Áfrýjunarheimild Samkeppniseftirlitsins afnumin Hörður Ægisson skrifar 21. október 2019 06:00 Páll Gunnar Pálsson, forstjóri Samkeppniseftirlitsins. Fréttablaðið/Eyþór Heimild Samkeppniseftirlitsins til að skjóta úrskurðum áfrýjunarnefndar samkeppnismála til dómstóla, fyrirkomulag sem mjög hefur verið gagnrýnt af fulltrúum atvinnulífsins, verður afnumin samkvæmt nýju frumvarpi atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra þar sem boðaðar eru miklar breytingar á samkeppnislöggjöfinni. Þá verður fellt úr lögum það hlutverk eftirlitsins að veita undanþágu fyrir samstarfi fyrirtækja, meðal annars í því skyni að auka skilvirkni og hagræði fyrir atvinnulífið, heldur að þau meti þess í stað sjálf hvort skilyrði samkeppnislaga um samstarf sé fyrir hendi, líkt og er gert víða í Evrópu. Í frumvarpi Þórdísar Kolbrúnar R. Gylfadóttur ráðherra, sem verður lagt fram í dag, mánudag, er einnig kveðið á um að heimild Samkeppniseftirlitsins til íhlutunar í starfsemi fyrirtækja, án þess að þau hafi gerst brotleg við samkeppnislög, verði felld út. Eftirlitið hefur ekki beitt þeirri heimild frá því að hún var tekin upp árið 2011 en í greinargerð með frumvarpinu segir að vegna þess hve almennt ákvæðið sé og beiting þess ófyrirsjáanleg megi halda því fram að það „skapi fyrirtækjum hér á landi ákveðna réttaróvissu“. Bent er á að samkeppnisyfirvöld í öðrum EES-ríkjum hafi almennt ekki jafn víðtækar valdheimildir. Í stuðningi sínum við undirritun lífskjarasamninga á almennum vinnumarkaði fyrr á árinu lýsti ríkisstjórnin því yfir að samkeppnislöggjöfin yrði endurskoðuð með það að markmiði að einfalda framkvæmd þeirra og auka skilvirkni. Samkvæmt frumvarpinu verða veltumörk tilkynningarskyldra samruna, sem hafa haldist óbreytt frá 2008, hækkuð nokkuð frá því sem nú er. Ef samanlögð ársvelta fyrirtækja sem vilja sameinast er þrír milljarðar eða að minnsta kosti tvö fyrirtækjanna hafa yfir 300 milljóna ársveltu hér á landi beri þeim þannig skylda til að tilkynna samrunann til eftirlitsins. Í dag miðast mörkin við annars vegar tvo milljarða og hins vegar 200 milljónir. Nái frumvarpið fram að ganga verða veltimörkin sem hlutfall af landsframleiðslu nokkuð hærri hér á landi en í Noregi, Danmörku og Svíþjóð sem þýðir að samrunar sem eru hlutfallslega stærri miðað við stærð íslenska hagkerfisins verða ekki tilkynningarskyldir borið saman við önnur ríki á Norðurlöndum.Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra.Vísir/vilhelmÞá er í frumvarpinu einnig lögð til sú breyting að forstjóri Samkeppniseftirlitsins verði ráðinn af stjórn til fimm ára í senn og aðeins verði hægt að ráða sama manninn tvisvar og er vísað til þess að fylgt sé sama fyrirkomulagi og í nýlega samþykktum lögum um Seðlabankann. Samkvæmt núgildandi lögum er forstjóri ráðinn af stjórn ótímabundið en í greinargerð með frumvarpinu er bent á að í tímabundinni skipun felist „ákveðið aðhald og endurnýjun sem nauðsynleg er í æðstu embættum ríkisins“. Ekki er talið að breytingarnar „muni á nokkurn hátt hafa áhrif á sjálfstæði stofnunarinnar“ og munu nýjar reglur ekki gilda afturvirkt og ná til núverandi forstjóra, Páls Gunnars Pálssonar, en hann hefur stýrt Samkeppniseftirlitinu frá árinu 2005. Í rökum fyrir því að afnema heimild Samkeppniseftirlitsins til að skjóta úrskurðum áfrýjunarnefndar samkeppnismála til dómstóla er bent á í greinargerð frumvarpsins