Hringir Satúrnusar komnir á miðjan aldur Kjartan Kjartansson skrifar 20. desember 2018 11:32 Geimfarið Cassini tók þessa mynd af Satúrnusi og hringjum hans í apríl árið 2016. NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute Mannkynið er þeirrar gæfu aðnjótandi að vera uppi á þeim tiltölulega stutta tíma sem gasrisinn Satúrnus er skreyttur tignarlegum hringum. Ný rannsókn á hringjunum bendir til þess að þeir gætu verið horfnir eftir aðeins hundrað milljón ár þar sem efni rignir úr þeim niður í faðm Satúrnusar. Vísindamenn hafa lengi deilt um hvort að hringir Satúrnusar hafi myndast á sama tíma og reikistjarnan sjálf fyrir um 4,6 milljörðum ára eða hvort þeir hafi orðið til seinna, ef til vill þegar halastjörnur eða jafnvel tungl rifnuðu í sundur á braut um hana. Smám saman kvarnast úr hringjunum þegar agnir í þeim fá rafhleðslu frá sólarljósi eða geimgeislum og segulsvið Satúrnusar beinir þeim niður í átt að lofthjúpnum. Þar gufa agnirnar upp. James O‘Donoghue og félagar hans hjá bandarísku geimvísindastofnuninni NASA rannsökuðu hringina með Keck-sjónaukanum á Havaí og athugunum sem Cassini-geimfarið gerði þegar það steyptist niður í lofthjúp Satúrnusar í fyrra, að sögn Washington Post. Niðurstaða þeirra var að þyngdarkraftur og segulsvið Satúrnusar toga jafngildi sundlaugar í ólympískri stærð af efni úr hringjunum niður í lofthjúpinn á þrjátíu mínútum. Séu þeir útreikningar réttir eru hringirnir aðeins um hundrað milljón ára gamlir og urðu til á þeim tíma þegar risaeðlur reikuðu enn um jörðina. Þeir gætu þannig verið algerlega horfnir eftir hundrað til þrjú hundruð milljón ár. „Við erum heppin að vera til staðar til að sjá hringjakerfi Satúrnusar sem virðist vera á miðjum aldri,“ segir O‘Donoghue. Júpíter, Úranus og Neptúnus hafa einnig hringi í kringum sig en mun þynnri og tilkomuminni en Satúrnusar. O‘Donoghue varpar fram þeirri kenningu að ef hringirnir eru í raun tímabundin fyrirbæri þá gætu hinir gas- og ísrisarnir í sólkerfinu einnig hafa skartað risastórum hringjum í fyrndinni, að því er segir í frétt Space.com.We're seeing #Saturn's rings at just the right time. Scientists estimate that this spectacular phenomenon is no more than 100 million years old—a short time during the life of the solar system—and the rings won't last forever. Learn more: https://t.co/KWDIKAbwmm pic.twitter.com/upQ9ZlV1wY— NASA Solar System (@NASASolarSystem) December 17, 2018 Geimurinn Satúrnus Vísindi Tengdar fréttir Cassini-leiðangrinum lauk með miklum blossa Síðasta sending Cassini átti sér stað um kl. 10:30 að íslenskum tíma í morgun. Merkið tók 83 mínútur að berast til jarðar. 15. september 2017 12:00 Hringir Satúrnusar gætu verið nýlegir Fyrstu mælingar Cassini-geimfarsins benda til þess að hringir Satúrnusar hafi ekki myndast fyrr en risaeðlur höfðu þegar reikað um jörðina í meira en hundrað milljón ár. 31. ágúst 2017 16:39 Mest lesið Íbúar óttast nýtt hverfi og að ekki verði tekið tillit til þeirra Innlent Halla lætur lítið fyrir sér fara næstu vikurnar Innlent Fyrstu úrslit Evrópukosninga staðfesta uppgang fjarhægrisins Erlent Stunda njósnir gegn íslenskum stjórnvöldum og fyrirtækjum Innlent Næsta gusa lendi á landinu annað kvöld Veður Tilkynnt um ungmenni með byssur í 101 Innlent Grasið vel sprottið og heyskapur hafinn Innlent Tók fjóra daga að þíða skautasvellið Innlent Tengdi stríðið í Úkraínu við baráttuna gegn fasismanum Erlent Bjarni vill hækka meðmælendafjöldann