Yrðu bestu lög í heimi Aðalheiður Ámundadóttir skrifar 11. febrúar 2019 07:00 Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir er kynjafræðingur og baráttujaxl í mannréttindabaráttu trans- og intersexfólks á Íslandi. Fréttablaðið/Stefán „Þessi löggjöf yrði veigamesta breyting sem orðið hefur á réttarstöðu trans- og intersexfólks á Íslandi og myndi verða sú fremsta í heimi ef hún yrði að veruleika í sinni víðustu mynd,“ segir Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir kynjafræðingur um frumvarpsdrög Katrínar Jakobsdóttur forsætisráðherra um kynrænt sjálfræði. Markmið frumvarpsins er að festa í lögum rétt einstaklinga til að skilgreina kyn sitt sjálfir og tryggja með því að kynvitund þeirra njóti viðurkenningar. Meðal réttinda sem það kveður á um er réttur einstaklinga til að ákveða sjálfir hvernig kyn þeirra er skilgreint í þjóðskrá, réttur frá 15 ára aldri til að breyta þeirri skráningu auk nafnbreytingar við sama tækifæri. Slíkan rétt getur hver einstaklingur þó einungis nýtt einu sinni samkvæmt frumvarpinu, nema sérstaklega standi á. Þá er lagt til að einstaklingum verði einnig tryggður réttur til að hafa hlutlausa kynskráningu. Heimild til skráningar með þessum hætti felur í sér viðurkenningu á því að það falli ekki allir undir tvískiptinguna í kven- og karlkyn og heimildin mun fela í sér að fólk verði ekki lengur þvingað til að undirgangast þessa skiptingu heldur verði gert ráð fyrir þriðja möguleikanum, hlutlausri skráningu kyns; eins og það er orðað í frumvarpsdrögunum. Samkvæmt frumvarpinu verður kynlaus skráning í vegabréfum táknuð með bókstafnum X, eins og tíðkast hefur erlendis. Ugla vekur einnig athygli á bráðabirgðaákvæði í frumvarpinu um skipun starfshóps sem gera á tillögur um þjónustu við börn sem fæðast með ódæmigerð kyneinkenni og segir mikilvægt að börnum verði tryggð vernd gegn inngripum í kyneinkenni þeirra. Ugla hefur tekið þátt í undirbúningi að gerð frumvarpsins sem hófst árið 2015 í grasrót Vinstri grænna. Hún segir frumvarpið hafa verið unnið í samstarfi fagfólks og fólks úr grasrótarstarfi hinsegin samfélagsins. Samráð hafi verið við fjölda innlendra stofnana auk sérfræðinga víða um heim. „Þessi útkoma er ekki eitthvað sem okkur datt í hug í fyrradag heldur hefur tekið mörg ár að safna saman þekkingu og reynslu sem skilar okkur þessari niðurstöðu,“ segir Ugla og bindur vonir við að ekki verði hróf lað við þeim réttindum sem því er ætlað að tryggja þegar frumvarpið fer til meðferðar á Alþingi. „Við væntum þess að þingið skilji mikilvægi þess að við, trans og intersex fólk, fáum að stjórna ferðinni og hlustað sé á okkar þarfir, verði gerðar breytingar á frumvarpinu,“ segir Ugla. Birtist í Fréttablaðinu Jafnréttismál Mest lesið Enginn ávinningur annar en einfaldlega hrært vatn Innlent „Hver sofnaði á verðinum?“ Innlent Hraun runnið að Grindavíkurvegi Innlent Siggi stormur stendur við spána Innlent Skrifaði á sig í gríð og erg og fær engar bætur eftir uppsögn Innlent Fjórir gíslar frelsaðir á Gasa Erlent Vinstri græn geti farið í sögubækurnar Innlent „Þetta er nánast allt eins og við áttum von á“ Innlent Lyfjarisinn veitir offitufræðslu: „Hvaðan á þetta að koma?