Leggja til miðlægan skuldagrunn og þak á fjárfestingarbankastarfsemi Þorbjörn Þórðarson skrifar 10. desember 2018 19:15 Koma þarf á fót miðlægum skuldagrunni í íslenska bankakerfinu þar sem safnað er saman á einn stað öllum skuldum einstaklinga og fyrirtækja. Þá þarf að setja varnarlínu vegna umfangs fjárfestingabankastarfsemi til að sporna við því að hún verði of umfangsmikil. Þetta er á meðal tillagna starfshóps fjármála- og efnahagsráðherra sem vann Hvítbók um framtíðarsýn fyrir fjármálakerfið.Hvítbókin er 294 blaðsíður en helstu niðurstöður hennar voru kynntar í fjármála- og efnahagsráðuneytinu í dag. „Það má segja að það gerist nokkuð sjaldan að við tökum svona stærri málefni, sem skipta miklu máli fyrir framtíðina, og leggjum grunn að umræðu fyrir framtíðarsýn með Hvítbókarfyrirkomulagi. En nýrri ríkisstjórn fannst mikilvægt að hafa það verklag fyrir umræðu um framtíðarfjármálakerfið á Íslandi sem hefur eðlilega verið mjög í umræðunni undanfarinn áratug,“ sagði Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsráðherra þegar niðurstöður Hvítbókarinnar voru kynntar. Á meðal tillagna nefndarinnar er að sett verði upp sérstök varnarlína venga umfangs fjárfestingarbankastarfsemi. Hún felst í því að ef hlutfall fjárfestingarbankastarfsemi fer yfir 15 prósent verði viðkomandi banki að færa starfsemina í sérstakt félag. „Tillagan felst í því að takmarka áhættu þannig að þegar áhættan fer yfir ákveðin mörk þá þurfi viðkomandi banki að grípa til ráðstafana eins og að setja fjárfestingarbankastarfsemina inn í sérstakt félag. Við fengum aðila úr fjármálakerfinu til að skoða þetta og bera þetta saman við ástandið fyrir hrun ef þessi regla hefði gilt þá. Þá sáum við að fjárfestingarbankastarfsemi var mjög stór hluti af bankakerfinu á þeim tíma. Það er því ákveðin huggun í því að þessi regla um varnarlínuna hefði skipt miklu máli á þeim tíma,“ segir Lárus.Guðrún Ögmundsdóttir hagfræðingur var í starfshópi um gerð Hvítbókarinnar.Í hvítbókinni er vikið að breytingum á eignarhaldi ríkisins í fjármálafyrirtækjum sem munu hafa töluverð áhrif á framtíð fjármálakerfisins. Starfshópurinn leggur til að dregið verði úr eignarhaldi ríkisins á bönkum en víðtækt eignarhald íslenska ríkisins á viðskiptabönkunum er einsdæmi í vestrænum heimi að því er fram kemur í skýrslunni. Í því sambandi er bent á að eignarhaldi ríkisins fylgi talsverð áhætta en ríkissjóður er með um 300 milljarða króna bundna í eignarhlutum í bankakerfinu. Í hvítbókinni er bent á að þetta séu fjármunir sem gæty nýst við að lækka skuldir ríkisins eða á annan ábyrgan hátt. Þá telur starfshópurinn að sameiginleg yfirráð ríkisins á stórum hluta fjármálamarkaðar séu til þess fallin að raska samkeppni og skapa aðstæður sem leiða til stöðnunar.Vilja aðkomu erlends banka Sérstök lög gilda nú um sölu banka í eigu ríkisins. Um er að ræða lög um sölumeðferð eignarhluta ríkisins í fjármálafyrirtækjum frá árinu 2012. Starfshópurinn leggur til að þessari umgjörð verði fylgt við losun á eignarhaldi ríkisins en mikilvægt sé að hugað verði að möguleikum á að losa um eignarhluti með heildstæðum hætti. Þá leggur starfshópurinn áherslu á aðkomu erlends banka að eignarhaldi á einhverjum að íslensku bönkunum. „Bein aðkoma erlends banka að einum íslensku bankanna er líkleg til að hafa jákvæð áhrif á samkeppnisumhverfi bankanna til framtíðar, auka stöðugleika og minnka kerfisáhættu með fjölbreyttara eignarhaldi bankakerfisins og minnka þar með hættu á krosseignartengslum. Ef erlendur banki keypti íslenskan banka að fullu mætti leiða líkur að því að íslenska bankanum yrði breytt í útibú, sem væri þá að nokkru leyti undir eftirliti erlends fjármálaeftirlits,“ segir í hvítbókinni. Samkvæmt núgildandi eigendastefnu ríkisins varðandi eignarhald á fjármálafyrirtækjum er stefnt að því að ríkissjóður haldi eftir 34-40 prósenta hlut í Landsbankanum. Í hvítbókinni kemur fram að sex af hverjum tíu landsmönnum séu jákvæðir gagnvart þeirri hugmynd að ríkið haldið eftir hlut í viðskiptabanka til lengri tíma litið. Í hvítbókinni er líka lagt til að sértækir skattar á fjármálafyrirtæki verði lækkaðir. Þar má nefna bankaskattinn svokallaða sem leggst á skuldir fjármálafyrirtækja. Í hvítbókinni kemur fram að sértæk skattlagning á fjármálafyrirtæki hér á landi sé margfalt hærri en á hinum Norðurlöndunum. Mörg Evrópuríki með miðlægan skuldagrunn Starfshópurinn sem vann hvítbókina leggur til að komið verði á fót miðlægum skuldagrunni. „Miðlægur skuldagrunnur er grunnur þar sem safnað er saman skuldum fyrirtækja og einstaklinga á einn stað. Skuldum semsagt við fjármálafyrirtæki og þetta er gert í mjög mörgum löndum í kringum okkur til þes sað fá betri sýn á heildar skuldsetningu, smitháættu, samþjöppun skulda í ákveðnum greinum og auðveldar greina. Þetta auðveldar líka setningu reglna og beitingu þjóðarhagsvarúðartækja,“ segir Guðrún Ögmundsdóttir hagfræðingur sem var í starfshópnum um gerð Hvítbókarinnar. Auk þeirra Lárusar og Guðrúnar sátu í starfshópnum þau Guðjón Rúnarsson, lögmaður og fyrrverandi framkvæmdastjóri Samtaka fjármálafyrirtækja og Kristrún Tinna Gunnarsdóttir hagfræðingur hjá Oliver Wyman í Svíþjóð. Sylvía K. Ólafsdóttir, forstöðumaður hjá Icelandair, var einnig skipuð í hópinn og starfaði með honum fram á haust.Hvítbók um framtíðarsýn fyrir fjármálakerfið. Hvítbók fyrir fjármálakerfið Mest lesið „Svo hefst kapphlaupið í það hver er fyrstur að ná sturtunni!“ Atvinnulíf Há laun og dýr bjór séu vandamál ÁTVR Viðskipti innlent Dagar Workplace eru taldir Viðskipti erlent Fyrsta flugi Icelandair til Pittsburgh fagnað Viðskipti Hnífjöfn atkvæðagreiðsla sem gæti endað fyrir dómi Viðskipti innlent Segir arðgreiðslur ÁTVR hafa lækkað um 400 milljónir vegna netsölu Viðskipti innlent Base parking gjaldþrota Viðskipti innlent Fyrirtæki hvött til að halda upp á daginn í dag og gera sér dagamun Atvinnulíf Fóru í fyrsta flugið milli Calgary og Keflavíkurflugvallar Viðskipti innlent Segir að Play sé og verði áfram með höfuðstöðvar á Íslandi Viðskipti innlent Fleiri fréttir Há laun og dýr bjór séu vandamál ÁTVR Hnífjöfn atkvæðagreiðsla sem gæti endað fyrir dómi Segir arðgreiðslur ÁTVR hafa lækkað um 400 milljónir vegna netsölu Fóru í fyrsta flugið milli Calgary og Keflavíkurflugvallar Segir að Play sé og verði áfram með höfuðstöðvar á Íslandi Guðmundur tilnefndur til Evrópsku nýsköpunarverðlaunanna 2024 Forstjóri Play íhugar að fljúga frekar til Íslands en frá Base parking gjaldþrota Endurkjörinn formaður og fimm koma ný inn í stjórn Þjónusturof hjá alþjóðlegum birgja Samkaup, Heimkaup og Orkan hefja samrunaviðræður Stefna á opnun fyrsta skammtíma raforkumarkaðarins á næsta ári Bein útsending frá Nýsköpunarviku Sparisjóður hagnaðist um 205 milljónir króna Starfsfólk fær 150 milljónir í hlutabréfum Magnús eignast Latabæ á nýjan leik Ráðin framkvæmdastjóri Rue de Net Almennt útboð Íslandshótela hefst á morgun Ætlar að gera Grillhúsið að heitasta staðnum í Borgarnesi Landsvirkjun selur í fyrsta skipti í raforkukauphöll Ráðin forstöðukona Nýrra orkukosta Eigendur TGI Fridays kaupa Grillhúsið Freyr ráðinn til Eflingar Tilnefndur sem besti leikur fyrir snjalltæki á Norðurlöndum MAST olli Brúneggjum tjóni en RÚV sýknað Tilboðið afturkallað og Eik öðlast frelsi til athafna á ný Brottfarirnar í apríl nokkuð færri en á síðasta ári Engin hópuppsögn í apríl Fer frá Deloitte til Góðra samskipta Mun stýra tæknisviði Carbfix Sjá meira