Innlent Fleiri fréttir Fyrstu úrslit Evrópukosninga staðfesta uppgang fjarhægrisins Tengdi stríðið í Úkraínu við baráttuna gegn fasismanum Frægs sjónvarpslæknis leitað Vill brottvísa hælisleitendum sem fremja alvarlega glæpi Stefnir í óefni náist samningar ekki í bráð Lést á leið til Normandí 80 árum eftir D-dag Göngugarpur uppljóstrar að hæsti foss Kína er buna úr röri Tvær ákærur bætast við í máli Rex Heuermann Leit Trump að varaforsetaefni að komast á skrið „Hrokafull afstaða“ að skilyrða stuðning við Úkraínu Fjórir létust í lestarslysi í Tékklandi Trump líklega sviptur byssuleyfinu í kjölfar dómsins Áttatíu ár frá innrásinni í Normandí Sá fyrsti til að greinast með H5N2 lést af völdum veirunnar Hótar því að sjá öðrum fyrir vopnum til að gera árásir á Vesturlönd Að minnsta kosti 30 látnir og tugir særðir í árásum á skóla Segir stjórnarandstöðuna hafa kynt undir hatri árásarmannsins Biden herðir tökin á landamærum í aðdraganda kosninga Konunglegri heimsókn frestað vegna verkfallsins Búa sig undir holskeflu upplýsingafals í kringum Evrópukosningar Amanda Knox dæmd fyrir meiðyrði þrettán árum eftir sýknu Þekktur sænskur rappari skotinn til bana Stunguárás á fulltrúa þýsks fjarhægriflokks Sunak og Starmer tókust á um skatta, útlendingamál og NHS Ráðleggja gegn samþykkt MDMA sem meðferð við áfallastreituröskun Hillur að verða tómar í Færeyjum og ekkert samkomulag í augsýn Narendra Modi lýsir yfir sigri á Indlandi Þúsundir heimilislausra fluttir frá París í aðdraganda Ólympíuleika Réttarhöld yfir syni Biden hafin Fékk mjólkurhristing í andlitið við upphaf kosningabaráttunnar Sjá meira
Mannkynið er þeirrar gæfu aðnjótandi að vera uppi á þeim tiltölulega stutta tíma sem gasrisinn Satúrnus er skreyttur tignarlegum hringum. Ný rannsókn á hringjunum bendir til þess að þeir gætu verið horfnir eftir aðeins hundrað milljón ár þar sem efni rignir úr þeim niður í faðm Satúrnusar. Vísindamenn hafa lengi deilt um hvort að hringir Satúrnusar hafi myndast á sama tíma og reikistjarnan sjálf fyrir um 4,6 milljörðum ára eða hvort þeir hafi orðið til seinna, ef til vill þegar halastjörnur eða jafnvel tungl rifnuðu í sundur á braut um hana. Smám saman kvarnast úr hringjunum þegar agnir í þeim fá rafhleðslu frá sólarljósi eða geimgeislum og segulsvið Satúrnusar beinir þeim niður í átt að lofthjúpnum. Þar gufa agnirnar upp. James O‘Donoghue og félagar hans hjá bandarísku geimvísindastofnuninni NASA rannsökuðu hringina með Keck-sjónaukanum á Havaí og athugunum sem Cassini-geimfarið gerði þegar það steyptist niður í lofthjúp Satúrnusar í fyrra, að sögn Washington Post. Niðurstaða þeirra var að þyngdarkraftur og segulsvið Satúrnusar toga jafngildi sundlaugar í ólympískri stærð af efni úr hringjunum niður í lofthjúpinn á þrjátíu mínútum. Séu þeir útreikningar réttir eru hringirnir aðeins um hundrað milljón ára gamlir og urðu til á þeim tíma þegar risaeðlur reikuðu enn um jörðina. Þeir gætu þannig verið algerlega horfnir eftir hundrað til þrjú hundruð milljón ár. „Við erum heppin að vera til staðar til að sjá hringjakerfi Satúrnusar sem virðist vera á miðjum aldri,“ segir O‘Donoghue. Júpíter, Úranus og Neptúnus hafa einnig hringi í kringum sig en mun þynnri og tilkomuminni en Satúrnusar. O‘Donoghue varpar fram þeirri kenningu að ef hringirnir eru í raun tímabundin fyrirbæri þá gætu hinir gas- og ísrisarnir í sólkerfinu einnig hafa skartað risastórum hringjum í fyrndinni, að því er segir í frétt Space.com.We're seeing #Saturn's rings at just the right time. Scientists estimate that this spectacular phenomenon is no more than 100 million years old—a short time during the life of the solar system—and the rings won't last forever. Learn more: https://t.co/KWDIKAbwmm pic.twitter.com/upQ9ZlV1wY— NASA Solar System (@NASASolarSystem) December 17, 2018