að með því sé verið að tryggja réttaröryggissjónarmið og gæta að réttlátri málsmeðferð á lægra stjórnsýslustigi. Með núverandi fyrirkomulagi, sem var komið á 2011, sé „dregið úr þessari vernd auk þess sem málskotsheimild er til þess fallin að minnka vægi nefndarinnar þar sem lægra setta stjórnvaldið getur ávallt skotið úrskurði til dómstóla ef það er ekki sammála endurmati æðra setta stjórnvaldsins. Þá er einnig ljóst að heimildin getur orðið til þess að lengja málsmeðferð mála og valda þannig fyrirtækjum og Samkeppniseftirlitinu auknum kostnaði.“ Þá er markmiðið með þeirri breytingu sem lögð er til í frumvarpinu að það verði alfarið á ábyrgð fyrirtækjanna sjálfra að meta hvort lögbundin skilyrði eru fyrir samstarfi sagt það að „auka skilvirkni og hagræði fyrir atvinnulífið“. Þær kröfur sem nú séu gerðar geti leitt til tafa á afgreiðslu og að fyrirtæki veigri sér þá við því að fara þá leið að leita eftir undanþágu og verði þannig af þeim ábata sem af mögulegu samstarfi kann að leiða. Mikilvægt sé að atvinnulífið hafi „nægjanlegt svigrúm til að bregðast við aðstæðum hverju sinni“. Sú breyting á samkeppnislöggjöfinni er í samræmi við það sem kom fram í hvítbókinni um framtíðarsýn fyrir fjármálakerfið en þar sagði meðal annars að mikilvægt væri að fjármálafyrirtæki geti haft með sér ákveðið samstarf um sameiginlega innviði svo lengi sem það skerðir ekki samkeppni þar sem henni verður við komið. Birtist í Fréttablaðinu Samkeppnismál Mest lesið Grindvíkingar borgi allt að þriðjungi hærri leigu en aðrir Viðskipti innlent Þarf að greiða kortareikninginn og meira til í málskostnað Neytendur Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Viðskipti innlent Dýrmætustu og sjaldgæfustu Mustang bílar landsins á afmælissýningu Mustang Samstarf Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Viðskipti innlent Krónísk óstundvísi: Skýringar og góð ráð Atvinnulíf Neytendur kunna að meta Landlaxinn og Landbleikjuna Samstarf Tekjur Apple drógust saman enn eina ferðina Viðskipti erlent Bein útsending: Ársfundur SFS – Best í heimi? Viðskipti innlent Guðný og Sigurður Helgi til SI Viðskipti innlent Fleiri fréttir Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Spá því að stýrivextir haldist óbreyttir Bein útsending: Ársfundur SFS – Best í heimi? Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Grindvíkingar borgi allt að þriðjungi hærri leigu en aðrir Guðný og Sigurður Helgi til SI Tekur við stöðu sviðsstjóra Netöryggismiðstöðvar Íslands Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Sjö vilja taka við af Gunnari Hagnaður Landsbankans nam 7,2 milljörðum á fyrstu þremur mánuðum ársins Frumkvöðlar koma saman í Kolaportinu Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Bein útsending: Stærri styrktækifæri í mannvirkjaiðnaði Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Hagnaður Arion dróst saman um tvo milljarða Hefja úthlutun lóða í Vatnsendahvarfi Ráðherra bað um tíu milljarða króna í viðbót í arð Bein útsending: Eftirfylgni við Stöðugleikasamninginn Landa stórum sölusamningi Reginn afturkallar samrunatilkynningu við Eik Vextir verði ekki lækkaðir fyrr en í haust Hafa tryggt útgáfu íslenska tölvuleiksins Island of Winds Verðbólgan úr sex prósentum í ár í 3,5 prósent árið 2026 Vilja gera tilraunir með orkuframleiðslu í geimnum á Íslandi Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Fjármálastjóri Play segir upp Tryggðu sér 300 milljóna króna fjármögnun Sjá meira