“ Innlent Drápu 93 við að bjarga gíslunum fjórum Erlent Fleiri fréttir Áhlaupinu lokið en annað ekki útilokað „Verið að ráðast á lýðræðið og boðar aldrei gott“ „Hver sofnaði á verðinum?“ Vinstri græn geti farið í sögubækurnar Brennó, pönnukökubakstur og stígvélakast á landsmóti „Þetta er nánast allt eins og við áttum von á“ Grindavíkurvegur undir hraun og alvarleg árás á forsætisráðherra Skrifaði á sig í gríð og erg og fær engar bætur eftir uppsögn Hraun runnið að Grindavíkurvegi Enginn ávinningur annar en einfaldlega hrært vatn Borgarstjórinn tekinn í listflug á flugsýningu Engin orð sem lýsa deginum örlagaríka í Grindavík Siggi stormur stendur við spána Lyfjarisinn veitir offitufræðslu: „Hvaðan á þetta að koma?“ Telur kjördæmin of stór og vill jafna vægi atkvæða Þyngri dómur fyrir að nauðga barnungri mágkonu 12 þúsundasti íbúi Árborgar heiðraður Dómar vegna manndrápsins í Hafnarfirði þyngdir Krísufundur VG, ónýt stúka og tónleikar í beinni „Finnum að það er upplifun einhverra íbúa að okkur sé alveg sama“ Fluttur á sjúkrahús eftir árekstur nærri Hvalfjarðargöngum Land er hætt að síga í Svartsengi Vinstri græn flýta landsfundi Mótmælendur höfða mál á hendur ríkinu Strandveiðimenn mótmæltu við Alþingishúsið: „Þurfum að gera talsverðar breytingar á kerfinu“ Settu af stað umbótaáætlun sem skilaði ekki árangri Íbúar óánægðir með borgina sem kemur í veg fyrir Bónusverslun Koma upp viðbragðshóp vegna áhrifa kuldakastsins Dómur vegna skotárásar þyngdur verulega Vill upplýsingar um bótasvik öryrkja Sjá meira
„Þessi löggjöf yrði veigamesta breyting sem orðið hefur á réttarstöðu trans- og intersexfólks á Íslandi og myndi verða sú fremsta í heimi ef hún yrði að veruleika í sinni víðustu mynd,“ segir Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir kynjafræðingur um frumvarpsdrög Katrínar Jakobsdóttur forsætisráðherra um kynrænt sjálfræði. Markmið frumvarpsins er að festa í lögum rétt einstaklinga til að skilgreina kyn sitt sjálfir og tryggja með því að kynvitund þeirra njóti viðurkenningar. Meðal réttinda sem það kveður á um er réttur einstaklinga til að ákveða sjálfir hvernig kyn þeirra er skilgreint í þjóðskrá, réttur frá 15 ára aldri til að breyta þeirri skráningu auk nafnbreytingar við sama tækifæri. Slíkan rétt getur hver einstaklingur þó einungis nýtt einu sinni samkvæmt frumvarpinu, nema sérstaklega standi á. Þá er lagt til að einstaklingum verði einnig tryggður réttur til að hafa hlutlausa kynskráningu. Heimild til skráningar með þessum hætti felur í sér viðurkenningu á því að það falli ekki allir undir tvískiptinguna í kven- og karlkyn og heimildin mun fela í sér að fólk verði ekki lengur þvingað til að undirgangast þessa skiptingu heldur verði gert ráð fyrir þriðja möguleikanum, hlutlausri skráningu kyns; eins og það er orðað í frumvarpsdrögunum. Samkvæmt frumvarpinu verður kynlaus skráning í vegabréfum táknuð með bókstafnum X, eins og tíðkast hefur erlendis. Ugla