Stjórn Sorpu bs. ákvað á fundi sínum í dag að senda framkvæmdastjóra félagsins í leyfi á meðan ástæður 1,4 milljarða króna framúrkeyrslu á áætluðum framkvæmdakostnaði vegna byggingar gas- og jarðgerðarstöðvar í Álfsnesi og móttökustöðvar í Gufunesi (GAJA) eru til skoðunar. Þetta kemur fram í tilkynningu frá stjórn Sorpu vegna skýrslu Innri endurskoðunar Reykjavíkurborgar, sem birt var í dag.

Skýrslan var unnin að beiðni stjórnar Sorpu, en Innri endurskoðun Reykjavíkurborgar var einnig falið að gera úttekt á stjórnarháttum félagsins.

Stjórn Sorpu fékk skýrsluna í hendurnar þann 30. desember síðastliðinn. Þann sama dag fékk Björn H. Halldórsson, framkvæmdastjóri Sorpu, eintak af skýrslunni í sínar hendur. Þann 6. janúar var honum í kjölfarið gefinn frestur til að koma andmælum sínum og athugasemdum á framfæri við stjórn félagsins.

Sjá einnig: 1,4 milljarða króna viðbótarkostnaður hjá Sorpu

Úttekt Innra eftirlits var tekin til efnislegrar meðferðar á fundi stjórnar í dag, og í kjölfarið birt á vef Sorpu. Á stjórnarfundinum í dag var samþykkt að „afþakka vinnuframlag framkvæmdastjóra félagsins á meðan mál hans er til meðferðar innan stjórnar.“

Í tilkynningunni sem stjórn Sorpu sendi frá sér kemur fram að stjórnin muni á næstu mánuðum rýna nánar í efni úttektarinnar og leita leiða til að efla yfirsýn stjórnarhætti og eftirlitsþætti félagsins í samráði við eigendur sína, en Sorpa er rekin sem byggðasamlag í eigu Mosfellsbæjar, Reykjavíkurborgar, Seltjarnarnesbæjar, Kópavogsbæjar, Garðabæjar og Hafnarfjarðar.

Þá kemur einnig fram í tilkynningunni að forsvarsmenn félagsins muni ekki tjá sig um efni skýrslunnar eða frekari viðbrögð við henni fyrr en andmælafrestur Björns rennur út, og stjórninni hefur gefist tækifæri til að gaumgæfa viðbrögð hans.

Stjórnin ekki upplýst um nýja áætlun

Innri endurskoðunin taldi að alvarlegur misbrestur hefði orðið á upplýsingagjöf framkvæmdastjóra til stjórnar SORPU þegar verkfræðistofan Mannvit lagði fram nýja áætlun aðeins mánuði eftir að fimm ára áætlun SORPU var samþykkt af stjórn í október árið 2018. Hún var hálfum milljarði hærri en stjórnin hafði ráðgert. Stjórnin var aldrei upplýst um nýju áætlunina og ekki var fjallað um hana í stjórninni. Taldi endurskoðunin að framkvæmdastjóranum hafi borið að leggja áætlunina fyrir stjórnina svo hún gæti ákveðið hvort þörf væri að leggja fram viðauka við fjárhagsáætlun.

Kostnaðaráætlanir vegna GAJA reyndust vanmetnar og framsetning þeirra byggði ekki á viðurkenndum viðmiðum og verkferlum, að mati endurskoðunarinnar. Útreikningar endurskoðunarinnar benda til þess að frávik frá grunnáætlunum á ákvörðunarstigi verði yfir 50% þegar GAJA verður tekin í notkun.

Innri endurskoðunin gagnrýnir jafnframt að framvinduskýrslur framkvæmdastjórans til stjórnar vegna framkvæmdarinnar hafi verið ómarkvissar og stundum með röngum upplýsingum.

Stýrihópur eigendavettvangs og rýnihópur stjórnar SORPU hafi reynst lítt virkir og það hafi haft veruleg áhrif á möguleika þeirra til að sinna eftirlitshlutverki sínu. Telur innri endurskoðunin sérstaklega óheppilegt hversu ábótavant upplýsingagjöf framkvæmdastjórans var í ljósi reynsluleysi nýrra fulltrúa sem voru skipaðir í stjórn SORPU eftir sveitarstjórnarkosningarnar árið 2018.

Framkvæmdastjórinn sagði að hvorki stjórnarformaður né aðrir stjórnarmenn hefðu haft frumkvæði að því að afla upplýsinga um heildarkostnað á hverjum tíma til að bera saman við áætlanir.

Birkir Jón Jónsson, stjórnarformaður Sorpu, ítrekaði í viðtali við Stöð 2 í kvöld, að stjórn félagsins hygðist að svo stöddu ekki tjá sig efnislega um efni skýrslunnar.

„Almennt má segja að það hafi verið mikil frávik í áætlanagerð og eftirliti og yfirsýn með framkvæmdinni og ég held að þessi skýrsla, þó að hún sé vissulega áfellisdómur, þá séu mikil tækifæri og ábendingar sem í henni felast,“ sagði Birkir.

Hann vilji skoða málið í víðara samhengi, horfa til samlagsfélaganna á höfuðborgarsvæðinu í heild sinni og skoða þannig hvort hægt sé að koma á fót skilvirkara fyrirkomulagi en nú er, á grundvelli skýrslunnar.

„Hugsanlega með einhverskonar samlegðaráhrifum í áætlanagerð, bókhaldi og fleira mætti nefna.“