Skoðun

Halló, má ég vera memm?

Áslaug Ýr Hjartardóttir skrifar
Það er húsfundur hjá íbúum blokkar einnar í Vesturbænum. Allir eru boðaðir og umræðan á m.a. að snúast um það hvaða lit eigi að mála húsið, þar sem gamla málningin er orðin vel flögnuð og ljót. Á fundinum er mikið rætt og rifist, en eftir að hafa loks komist að þeirri niðurstöðu að mála húsið hvítt er ákveðið að panta pizzu.

Það er þó einn íbúi sem situr í horninu og lætur lítið til sín taka. Hann hefur lítið sagt, oft ekki svarað þegar orðum er beint til hans og skilaði kjörseðlinum auðum. Hann fær sér ekki heldur pizzu, heldur situr áfram hljóður í horninu og lætur lítið fyrir sér fara. Eftir að allir hafa snætt víkur einn íbúanna sér að íbúanum í horninu og segir: „Þetta var góð pizza, af hverju fékkstu þér ekki sneið?“ Hinn íbúinn hváir, og eftir að hafa endurtekið spurninguna rennur upp fyrir honum ljós og hann spyr: „Er pizza hérna?“ Of seint, pizzan er búin.

Sagan hér að ofan hljómar ótrúlega, en er í raun ekkert svo ótrúleg. Íbúinn sem um ræðir er nefnilega bæði sjónskertur og heyrnarskertur. Hann veit vel að það er eitthvað að, en málið er að hann veit ekki hvernig hann á að bregðast við. Aðrir sem þekkja hann vel, telja hann vera mikinn hugsuð og alltaf utan við sig, enda orðinn sjötugur maðurinn.

Stöldrum nú aðeins við og snúum okkur að skerðingunum tveimur. Sjón- og heyrnarskerðing er mjög lúmsk fötlun, það eru til mörg dæmi um að fólk hafi fengið greiningu á annaðhvort sjón- eða heyrnarskerðingu, eða einfaldlega ekki fengið neina greiningu. Rannsóknir hafa m.a. sýnt fram á að það eru margir eldri borgarar á hjúkrunarheimilum með samþætta sjón- og heyrnarskerðingu, en stór hluti þess hóps hefur engan viðeigandi hjálpartækjabúnað. Þetta kemur öðru daufblindu fólki í raun ekkert á óvart, þar sem algengt er að eldri borgarar missi sjón og heyrn sökum aldurshnignunar, en slíkt kallast samþætta aldurstengd sjón- og heyrnarskerðing (SASH).

Snúum okkur aftur að íbúanum í blokkinni í Vesturbænum. Hvað er hægt að gera til þess að hann gæti orðið virkari og sjálfstæðari í félagslífinu og lífinu almennt?

•             Hann þarf að fara til eyrnalæknis og fá greiningu.

•             Hann þarf að fara til augnlæknis og fá greiningu.

•             Hann þarf ráðgjöf um það hvaða möguleika hann á. Möguleikarnir gætu verið:

   a.            Fá heyrnartæki og annan heyrnarhjálparbúnað  með viðeigandi kennslu á tækin.

   b.            Fá túlkaþjónustu og greiningu á hvernig samskiptaleiðir henta honum best.

   c.            Fá hvítan staf/leiðsöguhund og viðeigandi umferliskennslu.

   d.            Læra á punktaletur og fá hjálpartækjabúnað eins og stækkunartæki.

   e.            Fá viðeigandi félagsþjónustu, s.s. liðveislu eða aðstoðarmann.

Allt þetta er á víð og dreif út um allt, í raun mætti tala um kerfið sem eitt stórt völundarhús. Þetta er m.a. þess vegna sem til er hagsmunafélag fólks með samþætta sjón- og heyrnarskerðingu sem heitir Fjóla. Félagið berst fyrir réttindum daufblindra einstaklinga, gætir hagsmuna þeirra og veitir þeim ráðgjöf og aðstoð við að fóta sig í kerfinu.

Það er nefnilega það að daufblindir einstaklingar fá oft ekki að sitja við sama borð og annað fólk, með eða án greiningar. Því kerfið er ekki aðeins eitt stórt völundarhús, heldur eru þar margir dauðir endar. Þess vegna stendur félagið nú fyrir söfnun til að geta gert heimildarmynd um fólk með samþætta sjón- og heyrnarskerðingu á Íslandi. Myndin ber heitið ,,Manneskja eins og þú“ og eru miklar vonir bundnar við þetta verkefni. Markmiðið er að vekja fólk til vitundar um þessa tvöföldu en lúmsku skerðingu auk þess að varpa ljósi á stöðu daufblindra einstaklinga á Íslandi. Söfnunin er enn í gangi og hægt er að kynna sér málið nánar hér og jafnvel leggja einhverja aura í hana ef kostur er á því. 

Það er húsfundur hjá íbúum blokkar einnar í Vesturbænum. Allir íbúarnir eru boðaðir og umræðan á m.a. að vera um það í hvaða lít eigi að mála húsið þar sem gamla málningin er orðin vel flögnuð og ljót. Allir eru í góðu skapi, það er rætt og rifist og eftir að hafa ákveðið að mála blokkina appelsínugula, stingur einhver upp á því að panta pizzu.

Það er tekið vel í það og enda allir kátir. Pizzan kemur og er étin til agna. Það er einn daufblindur íbúi á fundinum með túlka, aðstoðarmann og hvítan staf. Sá hefur verið mjög virkur í umræðunni, og staðið fast við það að best væri að mála blokkina appelsínugula til að auka fjölbreytileikann og litagleðina í hverfinu. Einhver spyr daufblinda íbúann hvað honum fyndist um nýja litinn, hvort hann væri ekki sáttur með niðurstöðuna?

Íbúinn hlær og þurrkar sér um munninn áður en hann svarar: „Þetta er einmitt það sem ég barðist fyrir, svo ég get ekki kvartað!“




Skoðun

Sjá meira


×