Heimild Samkeppniseftirlitsins til að skjóta úrskurðum áfrýjunarnefndar samkeppnismála til dómstóla, fyrirkomulag sem mjög hefur verið gagnrýnt af fulltrúum atvinnulífsins, verður afnumin samkvæmt nýju frumvarpi atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra þar sem boðaðar eru miklar breytingar á samkeppnislöggjöfinni. Þá verður fellt úr lögum það hlutverk eftirlitsins að veita undanþágu fyrir samstarfi fyrirtækja, meðal annars í því skyni að auka skilvirkni og hagræði fyrir atvinnulífið, heldur að þau meti þess í stað sjálf hvort skilyrði samkeppnislaga um samstarf sé fyrir hendi, líkt og er gert víða í Evrópu. Í frumvarpi Þórdísar Kolbrúnar R. Gylfadóttur ráðherra, sem verður lagt fram í dag, mánudag, er einnig kveðið á um að heimild Samkeppniseftirlitsins til íhlutunar í starfsemi fyrirtækja, án þess að þau hafi gerst brotleg við samkeppnislög, verði felld út. Eftirlitið hefur ekki beitt þeirri heimild frá því að hún var tekin upp árið 2011 en í greinargerð með frumvarpinu segir að vegna þess hve almennt ákvæðið sé og beiting þess ófyrirsjáanleg megi halda því fram að það „skapi fyrirtækjum hér á landi ákveðna réttaróvissu“. Bent er á að samkeppnisyfirvöld í öðrum EES-ríkjum hafi almennt ekki jafn víðtækar valdheimildir. Í stuðningi sínum við undirritun lífskjarasamninga á almennum vinnumarkaði fyrr á árinu lýsti ríkisstjórnin því yfir að samkeppnislöggjöfin yrði endurskoðuð með það að markmiði að einfalda framkvæmd þeirra og auka skilvirkni. Samkvæmt frumvarpinu verða veltumörk tilkynningarskyldra samruna, sem hafa haldist óbreytt frá 2008, hækkuð nokkuð frá því sem nú er. Ef samanlögð ársvelta fyrirtækja sem vilja sameinast er þrír milljarðar eða að minnsta kosti tvö fyrirtækjanna hafa yfir 300 milljóna ársveltu hér á landi beri þeim þannig skylda til að tilkynna samrunann til eftirlitsins. Í dag miðast mörkin við annars vegar tvo milljarða og hins vegar 200 milljónir. Nái frumvarpið fram að ganga verða veltimörkin sem hlutfall af landsframleiðslu nokkuð hærri hér á landi en í Noregi, Danmörku og Svíþjóð sem þýðir að samrunar sem eru hlutfallslega stærri miðað við stærð íslenska hagkerfisins verða ekki tilkynningarskyldir borið saman við önnur ríki á Norðurlöndum.Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra.Vísir/vilhelmÞá er í frumvarpinu einnig lögð til sú breyting að forstjóri Samkeppniseftirlitsins verði ráðinn af stjórn til fimm ára í senn og aðeins verði hægt að ráða sama manninn tvisvar og er vísað til þess að fylgt sé sama fyrirkomulagi og í nýlega samþykktum lögum um Seðlabankann. Samkvæmt núgildandi lögum er forstjóri ráðinn af stjórn ótímabundið en í greinargerð með frumvarpinu er bent á að í tímabundinni skipun felist „ákveðið aðhald og endurnýjun sem nauðsynleg er í æðstu embættum ríkisins“. Ekki er talið að breytingarnar „muni á nokkurn hátt hafa áhrif á sjálfstæði stofnunarinnar“ og munu nýjar reglur ekki gilda afturvirkt og ná til núverandi forstjóra, Páls Gunnars Pálssonar, en hann hefur stýrt Samkeppniseftirlitinu frá árinu 2005. Í rökum fyrir því að afnema heimild Samkeppniseftirlitsins til að skjóta úrskurðum áfrýjunarnefndar samkeppnismála til dómstóla er bent á í greinargerð frumvarpsins að með því sé verið að tryggja réttaröryggissjónarmið og gæta að réttlátri málsmeðferð á lægra stjórnsýslustigi. Með núverandi fyrirkomulagi, sem var komið á 2011, sé „dregið úr þessari vernd auk þess sem málskotsheimild er til þess fallin að minnka vægi nefndarinnar þar sem lægra setta stjórnvaldið getur ávallt skotið úrskurði til dómstóla ef það er ekki sammála endurmati æðra setta stjórnvaldsins. Þá er einnig ljóst að heimildin getur orðið til þess að lengja málsmeðferð mála og valda þannig fyrirtækjum og Samkeppniseftirlitinu auknum kostnaði.