Koma þarf á fót miðlægum skuldagrunni í íslenska bankakerfinu þar sem safnað er saman á einn stað öllum skuldum einstaklinga og fyrirtækja. Þá þarf að setja varnarlínu vegna umfangs fjárfestingabankastarfsemi til að sporna við því að hún verði of umfangsmikil. Þetta er á meðal tillagna starfshóps fjármála- og efnahagsráðherra sem vann Hvítbók um framtíðarsýn fyrir fjármálakerfið.Hvítbókin er 294 blaðsíður en helstu niðurstöður hennar voru kynntar í fjármála- og efnahagsráðuneytinu í dag. „Það má segja að það gerist nokkuð sjaldan að við tökum svona stærri málefni, sem skipta miklu máli fyrir framtíðina, og leggjum grunn að umræðu fyrir framtíðarsýn með Hvítbókarfyrirkomulagi. En nýrri ríkisstjórn fannst mikilvægt að hafa það verklag fyrir umræðu um framtíðarfjármálakerfið á Íslandi sem hefur eðlilega verið mjög í umræðunni undanfarinn áratug,“ sagði Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsráðherra þegar niðurstöður Hvítbókarinnar voru kynntar. Á meðal tillagna nefndarinnar er að sett verði upp sérstök varnarlína venga umfangs fjárfestingarbankastarfsemi. Hún felst í því að ef hlutfall fjárfestingarbankastarfsemi fer yfir 15 prósent verði viðkomandi banki að færa starfsemina í sérstakt félag. „Tillagan felst í því að takmarka áhættu þannig að þegar áhættan fer yfir ákveðin mörk þá þurfi viðkomandi banki að grípa til ráðstafana eins og að setja fjárfestingarbankastarfsemina inn í sérstakt félag. Við fengum aðila úr fjármálakerfinu til að skoða þetta og bera þetta saman við ástandið fyrir hrun ef þessi regla hefði gilt þá. Þá sáum við að fjárfestingarbankastarfsemi var mjög stór hluti af bankakerfinu á þeim tíma. Það er því ákveðin huggun í því að þessi regla um varnarlínuna hefði skipt miklu máli á þeim tíma,“ segir Lárus.Guðrún Ögmundsdóttir hagfræðingur var í starfshópi um gerð Hvítbókarinnar.Í hvítbókinni er vikið að breytingum á eignarhaldi ríkisins í fjármálafyrirtækjum sem munu hafa töluverð áhrif á framtíð fjármálakerfisins. Starfshópurinn leggur til að dregið verði úr eignarhaldi ríkisins á bönkum en víðtækt eignarhald íslenska ríkisins á viðskiptabönkunum er einsdæmi í vestrænum heimi að því er fram kemur í skýrslunni. Í því sambandi er bent á að eignarhaldi ríkisins fylgi talsverð áhætta en ríkissjóður er með um 300 milljarða króna bundna í eignarhlutum í bankakerfinu. Í hvítbókinni er bent á að þetta séu fjármunir sem gæty nýst við að lækka skuldir ríkisins eða á annan ábyrgan hátt. Þá telur starfshópurinn að sameiginleg yfirráð ríkisins á stórum hluta fjármálamarkaðar séu til þess fallin að raska samkeppni og skapa aðstæður sem leiða til stöðnunar.Vilja aðkomu erlends banka Sérstök lög gilda nú um sölu banka í eigu ríkisins. Um er að ræða lög um sölumeðferð eignarhluta ríkisins í fjármálafyrirtækjum frá árinu 2012. Starfshópurinn leggur til að þessari umgjörð verði fylgt við losun á eignarhaldi ríkisins en mikilvægt sé að hugað verði að möguleikum á að losa um eignarhluti með heildstæðum hætti. Þá leggur starfshópurinn áherslu á aðkomu erlends banka að eignarhaldi á einhverjum að íslensku bönkunum. „Bein aðkoma erlends banka að einum íslensku bankanna er líkleg til að hafa jákvæð áhrif á samkeppnisumhverfi bankanna til framtíðar, auka stöðugleika og minnka kerfisáhættu með fjölbreyttara eignarhaldi bankakerfisins og minnka þar með hættu á krosseignartengslum. Ef erlendur banki keypti íslenskan banka að fullu mætti leiða líkur að því að íslenska bankanum yrði breytt í útibú, sem væri þá að nokkru leyti undir eftirliti erlends fjármálaeftirlits,“ segir í hvítbókinni. Samkvæmt núgildandi eigendastefnu ríkisins