Geimurinn Satúrnus Vísindi Tengdar fréttir Cassini-leiðangrinum lauk með miklum blossa Síðasta sending Cassini átti sér stað um kl. 10:30 að íslenskum tíma í morgun. Merkið tók 83 mínútur að berast til jarðar. 15. september 2017 12:00 Hringir Satúrnusar gætu verið nýlegir Fyrstu mælingar Cassini-geimfarsins benda til þess að hringir Satúrnusar hafi ekki myndast fyrr en risaeðlur höfðu þegar reikað um jörðina í meira en hundrað milljón ár. 31. ágúst 2017 16:39 Mest lesið Íbúar óttast nýtt hverfi og að ekki verði tekið tillit til þeirra Innlent Halla lætur lítið fyrir sér fara næstu vikurnar Innlent Fyrstu úrslit Evrópukosninga staðfesta uppgang fjarhægrisins Erlent Stunda njósnir gegn íslenskum stjórnvöldum og fyrirtækjum Innlent Næsta gusa lendi á landinu annað kvöld Veður Tilkynnt um ungmenni með byssur í 101 Innlent Grasið vel sprottið og heyskapur hafinn Innlent Tók fjóra daga að þíða skautasvellið Innlent Tengdi stríðið í Úkraínu við baráttuna gegn fasismanum Erlent Bjarni vill hækka meðmælendafjöldann Innlent Fleiri fréttir Fyrstu úrslit Evrópukosninga staðfesta uppgang fjarhægrisins Tengdi stríðið í Úkraínu við baráttuna gegn fasismanum Frægs sjónvarpslæknis leitað Vill brottvísa hælisleitendum sem fremja alvarlega glæpi Stefnir í óefni náist samningar ekki í bráð Lést á leið til Normandí 80 árum eftir D-dag Göngugarpur uppljóstrar að hæsti foss Kína er buna úr röri Tvær ákærur bætast við í máli Rex Heuermann Leit Trump að varaforsetaefni að komast á skrið „Hrokafull afstaða“ að skilyrða stuðning við Úkraínu Fjórir létust í lestarslysi í Tékklandi Trump líklega sviptur byssuleyfinu í kjölfar dómsins Áttatíu ár frá innrásinni í Normandí Sá fyrsti til að greinast með H5N2 lést af völdum veirunnar Hótar því að sjá öðrum fyrir vopnum til að gera árásir á Vesturlönd Að minnsta kosti 30 látnir og tugir særðir í árásum á skóla Segir stjórnarandstöðuna hafa kynt undir hatri árásarmannsins Biden herðir tökin á landamærum í aðdraganda kosninga Konunglegri heimsókn frestað vegna verkfallsins Búa sig undir holskeflu upplýsingafals í kringum Evrópukosningar Amanda Knox dæmd fyrir meiðyrði þrettán árum eftir sýknu Þekktur sænskur rappari skotinn til bana Stunguárás á fulltrúa þýsks fjarhægriflokks Sunak og Starmer tókust á um skatta, útlendingamál og NHS Ráðleggja gegn samþykkt MDMA sem meðferð við áfallastreituröskun Hillur að verða tómar í Færeyjum og ekkert samkomulag í augsýn Narendra Modi lýsir yfir sigri á Indlandi Þúsundir heimilislausra fluttir frá París í aðdraganda Ólympíuleika Réttarhöld yfir syni Biden hafin Fékk mjólkurhristing í andlitið við upphaf kosningabaráttunnar Sjá meira
Cassini-leiðangrinum lauk með miklum blossa Síðasta sending Cassini átti sér stað um kl. 10:30 að íslenskum tíma í morgun. Merkið tók 83 mínútur að berast til jarðar. 15. september 2017 12:00
Hringir Satúrnusar gætu verið nýlegir Fyrstu mælingar Cassini-geimfarsins benda til þess að hringir Satúrnusar hafi ekki myndast fyrr en risaeðlur höfðu þegar reikað um jörðina í meira en hundrað milljón ár. 31. ágúst 2017 16:39