“ Þá er markmiðið með þeirri breytingu sem lögð er til í frumvarpinu að það verði alfarið á ábyrgð fyrirtækjanna sjálfra að meta hvort lögbundin skilyrði eru fyrir samstarfi sagt það að „auka skilvirkni og hagræði fyrir atvinnulífið“. Þær kröfur sem nú séu gerðar geti leitt til tafa á afgreiðslu og að fyrirtæki veigri sér þá við því að fara þá leið að leita eftir undanþágu og verði þannig af þeim ábata sem af mögulegu samstarfi kann að leiða. Mikilvægt sé að atvinnulífið hafi „nægjanlegt svigrúm til að bregðast við aðstæðum hverju sinni“. Sú breyting á samkeppnislöggjöfinni er í samræmi við það sem kom fram í hvítbókinni um framtíðarsýn fyrir fjármálakerfið en þar sagði meðal annars að mikilvægt væri að fjármálafyrirtæki geti haft með sér ákveðið samstarf um sameiginlega innviði svo lengi sem það skerðir ekki samkeppni þar sem henni verður við komið.
Birtist í Fréttablaðinu Samkeppnismál Mest lesið Grindvíkingar borgi allt að þriðjungi hærri leigu en aðrir Viðskipti innlent Þarf að greiða kortareikninginn og meira til í málskostnað Neytendur Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Viðskipti innlent Dýrmætustu og sjaldgæfustu Mustang bílar landsins á afmælissýningu Mustang Samstarf Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Viðskipti innlent Krónísk óstundvísi: Skýringar og góð ráð Atvinnulíf Neytendur kunna að meta Landlaxinn og Landbleikjuna Samstarf Tekjur Apple drógust saman enn eina ferðina Viðskipti erlent Bein útsending: Ársfundur SFS – Best í heimi? Viðskipti innlent Guðný og Sigurður Helgi til SI Viðskipti innlent Fleiri fréttir Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Spá því að stýrivextir haldist óbreyttir Bein útsending: Ársfundur SFS – Best í heimi? Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Grindvíkingar borgi allt að þriðjungi hærri leigu en aðrir Guðný og Sigurður Helgi til SI Tekur við stöðu sviðsstjóra Netöryggismiðstöðvar Íslands Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Sjö vilja taka við af Gunnari Hagnaður Landsbankans nam 7,2 milljörðum á fyrstu þremur mánuðum ársins Frumkvöðlar koma saman í Kolaportinu Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Bein útsending: Stærri styrktækifæri í mannvirkjaiðnaði Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Hagnaður Arion dróst saman um tvo milljarða Hefja úthlutun lóða í Vatnsendahvarfi Ráðherra bað um tíu milljarða króna í viðbót í arð Bein útsending: Eftirfylgni við Stöðugleikasamninginn Landa stórum sölusamningi Reginn afturkallar samrunatilkynningu við Eik Vextir verði ekki lækkaðir fyrr en í haust Hafa tryggt útgáfu íslenska tölvuleiksins Island of Winds Verðbólgan úr sex prósentum í ár í 3,5 prósent árið 2026 Vilja gera tilraunir með orkuframleiðslu í geimnum á Íslandi Reksturinn þungur í kjölfar „yfirgangs og afskipta lögreglu“ Fjármálastjóri Play segir upp Tryggðu sér 300 milljóna króna fjármögnun Sjá meira