varðandi eignarhald á fjármálafyrirtækjum er stefnt að því að ríkissjóður haldi eftir 34-40 prósenta hlut í Landsbankanum. Í hvítbókinni kemur fram að sex af hverjum tíu landsmönnum séu jákvæðir gagnvart þeirri hugmynd að ríkið haldið eftir hlut í viðskiptabanka til lengri tíma litið. Í hvítbókinni er líka lagt til að sértækir skattar á fjármálafyrirtæki verði lækkaðir. Þar má nefna bankaskattinn svokallaða sem leggst á skuldir fjármálafyrirtækja. Í hvítbókinni kemur fram að sértæk skattlagning á fjármálafyrirtæki hér á landi sé margfalt hærri en á hinum Norðurlöndunum. Mörg Evrópuríki með miðlægan skuldagrunn Starfshópurinn sem vann hvítbókina leggur til að komið verði á fót miðlægum skuldagrunni. „Miðlægur skuldagrunnur er grunnur þar sem safnað er saman skuldum fyrirtækja og einstaklinga á einn stað. Skuldum semsagt við fjármálafyrirtæki og þetta er gert í mjög mörgum löndum í kringum okkur til þes sað fá betri sýn á heildar skuldsetningu, smitháættu, samþjöppun skulda í ákveðnum greinum og auðveldar greina. Þetta auðveldar líka setningu reglna og beitingu þjóðarhagsvarúðartækja,“ segir Guðrún Ögmundsdóttir hagfræðingur sem var í starfshópnum um gerð Hvítbókarinnar. Auk þeirra Lárusar og Guðrúnar sátu í starfshópnum þau Guðjón Rúnarsson, lögmaður og fyrrverandi framkvæmdastjóri Samtaka fjármálafyrirtækja og Kristrún Tinna Gunnarsdóttir hagfræðingur hjá Oliver Wyman í Svíþjóð. Sylvía K. Ólafsdóttir, forstöðumaður hjá Icelandair, var einnig skipuð í hópinn og starfaði með honum fram á haust.Hvítbók um framtíðarsýn fyrir fjármálakerfið.
Hvítbók fyrir fjármálakerfið Mest lesið „Svo hefst kapphlaupið í það hver er fyrstur að ná sturtunni!“ Atvinnulíf Há laun og dýr bjór séu vandamál ÁTVR Viðskipti innlent Dagar Workplace eru taldir Viðskipti erlent Fyrsta flugi Icelandair til Pittsburgh fagnað Viðskipti Hnífjöfn atkvæðagreiðsla sem gæti endað fyrir dómi Viðskipti innlent Segir arðgreiðslur ÁTVR hafa lækkað um 400 milljónir vegna netsölu Viðskipti innlent Base parking gjaldþrota Viðskipti innlent Fyrirtæki hvött til að halda upp á daginn í dag og gera sér dagamun Atvinnulíf Fóru í fyrsta flugið milli Calgary og Keflavíkurflugvallar Viðskipti innlent Segir að Play sé og verði áfram með höfuðstöðvar á Íslandi Viðskipti innlent Fleiri fréttir Há laun og dýr bjór séu vandamál ÁTVR Hnífjöfn atkvæðagreiðsla sem gæti endað fyrir dómi Segir arðgreiðslur ÁTVR hafa lækkað um 400 milljónir vegna netsölu Fóru í fyrsta flugið milli Calgary og Keflavíkurflugvallar Segir að Play sé og verði áfram með höfuðstöðvar á Íslandi Guðmundur tilnefndur til Evrópsku nýsköpunarverðlaunanna 2024 Forstjóri Play íhugar að fljúga frekar til Íslands en frá Base parking gjaldþrota Endurkjörinn formaður og fimm koma ný inn í stjórn Þjónusturof hjá alþjóðlegum birgja Samkaup, Heimkaup og Orkan hefja samrunaviðræður Stefna á opnun fyrsta skammtíma raforkumarkaðarins á næsta ári Bein útsending frá Nýsköpunarviku Sparisjóður hagnaðist um 205 milljónir króna Starfsfólk fær 150 milljónir í hlutabréfum Magnús eignast Latabæ á nýjan leik Ráðin framkvæmdastjóri Rue de Net Almennt útboð Íslandshótela hefst á morgun Ætlar að gera Grillhúsið að heitasta staðnum í Borgarnesi Landsvirkjun selur í fyrsta skipti í raforkukauphöll Ráðin forstöðukona Nýrra orkukosta Eigendur TGI Fridays kaupa Grillhúsið Freyr ráðinn til Eflingar Tilnefndur sem besti leikur fyrir snjalltæki á Norðurlöndum MAST olli Brúneggjum tjóni en RÚV sýknað Tilboðið afturkallað og Eik öðlast frelsi til athafna á ný Brottfarirnar í apríl nokkuð færri en á síðasta ári Engin hópuppsögn í apríl Fer frá Deloitte til Góðra samskipta Mun stýra tæknisviði Carbfix Sjá meira