vekur einnig athygli á bráðabirgðaákvæði í frumvarpinu um skipun starfshóps sem gera á tillögur um þjónustu við börn sem fæðast með ódæmigerð kyneinkenni og segir mikilvægt að börnum verði tryggð vernd gegn inngripum í kyneinkenni þeirra. Ugla hefur tekið þátt í undirbúningi að gerð frumvarpsins sem hófst árið 2015 í grasrót Vinstri grænna. Hún segir frumvarpið hafa verið unnið í samstarfi fagfólks og fólks úr grasrótarstarfi hinsegin samfélagsins. Samráð hafi verið við fjölda innlendra stofnana auk sérfræðinga víða um heim. „Þessi útkoma er ekki eitthvað sem okkur datt í hug í fyrradag heldur hefur tekið mörg ár að safna saman þekkingu og reynslu sem skilar okkur þessari niðurstöðu,“ segir Ugla og bindur vonir við að ekki verði hróf lað við þeim réttindum sem því er ætlað að tryggja þegar frumvarpið fer til meðferðar á Alþingi. „Við væntum þess að þingið skilji mikilvægi þess að við, trans og intersex fólk, fáum að stjórna ferðinni og hlustað sé á okkar þarfir, verði gerðar breytingar á frumvarpinu,“ segir Ugla.
Birtist í Fréttablaðinu Jafnréttismál Mest lesið Enginn ávinningur annar en einfaldlega hrært vatn Innlent „Hver sofnaði á verðinum?“ Innlent Hraun runnið að Grindavíkurvegi Innlent Siggi stormur stendur við spána Innlent Skrifaði á sig í gríð og erg og fær engar bætur eftir uppsögn Innlent Fjórir gíslar frelsaðir á Gasa Erlent Vinstri græn geti farið í sögubækurnar Innlent „Þetta er nánast allt eins og við áttum von á“ Innlent Lyfjarisinn veitir offitufræðslu: „Hvaðan á þetta að koma?“ Innlent Drápu 93 við að bjarga gíslunum fjórum Erlent Fleiri fréttir Áhlaupinu lokið en annað ekki útilokað „Verið að ráðast á lýðræðið og boðar aldrei gott“ „Hver sofnaði á verðinum?“ Vinstri græn geti farið í sögubækurnar Brennó, pönnukökubakstur og stígvélakast á landsmóti „Þetta er nánast allt eins og við áttum von á“ Grindavíkurvegur undir hraun og alvarleg árás á forsætisráðherra Skrifaði á sig í gríð og erg og fær engar bætur eftir uppsögn Hraun runnið að Grindavíkurvegi Enginn ávinningur annar en einfaldlega hrært vatn Borgarstjórinn tekinn í listflug á flugsýningu Engin orð sem lýsa deginum örlagaríka í Grindavík Siggi stormur stendur við spána Lyfjarisinn veitir offitufræðslu: „Hvaðan á þetta að koma?“ Telur kjördæmin of stór og vill jafna vægi atkvæða Þyngri dómur fyrir að nauðga barnungri mágkonu 12 þúsundasti íbúi Árborgar heiðraður Dómar vegna manndrápsins í Hafnarfirði þyngdir Krísufundur VG, ónýt stúka og tónleikar í beinni „Finnum að það er upplifun einhverra íbúa að okkur sé alveg sama“ Fluttur á sjúkrahús eftir árekstur nærri Hvalfjarðargöngum Land er hætt að síga í Svartsengi Vinstri græn flýta landsfundi Mótmælendur höfða mál á hendur ríkinu Strandveiðimenn mótmæltu við Alþingishúsið: „Þurfum að gera talsverðar breytingar á kerfinu“ Settu af stað umbótaáætlun sem skilaði ekki árangri Íbúar óánægðir með borgina sem kemur í veg fyrir Bónusverslun Koma upp viðbragðshóp vegna áhrifa kuldakastsins Dómur vegna skotárásar þyngdur verulega Vill upplýsingar um bótasvik öryrkja Sjá meira