo í kvöldfréttum og í kjölfar þess andsvör frá stjórnvöldum. Mikil umræða var um þessi mál, en eitt gleymdist þó alveg. Enginn ræddi við okkur nemendur þessa skóla sem talað var um að leggja niður og loka. Í öllu þessu gleymdumst við alveg. Þetta misbauð mér og ákvað ég að grípa til minna ráða, skrifaði bréf til þáverandi menntamálaráðherra Katrínar Jakobsdóttur. Samnemendur mínir undirrituðu það og fórum við hópur nema skólans á fund ráðherra. Unnið var út frá nýjum forsendum, hag nemenda og skólinn fékk auka ár til að útskrifa þá sem þar voru í námi. Á dögunum birtist viðtal í kvöldfréttum RÚV við grunnskólanemendur í Víðistaðaskóla, þau bentu á að menntakerfið sé úrelt og vilja að unnið sé að breytingum á námskrám skólanna með hag nemenda að leiðarljósi! Við verðum jú að spyrja okkur að þessari spurningu: Fyrir hverja er skólakerfið? Er það fyrir starfsfólk skólanna, stjórnendur og kennara þess? Nei, það er fyrir nemendur. Það er til þess að miðla áfram þekkingu og undirbúa einstaklinga á sem bestan máta, til að takast á við þau verkefni sem samfélag hvers tíma krefst. Við lifum á tímum stöðugra breytinga. Í síbreytilegu samfélagi er aðlögunarhæfni einn helsti lykill framþróunar, að meðtaka breyttar aðstæður og laga sig að þeim. Andstæðan við framþróun og aðlögunarhæfni er stöðnun. Þó svo að eitthvað hafi einhvern tímann talist gagnlegt og gott, þá í breyttum veruleika kann það að þurfa að víkja fyrir einhverju öðru og gagnmeira í samtímanum. Samhliða því má það færast í aukana að fræða nemendur um það hvers vegna þeir læra ákveðin fög og hvar þau kunna að gagnast að námi loknu, en það er eitthvað sem gjarnan gleymist. Án þess að fara djúpt ofan í einstök atriði, þá ætla ég að varpa hér fram einni staðreynd: Það þurfa ekki allir að læra þýsku. Þetta kann að leggjast misvel í fólk, en engu að síður er það staðreynd. Ég hef leitt viðskiptasamninga við þýsk fyrirtæki og jafnvel þar hafði ég ekki verulegt gagn af þeim tíma sem fór í það að læra grunninn í því máli. Eitt er þó hvergi sjáanlegt sem fag í skyldunámskrám hér á landi, eitthvað sem við þurfum öll að fást við í daglegu lífi. Það er fjármál og fjármálalæsi. Ólíkt þýskunni sem mér var gert skylt að læra, þá bar mér engin skylda til þess að læra um fjármál. Sjálfur þurfti ég að velja það á framhalds- og háskólastigi. Án alls efa, þá væri það öllum nemendum til heilla að fá grunnfræðslu á þeim sviðum, geta skilið sínar eigin skattaskýrslur og geta tekið meðvitaðri og upplýstari ákvarðanir í viðskiptum. Þessu líkt má huga að fleiri fræðum sem gagnlegra væri að hafa haldbæra þekkingu á, eftir að hafa lokið því grunnnámi sem lögbundin skólaskylda kveður á um hér á landi. Í menntakerfinu mega hagsmunir nemenda ekki gleymast. Augljóst er að sá tími er runninn upp að endurskoða þarf forgangsröðun og uppbyggingu á skyldunámskrám grunn- og framhaldsskóla landsins. Við það verk þá þarf að horfa til framtíðar, samhliða því að byggja á traustum grunni sem að mörgu leyti gagnast ennþá vel, en sannarlega má þó bæta og aðlaga að samfélagi samtímans. Í þeirri stefnumótun verður ungt fólk sem horfir til framtíðar að hafa völd og fá að taka virkan þátt. Því skólakerfið er jú alltaf fyrir framtíðina. Höfundur er nemandi í fjármálaverkfræði.
Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar